1Ndö vaa na tui cüii xee saroꞌ xuee na cotaꞌjndyee nnꞌan judíos. Venon Jesús naijon vaa ntjon ntquen trigo. Ndoꞌ já nnꞌan na cotsayꞌö́n yo jñꞌoon na toninncyaa jon, tꞌá na totyjë́ xjuꞌ ntquen trigoꞌñeen ngꞌe na ninjntꞌö́, totyꞌuë́ joo xjuꞌñeen, totquë́hanꞌ.
2Majoꞌ joo nnꞌan tmaanꞌ fariseos, xjen na jntyꞌiahan na jntꞌá na nndaꞌ, jnduehan nnon Jesús: —ꞌUꞌ tsꞌan, quenꞌ cüenta, joo nnꞌan na tquenꞌ na quinanꞌjonhan yo tsꞌian ꞌnanꞌ, contꞌahin ꞌnan na tyiꞌquichuhanꞌ na ntsꞌaa tsꞌan juu xuee na cotaꞌjndyëëhë.
3Ndoꞌ tꞌa jon jndyuehan, itso jon: —ꞌOꞌ jeꞌquitsꞌaahanꞌ na tyiꞌconanꞌjnꞌaanhoꞌ jñꞌoon nchu vaa ꞌnan sꞌaa David yo nnꞌan na tomꞌan yohin juu xjen na tꞌonhan na ninjndoꞌhan. Majoꞌ ꞌoꞌ tyiꞌconanꞌngꞌehoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ na sꞌaa jon na nndaꞌ.
4Juu jon tëqueeꞌ jon quiiꞌ vatsꞌon cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon, ndoꞌ tcan jon tyooꞌ nnon nquii tyee tque. Tcüaꞌ jonhanꞌ ndoꞌ mantyi tyincyaa jonhanꞌ ndëë nnꞌan na tomꞌan yohin. Ndoꞌ joo tyooꞌñeen, tyooꞌ na jndë tquen nnꞌanhanꞌ tonnon Tyoꞌtsꞌon, min tyiꞌcüanaan na ntcüaꞌ minꞌcya ro tsꞌanhanꞌ. Xiaꞌntyi nque ntyeeꞌñeen vanaan na ntcüaꞌhinhanꞌ.
5Ndoꞌ mantyi min jeꞌquitsꞌaahanꞌ na tyiꞌconanꞌjnꞌaanhoꞌ jñꞌoon na tquen nquii Moisés naijon na itsiquindyihanꞌ na nque ntyeeꞌñeen, juu xjen na cotyeꞌntjonhan quityquiiꞌ vatsꞌon tꞌman, jndye tsꞌian contꞌahin juu xuee na cotaꞌjndyëë. Majoꞌ taconanꞌtjahan na contꞌahan na nndaꞌ.
6Quindyehoꞌ jñꞌoon ntsjö ndëëhoꞌ, ja na jndë tyjë quiiꞌ ntꞌanhoꞌ, njonntyichen condui ja, chichen vatsꞌon tꞌman na contꞌa jndyihoꞌ na njonhanꞌ.
7ꞌOꞌ vitjachen na ncüaaꞌ ya nꞌonhoꞌ nchu vaa itsiꞌman jñꞌoonva na tso Tyoꞌtsꞌonhanꞌ: “Njonntyichen ntyji ja na cꞌonhoꞌ na ntyꞌia ro nnꞌan ngiohoꞌ, chintyi na coninncyahoꞌ quiooꞌ na conanꞌcüjehoꞌ na conanꞌtꞌmaanꞌhoꞌ ja.” Nndaꞌ itsiquindyi jñꞌoon na toninncyaa Oseas. Ndoꞌ tsontyichen Jesús: Xe na aa taaꞌ ya nꞌonhoꞌ juu jñꞌoonvaꞌ, yajoꞌ taxeꞌquinanꞌchonhoꞌ na quitꞌuiihanꞌ nnꞌan na tyiꞌconanꞌtjahin.
8Ngꞌe na nndaꞌ, ja na condui tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, tsixuan na quitsjö nin ꞌnan vanaan na nntꞌa nnꞌan min juu xuee na cotaꞌjndyëëhë.
9Ndoꞌ vi na jndë jnduiꞌ Jesús joꞌ, tja jon na tonnonchen, tueeꞌ jon na vaa vatsꞌon tsjoonꞌñeen, tëqueeꞌ jonhanꞌ.
10Ndoꞌ joꞌ mꞌaan cüii tsansꞌa na tëtei ntꞌö. Ndoꞌ nnꞌan fariseos na mꞌanhin juu vatsꞌonꞌñeen, tojntꞌuehin nchu vaa nntꞌahan chaꞌ na nndëë ntjiꞌhan jñꞌoon cjooꞌ Jesús. Taꞌxeeꞌhan nnon jon: —Juu xuee na cotaꞌjndyëëhë, ¿Aa vanaan na ntsinꞌman tsꞌan tsanviiꞌ, ndoꞌ aa tyiꞌcüanaan?
11Ndoꞌ joꞌ sentcüeꞌ Jesús jñꞌoon ndëëhan, itso jon: —Ndoꞌ ncüii nquehoꞌ, xe na aa mꞌaan quitsman tsjuenꞌ, ndoꞌ ngioo oꞌ quityquiiꞌ cüii tsueꞌ, mancüiixjen cje ngacüjiꞌ juu choꞌñeen min na aa juu xuee na cotaꞌjndyëëhë.
12Joꞌ quitjiꞌhoꞌ cüenta, nquii Tyoꞌtsꞌon, njonntyichen ntyjii jon yo ncüii tsꞌan, chito veꞌ quitsman. Mangꞌe joꞌ chuhanꞌ na quitejndei tsꞌan cüiichen tyje juu na iquenon tsanꞌñeen naviꞌ, min na aa juu xuee na cotaꞌjndyee nnꞌan.
13Ndoꞌ itso jon nnon juu tsanviiꞌñeen: —Quitsindiuꞌ ntꞌöꞌ. Ndoꞌ sindiuu juu ntꞌö. Joꞌ maninñoonꞌ ntjo yahanꞌ chaꞌxjen cüiichen ntyja.
14Majoꞌ joo fariseosꞌñeen, vi na jndë jnduiꞌhan, taꞌhan na tonanꞌjndaꞌhan nchu vaa ntꞌahan na nnanꞌcueeꞌhan Jesús.
15Ndoꞌ vi na jndë taaꞌ tsꞌon Jesús na nndaꞌ vaa na conanꞌjndaꞌ nanꞌñeen, jnduiꞌ jon joꞌ. Ndoꞌ jndye jndyi nnꞌan tyentyjahan toxenꞌ jon, joꞌ sinꞌman jon nnꞌan vꞌi na sachohan.
16Ndoꞌ jaaꞌ jndyi jñꞌoon na siquiꞌmaanꞌ jon nanꞌñeen na tyiꞌnanꞌquindyihan nnꞌan nin tsꞌan conduihin.
17Ndoꞌ na sꞌaa jon na nndaꞌ, siquindëhanꞌ jñꞌoon na tji Isaías, tsan na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa. Tso jon:
18Ndö juu tsꞌan na jndë tji ja ntyja njan. Conduihin moso njan na ityentjon jon nnön. Veꞌnchjihin ndoꞌ nën jndyi ntyja ꞌnaanꞌ jon. Ninncya na tꞌman ntsixuan jon Espíritu Santo. Juu jon ninncyaa jñꞌoon njan ndëë nnꞌan na chito judíos conduihin chaꞌ ndëë ntjo ya ntcüeꞌhan tonnön.
19Juu jon tyiꞌjeꞌquitsintjaꞌhin yo nnꞌan, min tyiꞌxeꞌquitsijndeiꞌ ꞌndyo jon, min tyiꞌxeꞌquintjii tsꞌanhin nata quiiꞌ tsjoon na ityiiꞌ jon tyiaꞌ nnꞌan.
20Tyiꞌxeꞌquitsꞌaa viꞌ jon tsꞌan na chjo jndyi vantyja tsꞌon na itsijonhanꞌ tsanꞌñeen chaꞌvijon tsmaan na jndë ton na jndei jndyo jndye. Ntejndeintyichen jon tsꞌan na nndaꞌ vaa na itsijonhanꞌ na iquenon juu. Ndoꞌ ntejndei jon tsꞌan na jaaꞌ ꞌnan na iquenon, na ndiquindëë ncja juu na tonnonchen na itsijonhanꞌhin chaꞌvijon chon candi na ngüe ngüe ro covꞌahanꞌ. Nanꞌminꞌ ntsꞌaa jon ata ngüentyja xjen na juu na chuhanꞌ na condui nquii Tyoꞌtsꞌon na ngüantjonhanꞌ ntyja ꞌnaan tsoñꞌen.
21Ndoꞌ nnꞌan na mañoon tsjan conduihan, ncꞌonhan na ntyja nꞌonhan jon. Ndöꞌ jñꞌoon na tji Isaías.
22Tomꞌaan cüii tsannchjaanꞌ na ndiquitsinin juu. Tyeyꞌon nnꞌanhin na mꞌaan Jesús. Tomꞌaan yutyia quiiꞌ tsꞌon juu. Sinꞌman jonhin, tyincyaahanꞌ na xuee jndyiaaꞌ juu ndoꞌ ya itsinin juu.
23Ndoꞌ tsoñꞌen nnꞌan na jntyꞌia na tui na nndaꞌ, tëveeꞌ jndyi ngiohan, taxeeꞌhan: —¿Aa ntsꞌaahanꞌ na juu tsanvaꞌ conduihin nquii jon na cominntꞌö na ncüjeeꞌ na nnduihin tsjan David na jndyocahanꞌ?
24Majoꞌ nnꞌan fariseos jeꞌ, xjen na jndyehan na nndaꞌ vaa jñꞌoon conanꞌnein nanꞌñeen, jnduehan: —Tsanvaꞌ itsixuan juu naijndei ntyja ꞌnaanꞌ Beelzebú, nquii yutyia tque. Veꞌ joꞌ condëë icüjiꞌ juu yutyia yo nanjndyi quiiꞌ nꞌon nnꞌan.
25Ndoꞌ taaꞌ tsꞌon Jesús na nndaꞌ vaa conanꞌtiuhan. Tso jon ndëëhan: —Ncüii cüii gobiernon na cotꞌiooꞌ nnꞌan na conanꞌjon tsꞌian na itsꞌaa jon, nndyuiiꞌ ntyja ꞌnaanꞌ jon. Ndoꞌ mantyi nnꞌan ninncüii tsjoon oo nque nnꞌan na ninncüii vꞌaa, xe na aa conanꞌntjaꞌhan yo ntyjehan, majndaꞌ na icꞌonhanꞌhin. Ndoꞌ na nndaꞌ, conanꞌtyuiiꞌ nquehin.
26Ndoꞌ xe na aa mayuuꞌ chaꞌ na conduehoꞌ na nquii yutyia tque icüjiꞌ nquiihin quiiꞌ nꞌon nnꞌan, yajoꞌ tsiꞌmanhanꞌ na itsityuiiꞌ nquiihin. Ndoꞌ xe na aa nndaꞌ vaa, ¿Nin ꞌnan ntsꞌaa juu chaꞌ ntjotyenhin na icoꞌxen juu joo nnꞌan na conduihan cüentaaꞌ juu?
27ꞌOꞌ conduehoꞌ na veꞌ yo najndei na tsixuan Beelzebú, joꞌ na macüjiꞌ yotyia quiiꞌ nꞌon nnꞌan. Xe na aa jñꞌoon mayuuꞌhanꞌ, yajoꞌ mantyi nque ntyjeehoꞌ cotjiꞌhan yotyia quiiꞌ nꞌon nnꞌan yo maninjuu naijndei na itsixuan juu. Majoꞌ ngꞌe na tyiꞌyuuꞌ na nndaꞌ, joꞌ ꞌnan na contꞌa nquehan, icüjiꞌ jndyoyuhanꞌ na cochue nꞌonhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ.
28Majoꞌ ngꞌe na macüjiꞌ yotyia quiiꞌ nꞌon nnꞌan yo naijndei na tsixuan nquii Espíritu na condui nquii Tyoꞌtsꞌon, joꞌ tsiꞌmanhanꞌ na juu na ityentjon jon nnꞌan quityquiiꞌ na cotsamꞌanhan, jndë tyjeeꞌhanꞌ quiiꞌ ntꞌanhoꞌ.
29“Cüii tsanchꞌuee jeꞌ, tyiꞌjeꞌquindëë ngaqueeꞌ juu quiiꞌ vaaꞌ tsꞌan na tsixuan ñuaanꞌ na ncüjiꞌ juu ꞌnaanꞌ jon. Icanhanꞌ na quitsityen jndyee juu tsanꞌñeen, chaꞌ nndëë ncüjiꞌ juu ꞌnaanꞌ jon. Manndaꞌ vaa itsijonhanꞌ ntyja njan ja na macüjiꞌ yotyia yo jndyetyia quiiꞌ nꞌon nnꞌan.
30“Juu tsꞌan na tyiꞌcꞌoon ntyja njan, mꞌaan juu na jndooꞌ juu ja. Ndoꞌ juu tsꞌan na tyiꞌquitsitjon nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon yo ja, icꞌon juu nnꞌan.
31“Ntsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon nnꞌan tsoñꞌen jnan na nanꞌxuanhan yo jñꞌoon tsanꞌ na conanꞌneinhan. Majoꞌ minninchen tsꞌan na itsinin jñꞌoonviꞌ nacjooꞌ nquii Espíritu Santo, tyiꞌjeꞌquitsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon juu tsanꞌñeen.
32Minninchen tsꞌan na itsinin jñꞌoonviꞌ nacjö na condui ja tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, nndëë ntsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon juu tsanꞌñeen. Majoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na itso na veꞌ ntyja najndei na tsixuan juu yutyia, joꞌ condëë matsꞌa tsꞌian njan, itsinin tsanꞌñeen jñꞌoonviꞌ cjooꞌ nquii Espíritu Santo. Ndoꞌ na nndaꞌ, tyiꞌjeꞌquitsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌonhin, min xjen nein, ndoꞌ min juu xjen na ntycüii tsonnangue.”
33Yajoꞌ sinin Jesús cüii jñꞌoon na icanhanꞌ na quitjiꞌ nnꞌan cüenta ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon. Sijoonꞌ nquiihin na conduihin ncüii tsꞌoon na ya tëëꞌhanꞌ. Tso jon: “Ncüii tsꞌoon, xjen na cojntyꞌiahoꞌ na ya tëëꞌhanꞌ, conduehoꞌ na ya tsꞌoon. Ndoꞌ mantyi ya na cotquenhoꞌ cüenta ncüiichen tsꞌoon na incyaahanꞌ të töꞌ, conduehoꞌ na juu tsꞌoonꞌñeen tyiꞌcüijntꞌuehanꞌ.
34Chaꞌxjen quinduntja, vjee jndyi ndaa jndyue oꞌ, manndaꞌ itsijonhanꞌhoꞌ. Tyiꞌjeꞌquindëë nnanꞌneinhoꞌ jñꞌoon ya ndoꞌ mantyi tooꞌchen natyia quityquiiꞌ nꞌonhoꞌ. Ngꞌe ntyjantyi jñꞌoon na ndyiiꞌ tsꞌon tsꞌan, mantyjantyi juuhanꞌ na itsinin juu.
35Juu tsꞌan na ya tsꞌanhin, itsꞌaa juu ꞌnan ya ngꞌe ꞌnan na mꞌaanꞌ tsꞌon juu, yahanꞌ. Majoꞌ juu tsꞌan natyia tsꞌanhin, itsꞌaa juu ꞌnan natyia ngꞌe juu ꞌnan tyia ndyiiꞌ tsꞌon juu, xiaꞌntyi juuhanꞌ mꞌaanꞌ tsꞌon juu.
36Matsjö ndëëhoꞌ, juu xuee ya na ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ natyia na jndë tontꞌahan, yajoꞌ nninncyahan cüenta nnon jon ntyja ꞌnaanꞌ ncüii ncüii jñꞌoon na veꞌ jnanꞌneintohin.
37Ngꞌe yo ntyja ꞌnaanꞌ jñꞌoon na conanꞌneinhoꞌ, mayo juuhanꞌ ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon ꞌoꞌ. Joo jñꞌoon ya na conanꞌneinhoꞌ, ngüañoonꞌhanꞌhoꞌ. Ndoꞌ mantyi jñꞌoon tyia na conanꞌneinhoꞌ, ntꞌuiityenhanꞌhoꞌ.”
38Juu xjenꞌñeen vendye nnꞌan fariseos yo nnꞌan na conanꞌman nchu vaa itsiquindyi jñꞌoon na tquen Moisés jnduehan nnon Jesús: —Nndaꞌ ta, ꞌuꞌ na matsiꞌmanꞌ ndëë nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, ntꞌue nnꞌö́n na quitsaꞌ chjo cüii nnon tsꞌian na njntyꞌiá na tyiꞌjeꞌquindëë nduihanꞌ yo najndei nquii tsꞌan.
39Majoꞌ tꞌa Jesús, itso jon ndëëhan: —Nnꞌan na mꞌan nein, tyia jndyi nnꞌanhan, jndë jntyꞌehan Tyoꞌtsꞌon, itsijonhanꞌ ntyja ꞌnaanhin chaꞌna tsꞌan na jndë jntyꞌii juu scuuꞌ oo saaꞌ. Veꞌ ngꞌe na nndaꞌ nanꞌxuanhan, cotanhan na njntyꞌiahan cüii jnꞌaan tꞌman chaꞌ ncüaaꞌ nꞌonhan nin tsꞌan condui ja. Majoꞌ tajeꞌncya juu ꞌnan na cotanhan. Xiaꞌntyi njntyꞌiahan cüii na itsijonhanꞌ chaꞌna juu ꞌnan na tenon Jonás.
40Juu Jonás ndye xuee ndoꞌ ndye tsjon toquiñjon jon quiiꞌ tsiaaꞌ quitscaa tꞌman. Manndaꞌ vaa na ntsijonhanꞌ na ngenön na condui ja tsansꞌa na iꞌua Tyoꞌtsꞌon tsꞌian nnön na coxën tsoñꞌen nnꞌan, ndye xuee ndoꞌ ndye tsjon ncꞌön quityquiiꞌ tsiꞌtsꞌua.
41Joo nnꞌan na jndë tjë, juu xuee xjen na ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon nnꞌan ꞌnan na tonanꞌtjahan, xjenꞌñeen nque nnꞌan tsjoon Nínive, nntcüi nndaꞌhan. Ndoꞌ mantyi nnꞌan na mꞌan na neinhin na ya ngüentyja xjen na ngovjehan, nntcüi nndaꞌhan juu xjenꞌñeen. Ndoꞌ joo nnꞌan Níniveꞌñeen, nnduehan na nque nnꞌan na mꞌan naneinhin, tꞌmanntyi jnan nanꞌxuanhan, chito nquehan, ngꞌe juu xjen ya na jndyehan jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na toninncyaa Jonásꞌñeen, ntcüeꞌ nꞌonhan jnanhan. Ndoꞌ quitquenhoꞌ cüenta, ja na mꞌan quiiꞌ ntꞌanhoꞌ, tꞌmanntyichen condui ja, chito Jonás, ndoꞌ min tyiꞌninꞌquintcüeꞌ nꞌonhoꞌ jnanhoꞌ.
42Ndoꞌ juu xuee ya na ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon nnꞌan na jndë tjë xengꞌe na tonanꞌtjahan, ya joꞌ mantyi nquii tsanscu na tocoꞌxen nnꞌan ndyuaa tontyja na conduiꞌ ncjuu tsonjnꞌaan, ntcüi nndaꞌ jon. Mantyi nnꞌan na mꞌan nanein ya na ngüentyja xjen na ngovjehan, nntcüi nndaꞌhan juu xjenꞌñeen. Ndoꞌ juu tsanscuꞌñeen ngitso jon na nque nnꞌan na mꞌan nanein tꞌmanntyi jnan nanꞌxuanhan, chito nquii jon, ngꞌe tycya ndyuaa ꞌnaanꞌ jon na jndyo jon na ninꞌquindyi jon jñꞌoon ꞌndyo Salomón, tsan na jndaꞌ jndyi xquen. Ndoꞌ quitquenhoꞌ cüenta, ja na mꞌan quiiꞌ ntꞌanhoꞌ tꞌmanntyichen condui ja, chichen Salomón. Majoꞌ tyiꞌninꞌquindyehoꞌ jñꞌoon na mancya.
43“Xjen na jndë jnduiꞌ cüii jndyetyia quiiꞌ tsꞌon tsꞌan, veꞌ mandyiꞌto juu ndyuaa na tandaa cꞌoon yu ro na ntꞌue juu naijon ya ncꞌoon juu. Majoꞌ ngꞌe tantjii juu ncüiichen joo, joꞌ sitiu juu quiiꞌ tsꞌon juu.
44Itso juu: “Nanein ncjö ntcüꞌë nntꞌa na ncꞌön quiiꞌ tsꞌon tsꞌan naijon na jntꞌui.” Majoꞌ xjen na ngueeꞌ ntcüeꞌ juu, ntjii juu quiiꞌ tsꞌon tsanꞌñeen chaꞌvijon quityquiiꞌ vꞌaa na tatsꞌan quindyiiꞌ. Ntjuꞌhanꞌ chaꞌvijon na tca ya tsꞌan ndoꞌ jndë tijndaꞌ ya.
45Ndoꞌ na nndaꞌ, vja yutyiaꞌñeen, vaquichu juu ntyqueꞌ yotyia na viꞌntyichen nanꞌxuanhanꞌ, chichen chaꞌxjen nquii juu. Ndoꞌ ngoqueꞌhan quityquiiꞌ tsꞌon juu tsanꞌñeen na ntjotyenhan joꞌ. Ndoꞌ na nndaꞌ ndui, mamioonntyichen ntquenon tsanꞌñeen, chichen chaꞌxjen na toquenon jndyee juu. Manndaꞌ itsijonhanꞌ na ntquenon nnꞌan manyan na mꞌan naneinhin.
46Ninvaa na itsinin Jesús ndëë nnꞌan na jndye jndyiꞌhin, ndoꞌ tyjeeꞌnon ndyee jon yo ntyje nquii jon. Ninꞌquinanꞌneinhin yo juu jon, majoꞌ ntjohin tochꞌen vꞌaa.
47Ndoꞌ siquindyii cüii tsꞌan Jesús, itso juu nnon jon: —Nndaꞌ ta, juu ꞌndyoꞌhoꞌ yo maninꞌntyꞌiuꞌhinꞌ, mꞌanhan chꞌen na ninꞌquinanꞌneinhan yo ꞌuꞌ.
48Majoꞌ sintcüeꞌ jon jñꞌoon nnon tsanꞌñeen, tso jon: —Quindyiꞌ ntsjö nnonꞌ, ¿Nin tsꞌan na condui ndyö ndoꞌ ninꞌntyjö ncö?
49Yajoꞌ siꞌman jon ntꞌö jon ndëë nnꞌan na tqueenꞌ jon na quitsayꞌonhan jñꞌoon yo jon, itso jon: —Nanmin conduihan ndyö ndoꞌ yo ntyjö.
50Ngꞌe minninchen tsꞌan na itsꞌaa chaꞌxjen na ntꞌue tsꞌon nquii Tyëhöꞌ na mꞌaan quiñoonꞌndue, condui tsanꞌñeen tyjö ncö na tsansꞌa, tyjö ncö na tsanscu ndoꞌ conduihin ndyö.
