Text copied!
CopyCompare
Yai Wɨn Kɨbiya - Matyu

Matyu 12

Help us?
Click on verse(s) to share them!
1Mhoɨiya Judami ɨi komii kwɨra Sabat pɨu siisiya dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya Jisɨs siya wit numɨra saiir bopwo hɨriir naprɨokɨinamkɨn. Mɨ kamɨm siir kɨgna mɨriiyɨm sɨma mhɨigɨ naokɨm mɨ witnid nhɨrɨm sɨmiir haii mɨ sɨma ɨna yɨinɨbrombrop aeyɨm.
2Mɨ Farisi kam nhɨrɨm sɨma tɨ hɨriinan kɨgɨm mɨ sɨma Jisɨs siirɨn hɨnɨɨna boɨn. Kɨgi, tɨ siyɨu hɨriinanɨn kamɨm kɨriir mɨi kɨgna mɨriiyɨm sɨma tɨrɨn ya Judami ɨi komiiya Sabat dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya igbid kamiyaugak nwowiya saiir taouugakɨm.
3Jisɨs siya sɨmiir boɨn, kɨma niwiiyɨm bɨiya Devid siya tɨrɨm sɨmiir bɨ mwaɨngɨm siir isidɨn sɨma mhɨigɨ naowɨm, aniya?
4Devid siya Adi Komii siir omaka aiir yapnɨnopkainam mɨ naeyɨm Adi Komii siir nɨnkɨn ɨmiiyaeyɨm siya siir kam nhɨrɨm sɨmiir warar yɨnkɨn hauu ae. Moses siir yaiya bɨiya Yokwo Komiini wɨna saiir hɨriinan, prismi bɨiyan kamɨm sɨma sɨma naeikɨm mɨ sɨma yaigak bɨ nwokɨm tɨ naeyɨm sɨma naeyɨm sɨmiirsiyɨn. Nɨɨngaka.
5Mɨ kɨma tɨ yaiyɨm yokwowa Moses siya wɨna saiir nwowɨm sɨmiir siyɨu ɨmiir bɨ mwaɨngɨm mɨ pris sɨmiir mɨiyɨm mɨ maeyauwa hɨuyokiyokaiya nae nɨnkɨn ɨmiiyaeiya Judami ɨi komiiya Sabat pɨu siisiya dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya saiir, aniya? Judami ɨi komiiya Sabat pɨu siisiya dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya pris kamɨm sɨma wara bɨ siisikɨm mɨ sɨma dimɨn biyɨe bɨ tɨrkɨm. Nɨɨngaka. Pɨu siisiya dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya pris sɨma pɨu bɨ siiskɨm mɨ sɨma dimɨn biyɨe bɨ tɨrbugɨm. Nɨɨngaka. Adi Komii siir digworaekwowɨm yɨm ɨni ta Judami ɨi komiiya Sabat pɨu siisiya dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya ɨni saiir haibura.
6Kara kɨmiirɨn yaimwowar boɨni. Tɨ dimɨnɨn nwowɨn ɨni omaka Adi Komii siir inɨg hainaniya ɨni saiir haiburɨn.
7Mɨ kɨra tɨ yaiyɨm Adi Komii siir Yokwo Komii saeya boɨnɨm sɨmiir sɨbgu nɨnoknɨnkɨni mɨ kɨma wɨ ɨkɨ iikamɨm dimɨn biyɨe tɨrbu karamaeyɨm ɨo sɨmiir kɨpi nwo. Adi Komii siir yaiya hɨnɨɨna boɨnka, kara hɨnɨɨna naɨngwowi kɨma iikamɨm sɨmiirsi daɨngwobumbu. Tɨ hɨriinan siyɨuɨn ɨni wraisuɨm kɨma nɨnkɨn ɨmiiyaeiyɨm kariir ɨni sɨmiir haiburɨn.
8Kɨmiirɨn hɨriinan dimusi boɨn tani, kara Yaowae Adɨn nɨnomor kouwonɨn Judami ɨi komiiya Sabat pɨu siisiya dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya saiir Bɨiyan Inkamɨn karargɨn. Ɨriig.
9Mɨ Jisɨs siya ha boɨn dɨgiyɨn mɨ siya ta maeyau aiir haiburgigɨn mɨ ɨna yamɨn sɨmiir omaka Adi Komii siir yai nɨdwo wakaeiya saiiram.
10Mɨ inkam nwɨrɨn hɨr nwokɨn mɨ siir nɨimwo waeyaowɨm bɨdi yaonɨnsɨmsɨrɨuwɨm. Kam nhɨrɨm sɨma Jisɨs siir boɨnwokiyop natkaigiyam naɨngwowi, Moses siya wɨnɨm dimɨnɨm bɨiya sɨmiirsi. Mɨ sɨma siirɨn hɨnɨɨna srɨi, Moses siir siyɨuɨn igbid kamiyaugak bɨdi ywowɨn makak inkamɨn siirɨn wɨ ɨi komiiya pɨu siisiya Sabat saiirar haiswonɨski, aniya? Iyɨe?
11Mɨ Jisɨs siya sɨmiir boɨnki mɨ inkam nwɨrɨn kɨmiir bopwo waraur nwowɨn siya sibsib ɨrkakɨ nɨuwi mɨ tɨ sibsibɨn Judami ɨi komiiya pɨu siisiya Sabat dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya ɨenau saiir ninɨwarkainami mɨ tɨ inkamɨn siir sibsibɨn pɨ koua tɨriirar nonkwokiyɨtkɨnki, iyɨe? Nɨɨngaka.
12Mɨ iikamɨm krɨma ɨni sibsibɨm sɨmiir haiburɨm, sibsibɨm yɨm dimɨn komii rani. Mɨ Judami ɨi komiiya pɨu siisiya Sabat dimɨn taemɨn tɨr karamae nwowiya krɨma saiirɨn wɨ hɨriiyar whɨndirɨraerari iikamɨm makakɨm sɨmiirɨn.
13Mɨ Jisɨs siya tɨ inkam ɨiir boɨnki, kɨriir ɨɨnib waeyaowɨm kɨnanwomwokaigi mɨ siir ɨɨnib waeyaowɨm ɨna kɨnanwomwokaigiyɨn mɨ siir ɨɨnib waeyaowɨm ɨni wadɨeyar swokɨ sɨbgu okiyɨn ɨɨna kwɨra saiir hɨriinan.
14Mɨ siya hɨriinan tɨrkiyɨn Farisi kamɨm ɨna nhɨɨnamɨm mɨ maeyau kwɨrua yahaɨngiriyɨu ɨmprɨo boɨnaiyɨu Jisɨs siir nɨsomaowam.
15Jisɨs siya tɨ dimɨnɨn sɨma tɨram mɨnɨm siir, sɨmiir bɨdi yɨnoknɨnkɨnɨn mɨ tɨ omɨn siirɨn hɨriinansi haiburgigɨn mɨ siya ɨna yamɨn. Mɨ iikam whɨekakɨm makakɨm sɨma ɨni siir mhoɨiyar yamɨm, sɨmiir haiswonɨmnɨskɨiyamɨn.
16Mɨ Jisɨs siya sɨmiir yɨkɨduki siir inɨgɨn ɨkɨ iikam nhɨrɨm sɨmiir kɨpi boɨnmɨmauu, dimɨnɨm siya tɨrkiyɨm sɨmiirɨn.
17Mɨ siya tɨ dimɨnɨm ta Adi Komii siir yaiya bɨiya profet Aisaia siya wɨna saiir nɨnkɨn boɨnourwokaigikɨn. Ta yaiya saeya hɨnɨɨna boɨnka,
18tɨ inkamɨn yɨo kara nɨmbingɨn kariirgɨ kariir mɨiyan inkamkɨn, kara siir bɨdi yɨmbinɨn. Kara siirɨmar naɨngwo ɨski mɨ kariirɨn maɨrgɨmaɨrga siyar hauwi. Mɨ kariir naeyɨuɨn wɨ siir hauugi mɨ wɨ siir whɨnkɨnsiis haigɨnɨuwi. Mɨ siya wɨ iikamɨm hɨnda tɨndaɨnɨm sɨmiir boɨnmɨmauuwam nami kariir kwoɨn mɨiyɨk ɨiir.

19Mɨ siya wɨ ɨo yai boɨn tani mɨ ɨɨg yai boɨn tani sɨma siir yaiya wɨ hɨnɨɨna wakae rani mɨ siya wɨ ɨkɨ siyɨuɨm sɨmiir bopwo nokwo kauwokam tani.
20Mɨ siya siir iikamɨm kɨrɨe karamaeyɨm auwɨm opudgɨ hugswoswowiyɨm siir hɨriinan nwowi wɨ sɨmiir tɨrbu rani. Nɨɨngaka. Mɨ iikamɨm yɨpɨkɨ dimɨnsi nɨɨmɨmɨɨni yɨm paridsɨmɨn tɨngiyam kingiin nwowɨn siir hɨriinan ywowɨm tɨ hɨriinanɨn Adi Komii siya sɨmiirɨn wɨ paenan nɨuwao rani. Mɨ wɨ ɨiya kariir kwoɨn mɨiyɨkɨn dimɨn biyɨe ɨmiir nikwowaisii ana saiirar nadɨgɨuwi.
21Mɨ iikam nhɨrɨm nu whɨekakɨm sɨmiir hɨranɨm sɨma wɨ siirɨm naɨngwo tɨbmii mɨ wɨ siirɨma nwokwokɨni sɨmiir nanmaiwarkainaɨm. Ɨriig.
22Mɨ ta ɨi aiirɨn sɨma inkamɨn nwɨra yɨkɨunani siirɨm mɨ tɨ inkamɨn uridyɨu biyɨeyɨn siir hɨrar nwokɨn. Mɨ siya nhwokwɨsaekɨn mɨ siya ɨni waeyaiya mɨ owɨn. Mɨ siirɨn Jisɨs siya haiswonɨski haigɨnɨugɨn mɨ siya yai ɨna boɨnaigiyɨn mɨ siir nhwoɨn ɨna swokɨ kaowɨrɨrkiyɨn.
23Mɨ iikam isid komii whɨekakɨm sɨma ɨni hindara yanaakiyɨm mɨ sɨma boɨn, tɨ inkamɨn Divid siir isidankɨn. Bɨiya, Bɨiyan Inkam Komiiyɨn siya nɨmbinɨn nɨtam tari siya, aniya?
24Mɨ Farisi kam nhɨrɨm sɨma tɨ hɨriinan yai wakaeyɨm mɨ sɨma tɨ iikam isid komiiyɨn ɨo sɨmiir ywoki, tɨ inkamɨn siya uridyɨu biyɨe ɨmiirɨn Bielsebul siir kɨrɨe aiirar haiswonɨmnɨskɨii, siya uridyɨu biyɨeyɨm sɨmiir bɨiyan inkamkɨn.
25Mɨ sɨmiir kwoɨnɨm Jisɨs siya ɨna nɨnoknɨnkɨnɨm mɨ siya sɨmiir boɨnki mɨ om whɨruwan iikamɨm sɨma isido whɨsa nɨnkibɨrnaki mɨ yaii sowa sowa nɨnii mɨ tɨ omɨn wɨ mɨiyɨka nwoki, aniya? Nɨɨngaka. Mɨ iikamɨm pɨugan kwɨruwanɨm sɨma isido whɨsa nwowi mɨ yaii sowa sowa nɨnii mɨ ta pɨugana wɨ mɨiyɨka nwowi, aniya? Nɨɨngaka.
26Mɨ Setan siya kariir whɨndirɨraerar haigɨnɨuwi uridyɨu biyɨeyɨm sɨmiir haiswonɨskiyam. Mɨ siir isidɨn wɨ whɨsa nɨnkibɨrnaki. Mɨ siya wɨ pakɨ hɨnɨɨn kɨrɨeya sae haiswonɨski, ha? Nɨɨngaka.
27Mɨ Bielsebul siya kariir whɨndirɨraerari mɨ kara uridiyɨu biyɨeyɨm siir kɨrɨe aiir haiswonɨski mɨ kɨmiir isidɨn sɨmiirɨn wɨ nhɨnga whɨndirɨraerar haigɨnɨuwi, uridyɨu biyɨeyɨm sɨm, aniya? Mɨ Bielsebul? Nɨɨngaka. Mɨ kɨmiirɨn Bielsebul siya whɨndirɨraerar tani uridyɨu biyɨeyɨm sɨmiir haiswonɨskiyɨm. Nɨɨngaka. Tɨ dimɨnɨn Bielsebul siir nɨisiimauugɨn siya kariir bɨ whɨndirɨraerarkɨn.
28Mɨ Adi Komii krɨmiir Wanɨn siir naeyɨuɨn siyar whɨndiraerari mɨ kara uridyɨu biyɨeyɨm sɨmiir asi haiswonɨmnɨskɨi, tɨ digworaekwowɨm kɨmiir nɨisiimauuwi mɨ kɨma wa dɨnoknɨnkɨn ɨiya Adi Komii siya siir digworaekwo whɨekakɨm sɨmiir kɨgɨrkakana saeya bɨdi yamwoniya.
29Mɨ yai kwɨra kara kɨmiir boɨnmauuwi inkam nwɨrɨn siya inkam Setan kɨrɨekakɨn siir omaka hɨriir nami mɨ wɨ siir digworaekwo ɨmiir tauae haii, aniya. Siya tɨ inkam kɨrɨe ɨiirɨn wɨeyɨnsopni tikɨ ɨnɨrkaikikɨngik, siir ɨɨga ɨɨnɨm hɨriinan tɨri mɨ siir digworaekwowɨm omakanau hɨr nwokaiyɨm wɨ siya hainaki.
30Inkamɨn nomiiyau kanaka nwo karam nwowi mɨ siya ɨo kariir nwowikɨn. Mɨ yɨpɨkɨn kariir whɨndirɨraerar karam nwowi iikam sɨmiir kwoɨnɨm Adi Komii siirɨm nɨnkpɨt haigiyɨm, sɨma ɨni iikamɨm dimɨn biyɨekakɨm sɨma nhɨnɨkrɨropkiyɨm hɨnda tɨnda ɨni sɨmiir hɨriinan ywowɨn.
31Kara kɨmiirɨn pɨ hɨnɨɨna boɨni, Adi Komii siya wɨ dɨgar nwowi kɨmiir digworaekwo biyɨe whɨekakɨm sɨmiirar haiyoprimdiyɨumiigi mɨ iikam whɨekakɨm sɨma nɨgbumbu boɨnɨm sɨmiir warar mɨ inkamɨn Adi komii siir naeyɨu ɨiir nɨgbumbu boɨni mɨ Adi Komii siya ta yaiya siya nɨgbumbu boɨna wɨ saiir wara haiyoprimdiyɨumiigi rani. Nɨɨngaka.
32Inkamɨn Yaowae Adɨn nɨnomor kouan kariir nɨgbumbu boɨni mɨ Adi Komii siya siir dimɨn biyɨe ɨmiirɨn wa haiyoprimdiyɨumiigi. Mɨ inkamɨn Adi Komii siir naeyɨu ɨiir nɨgbumbu boɨni mɨ Adi Komii siya siir nɨgbumbu boɨna wɨ saiir haiyoprimdiyɨumiigi rani. Mɨ tariinanɨn, ɨriipa hɨriinan mɨ mhoɨiya ɨriipa hɨriinan. Ɨriig.
33Paeyɨn mɨiyɨk nwowiyɨn mɨ siir naeyɨm pɨ wadɨeya mɨ owi, pae biyɨe mɨ owiyɨn mɨ siir naeyɨm pɨ biyɨeya mɨ owi. Inkamɨm sɨma bɨi nae ɨmiirar nikɨ kɨgi mɨ sɨma pa nɨnoknɨnkɨni, pae mɨiyɨkɨn, iyɨe? Pae mɨiyɨk rani.
34Kɨma tɨ iikam biyɨeyɨm, kɨma ɨni mɨpug biyɨeyɨm sɨmiir hɨriinan ywowɨm. Mɨ kɨma wɨ pɨkɨ hɨnɨɨn yai mɨiyɨkɨm sɨmiir nɨmboboɨni, ha? Yai panɨɨn panɨɨn kwoɨnkɨm iikam krɨmiir mhɨi kwoɨnau nwokaiiyɨm pɨ sɨmiirar prɨi boɨnɨnɨsami.
35Inkam mɨiyɨkɨn mɨ kwoɨn mɨiyɨkɨm ɨni siir mhɨi kwoɨnau hɨrar nwokaiyɨm. Mɨ siya siyɨu mɨiyɨk mɨiyɨk asi tɨri. Inkam biyɨeyɨn siir kwoɨnauɨn yɨo yai bibiyɨe kasakɨ nwokai rani. Mɨ mhoɨiya siya wɨ yai biyɨe ɨmiirar boɨni.
36Kara kɨmiirɨn pɨ tɨ dimɨn taemɨn hɨnɨɨnɨm sɨm boɨnki, boɨnwokiyopnatkaini ɨiya Adi Komii siya wɨ iikamɨm sɨmiir hɨdi yai bibiyɨeyɨm sɨma prɨiboɨn prɨiboɨnɨm sɨmiirsi.

37Mhoɨiya Adi Komii siya wɨ krɨmiir srɨi yai whɨekakɨm bɨiya krɨmiir yai aeya boɨnɨm. Mɨ tɨ kɨmiir yai whɨekakɨm wɨ sɨmar nɨisiimauuwi. Kɨra mɨiyɨkɨ pɨ yamisi owɨn, iyɨe? Kɨra inkam mɨiyɨk rani. Mɨ siya kɨmiirɨn wa hɨdi dimɨn taemɨn whɨekakɨm kɨma boɨnɨm. Ɨriig.
38Ta ɨi aiirɨn kam nhɨrɨm siyɨu komii nɨnoknɨnkɨniyɨkɨm mɨ Farisi kam nhɨrɨm sɨma boɨn, inkamɨn iikam nowomwarkaiyɨuwiyɨn, krɨma ha naɨngwowi kɨra dimɨn kɨrɨe komiiyɨn whɨra dɨisiimauu haigɨnɨu mɨ krɨma wa nwokɨ ɨnoknɨnkɨnɨm kɨra Adi Komii siir yɨnisɨmkɨn.
39Mɨ Jisɨs siya sɨmiir yai aka hɨnɨɨna ywowarkɨi boɨn, kɨma iikamɨm kariiram kauwokɨm dimɨn komii kɨrɨe kɨmiir nɨisiimauuɨm, kɨma iikam mɨiyɨk rani. Kɨma Adi Komii siirɨm bɨ swokɨ aɨngwo tɨbmiigɨm. Kara dimɨn kɨrɨe komii pɨ kɨmiir swokɨ ɨisiimauu rani. Dimɨnɨn whɨrɨn kara kɨmiirɨn pɨ siirarar nɨisiimauuwi ɨiya bɨiya profet Jona siya tɨra tɨ nu ɨiir.
40Bɨiya Jona siir hɨriinan, siya nwokaiyɨn anasu komiiya saiir mhɨinau, nabɨeyɨm kwoɨm mɨ nɨiyɨm kwoɨm. Mɨ Yaowae Adɨn nɨnomor kouanɨn wɨ ɨriipa hɨriinan, nabɨeyɨm kwoɨm mɨ nɨiyɨm kwoɨm ɨenau hɨr nwokaii.
41Mhoɨiya ɨiya Adi Komii siya iikamɨm sɨmiir hɨdi. Mɨ iikamɨm bɨiya om Niniva hɨr nwowɨm mɨ wɨ tɨ iikamɨm sɨmaka nɨnkɨn okwowi. Mɨ sɨma wɨ hɨnɨɨna boɨni. Kɨma iikam biyɨekɨɨngɨm. Mɨ sɨma wɨ hɨnɨɨna boɨni. Dimusi rani, bɨiya Jona siya Adi Komii siir yai aiir boɨnmɨmauuɨn mɨ iikam whɨekakɨm sɨma Adi Komii siiram bɨdiya yaɨngwo tɨbmiiyɨm. Inkamɨn nwɨra nwowi tɨrɨn, yɨo ɨni Jona siir haiburɨn mɨ kɨma siirɨm bɨ naɨngwo tɨbmiikɨm. Nɨɨngaka.
42Mhoɨiya Adi Komii siya iikamɨm sɨmiir hɨdi, bɨiyan wig komii ɨra nu nhɨrɨm sɨmiir kɨgrɨraowiya saeya bɨiya iikamɨm nu Sivanɨm sɨmiir kɨgrɨraoka. Mɨ saeya wɨ tɨ iikamɨm tariinan nwowɨm wɨ sɨmaka nokwowi. Mɨ saeya wɨ hɨnɨɨna boɨni, kɨma iikam biyɨekɨ biyɨe kɨɨngɨm. Mɨ saeya wɨ hɨnɨɨna boɨni. Dimusi rani, bɨiya saeya saiir nu ɨiirar mɨ haiburgigi mɨpi aru maeyauwar mɨ rɨmtɨoki inkam komii Solomon siir yai wakaeyam. Tɨ inkamɨn tɨr nwowɨn siya ɨni Solomon siir haiburɨn mɨ kɨma iikamɨm siir yai bɨ wakaeyoknakɨm. Nɨɨngaka. Ɨriig.
43Mɨ ɨiya uridyɨu biyɨeyɨn siya inkam nwɨrni haiburgigiyɨn mɨ maeyau nɨɨnga nɨɨngaɨm op karamaeyɨm pɨ sɨmiir prɨiyam prɨiyamki siya saiir ninɨ owouwɨm. Mɨ siya maeyaukwɨr bɨ kɨgɨn.
44Mɨ siya hɨnɨɨna yaɨngwo, kara pa swokɨ ami maeyaua bɨiya kara nwonaniya saiiram. Mɨ siya ha swokɨ amɨn mɨ siya kɨg ta maeyaua sɨma bɨdi nhɨskiya mɨ bɨdi pɨuaiya mɨ maeyau nhɨrkɨm nɨɨnga bɨ nwokɨm mɨ uridyɨu biyɨe nwɨrkɨ hɨr nwo rani. Nɨɨngaka.
45Mɨ siya hɨriinan kɨgnamɨn mɨ ɨna swokɨ amɨn mɨ uridyɨu biyɨe ɨriiyar nwɨso sɨmiir swokɨ ɨkɨuna mɨ siyɨu bibiyɨeyɨm sɨma tɨriyɨm ɨni tɨ siir haiburɨm. Mɨ sɨma saɨka yam mɨ sɨma ɨna yapnɨnopkainamɨm mɨ ta maeyaua saiir inɨ owou. Bɨiya tɨ inkamɨn uridyɨu biyɨe whɨrɨn siya nwowɨn bɨiya siya biyɨe wao bɨ nwokɨn. Mɨ tariinanɨn ɨni tɨ uridyɨu biyɨe ɨriiyar nwɨso sɨmar yonkwobumbunɨnkɨn ɨuguskiyɨn tɨ inkamɨn siirɨn. Mɨ wɨ hɨriinan kɨnar nɨmbiyamswowi iikam biyɨeyɨm tariinan nwowɨm sɨmiirɨn. Ɨriig.
46Mɨ Jisɨs siya yai, iikam ɨmiirar nikɨ boɨnmɨmauuɨn mɨ siir apu aeya mɨ siir nomousɨsɨm ɨkɨm sɨma yaba yaka okwoni. Sɨma yai saɨka boɨnaiyam nɨtkɨm.
47Mɨ inkam nwɨrɨn Jisɨs siir boɨnki, wakae, kɨriir apu aka mɨ kɨriir nomousɨsɨm ɨkɨm sɨma ɨsi yaba hɨrar nokwowɨm mɨ sɨma yai kɨnaka boɨnaiyam nɨtkɨm.
48Mɨ Jisɨs siya tɨ inkamɨn siir yai aka hɨnɨɨna yowarkɨi boɨnki, siya Adi Komii siir isidɨn sɨmiir nowomwarkaiyɨuɨm siya hɨnɨɨna boɨnkɨn. Yɨpɨkɨ kariir apua? Mɨ yɨpɨkɨ kariir nomousɨsɨmɨm, ha?
49Mɨ Jisɨs siya siir mɨi kɨgna mɨriiyan kamɨm ɨɨna sɨmiir yɨisiimauugi, kɨgi! Kariir apua mɨ kariir nomousɨsɨmɨm tɨ sɨmargɨm.
50Inkamɨn kariir Adi Komiiyɨn nɨnomor kou hɨr nwowɨn siir kwoɨn ɨiirara napi, yɨm kariir apu mɨ kariir nomousɨsɨm mɨ kariir yokmankɨm. Ɨriig.