Mateo 12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

¹Ti kɨvɨ jña kuaꞌan Jesús jiin ndajaꞌa ya, ɨɨn kɨvɨ ndetatu, ti ni yaꞌa ya ɨɨn ñuꞌun nuu kaa triu. Ti ndajaꞌa ya, ni ka kejaꞌa da ka jnuꞌun da yoko triu. Ka skoyo da ti ka yee da triu un, chi ka jiꞌi da soko.

²Ti nu ni ka jini chaa fariseo un, ti ni ka kachi da jiin Jesús: ―Ndeꞌe, ¿ndoo ka saꞌa ndajaꞌa ra jniñu ja tu iyo vaꞌa ja saꞌa yo kɨvɨ ndetatu? ―ni ka kachi da.

³Ti ni kachi ya: ―¿Xi tu ni ka skuaꞌa ra ɨɨn tutu nava ni ka jnaꞌan David ɨɨn kɨvɨ na ni ka jiꞌi da soko, jiin uu ga jnaꞌan da nu?

⁴Jini ra ja ni ka kɨvɨ da ini veꞌe ii Yandios, ti ni ka yee da staa stila ii un, ja ni maa da jiin uu ga jnaꞌan da un, tu kuu kaji da naa da, chi nɨnɨ sutu un kuu ja ka yee staa stila un niku.

⁵¿Xi tu ka skuaꞌa ra nuu ley Moisés, nuu kachi ja ni sutu un, tu ka ndetatu da ja kuu kɨvɨ ndetatu, ti ansu suni ɨɨn kuachi kuu un nu?

⁶Ko na kachi ri nuu ra, ja vijna ti iyo ɨɨn ja kuñaꞌnu xaan ga ja kuu sutu ka kuñaꞌnu ini veñuꞌun kaꞌnu un.

⁷Ko maa ra naa ra, tu ka chaku ini ra ndoo kuni kaꞌan junuꞌun ja yoso nuu tutu ii, ja ni kaꞌan Yandios: “Ruꞌu, kuni ri ja na kuankaꞌnu ini nuu jnaꞌan ra naa ra, ti ansu ja ka soko ra kɨtɨ nuu Yandios”, ni kachi ya. Sa ti ka chaku ini ra jnuꞌun un naa ra, ti va tu chakuachi ra yɨvɨ naa i ja ka iyo falta i.

⁸Chi ruꞌu, maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, kuñaꞌnu ga ri, ti taꞌu ri jniñu nuu kɨvɨ ndetatu jaꞌa ―ni kachi ya.

⁹Yukan ti na kuaꞌan Jesús, ni jaa ya ɨɨn veñuꞌun Israel un.

¹⁰Ti yukan kande ɨɨn chaa ni ichi ɨɨn ndaꞌa da. Ko vanuxia chaa fariseo un ka nduku da nasa chakuachi da Jesús, ti ni ka jikajnuꞌun da ya: ―¿Kuu saꞌa yo tajna ɨɨn yɨvɨ kuꞌu ja kuu kɨvɨ ndetatu nu? ―ni ka kachi da.

¹¹Ti ni kachi Jesús: ―Nu nau roꞌo ka ñavaꞌa ɨɨn lélú, ti nu na kinikava tɨ ɨɨn yau ja kuu ɨɨn kɨvɨ ndetatu, ¿ti tu kin tava ra tɨ nu?

¹²¿Ti ansu yaꞌu ga nchaa ɨɨn yɨvɨ ja kuu lélú un nu? Ja yukan kuu ja na kachi ri ja kuu saꞌa yo ɨɨn jniñu vaꞌa ja kuu kɨvɨ ndetatu ―ni kachi Jesús.

¹³Yukan ti ni kachi ya jiin chaa ni ichi ndaꞌa un: ―Skaa ndaꞌa ra ―kachi ya. Ti nu ni skaa chaa un ndaꞌa da, ti ni nduvaꞌa ni nanu kaa ndaꞌa da.

¹⁴Ti ni ka kekoyo chaa fariseo un kuaꞌan da, ti ni ka kejaꞌa ka ndajnuꞌun da nasa kuu kaꞌni da Jesús.

¹⁵Nu ni jini Jesús nava ka ndoꞌo ini chaa fariseo un, ni kee ya yukan ti kuaꞌan ya. Ko kuaꞌa xaan yɨvɨ kuankoyo jiin ya, ti ni saꞌa ya tajna tɨjnɨ yɨvɨ ka kuꞌu.

¹⁶Ko niꞌin xaan ni xndaku ya nuu yɨvɨ un ja tu kani da jnuꞌun nau ja kuu ya.

¹⁷Yukan ti ni kundaa jnuꞌun ni kaꞌan profeta Isaías na janaꞌan, na ni kachi da:

¹⁸Chaa junukuachi nuu ri jaꞌa, kuu ja ni nakaji ri. Chaa jaꞌa kuu ja kundaꞌu ga ini ri, ti kusɨɨ ini ri jiin da. Kuaꞌa ri Espíritu ri nuu da, ti xndaku da nuu taka nación ja nau kuu maa jnuꞌun ndaa, ti na kuandatu yɨvɨ jnuꞌun un.

¹⁹Ni tu kava vixi ini maa da, ni tu kachi da nuu ni ɨɨn yɨvɨ nau ja kuu da. Ti ni ɨɨn yɨvɨ tu nakuni i ndusu yuꞌu ya.

²⁰Tu kuaꞌa da nundoꞌo nuu taka ñuu ndaꞌu, chi suꞌva kuaꞌa da jnundee ini undi kɨvɨ na kiꞌin da jniñu ñaꞌnu da, ti taꞌu da jniñu nava iyo.

²¹Ti kɨvɨ un sa na kandixia ndaa yɨvɨ taka nación maa da. Siaꞌan ni kachi profeta Isaías.

²²Yukan ti ni ka janchaka da ɨɨn chaa kuaa ja suni ñɨꞌɨn da, ti jnaꞌan da tachi xaan. Ni saꞌa Jesús tajna chaa un, ti ni kuu ndeꞌe da, ti ni kuu kaꞌan da.

²³Tendɨꞌɨ yɨvɨ un ni ka naa ini, ti ni ka kachi: ―¿Xi jaꞌa kuu Seꞌe rey David ja ni jiꞌi undi na janaꞌan nu? ―ni ka kachi da.

²⁴Ko nu ni ka jinisoꞌo chaa fariseo jnuꞌun un, ti ni ka kachi da: ―Keniꞌin chaa jaꞌa tachi xaan un kuankoyo, ko jiin sɨvɨ maa jaꞌuꞌu kuñaꞌnu un (ja suni nani Beelzebú), chi yukan kuu ja yɨndaꞌa taka tachi xaan un ―ni ka kachi da.

²⁵Nu ni jini Jesús ja siaꞌan ka ndoꞌo ini chaa un, ti ni kachi ya: ―Nu ɨɨn gobiernu, na kusɨɨn da jiin yɨvɨ da ti kejaꞌa kanaa da naa da, ti gobiernu un tu kuñɨɨ, chi naa. Suni siaꞌan nuu ɨɨn ñuu xi ɨɨn familia, nu tu ka iyo ɨɨn nuu ini, ti familia un, tu kuu kunchuku mani.

²⁶Ti suni siaꞌan kuu nu maa jaꞌuꞌu un na keniꞌin tachi xaan un kiꞌin ja kuu ndajaꞌa maa. Nu siaꞌan na saꞌa, ti ka sasɨɨn jnaꞌan maa, ¿ti nasa kuñɨɨ jiin jniñu ndiso un nusa?

²⁷Ti ka kaꞌan ra ja ruꞌu keniꞌin ri tachi xaan un kuankoyo jiin sɨvɨ maa jaꞌuꞌu kuñaꞌnu un. Ko sa ti siaꞌan kuu, ti va suni yɨvɨ ka skuaꞌa jiin ra naa ra, va suni kuu keniꞌin i tachi xaan un jiin sɨvɨ maa jaꞌuꞌu un kinkoyo. Ja yukan na kachi ri ja maa ni ra ka yuji jiin jnuꞌun ka kaꞌan ra un.

²⁸Ko ruꞌu keniꞌin ri tachi xaan un jiin jnuꞌun Espíritu Yandios. Yukan kuu ja, ja ni chaa jniñu ñaꞌnu Yandios ja kuu nuu ra naa ra.

²⁹Ja siaꞌan, ti saꞌa yo nanu ja ɨɨn ni kuu ja nu kuni yo sakuiꞌna yo veꞌe ɨɨn chaa niꞌin xaan da, ti kuꞌni yo chaa un xnakan, ti sa kuu sakuiꞌna yo ja ñavaꞌa da. Ti suni siaꞌan kuu jaꞌa chi ni kundee ri jiin chaa uꞌu un, ti ni keniꞌin ri ndajaꞌa da un kuaꞌan.

³⁰Ti na kachi ri nuu ra naa ra ja kuu yɨvɨ tu ka kaꞌan vaꞌa jaꞌa ri, ti yɨvɨ un jito uꞌu i ruꞌu. Yɨvɨ tu kejnaꞌan jiin ri, jachanuu i yɨvɨ ka kuni kejnaꞌan jiin ri.

³¹Ja yukan kuu ja na kachi ri nuu ra naa ra ja iyo jnuꞌun kaꞌnu ini Yandios ja kuu yɨvɨ ka saꞌa taka nuu kuachi. Suni nuu yɨvɨ ka kaꞌan ndevaꞌa, vatu ni kuankaꞌnu ini Yandios nuu i. Ko yɨvɨ yɨsɨkɨnchaa Espíritu Santo, jankɨvɨ kuankaꞌnu ini Yandios nuu i.

³²Ti savaꞌa ni ga yɨvɨ na kaꞌan ndevaꞌa ni ga sɨkɨ ri, ti kuankaꞌnu ini ri nuu i. Ko nu nau ja na kaꞌan ndevaꞌa sɨkɨ Espíritu Santo, tukaa ga iyo jnuꞌun kaꞌnu ini, ni nuu ñuyɨvɨ jaꞌa ni nuu ɨnga ñuyɨvɨ ja kii ɨnga kuiya ―ni kachi Jesús.

³³Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: ―Nu ɨɨn yujnu vaꞌa, ti kuaꞌa ndeꞌe vaꞌa. Ti nu ɨɨn yujnu kueꞌe kuu, ti suni ndeꞌe kueꞌe kuaꞌa. Jiin ndeꞌe un, ti sa nakuni yo naa nuu yujnu kuu.

³⁴Yukan na kachi ri ja ka kuu ra nanu koo xaan jiin seꞌe tɨ, chi ndevaꞌa xaan ka saꞌa ra. Ti tu kuu kaꞌan ra ɨɨn jnuꞌun vaꞌa, chi maa ra tu vaꞌa ini ra naa ra. Ti yuꞌu ra chi ka kaꞌan nava ndoꞌo ini añu ra.

³⁵Chaa vaꞌa un chi kaꞌan da ɨɨn jnuꞌun kuajniñu, chi iyo ndoo añu da. Ti chaa ka saꞌa ndevaꞌa un, chi kaꞌan ndevaꞌa kuɨtɨ da, chi tu iyo ndoo ini añu da.

³⁶Ti na kachi ri nuu ra ja nu na jaa kɨvɨ chaa juicio, ti kɨvɨ jña, ti tendɨꞌɨ yɨvɨ nakuaꞌa i jnuꞌun nuu taka jnuꞌun ndevaꞌa ni kee yuꞌu i ja ni ka kaꞌan i un.

³⁷Ti sɨkɨ jnuꞌun kaꞌan ra, ti kendo vaꞌa ra. Ti suni jiin jnuꞌun kaꞌan ra un, jnaꞌnu ndatu ra ―ni kachi Jesús.

³⁸Yukan na ti ni ka kachi uu chaa fariseo jiin chaa ka xnaꞌan ley un nuu Jesús: ―Maestro, ka kuni na ja saꞌa ni ɨɨn jniñu ñaꞌnu ja na ndeꞌe na ―ni ka kachi da.

³⁹Ti ni kachi Jesús: ―Taka yɨvɨ ja tu ka kuni kuandatu i nuu Yandios, ka kuni i ja na saꞌa ri ɨɨn jniñu ñaꞌnu nuu i, ko jankɨvɨ saꞌa ri jniñu ñaꞌnu un, chi nɨnɨ jiin vanuxii nundoꞌo ni jnaꞌan Jonás, chaa ni kuu profeta na janaꞌan, yukan ni kuu ja xnaꞌan ri.

⁴⁰Chi nanu ni kundee profeta Jonás uni nduu ti uni jakuaa chii ɨɨn chāká kaꞌnu xaan, ti suni siaꞌan ruꞌu, maa Seꞌe Yɨvɨ Ñuyɨvɨ, kendo ri chii ñuꞌun un uni nduu ti uni jakuaa.

⁴¹Ti sɨkɨ ñuu Nínive nuu ni jaꞌan profeta Jonás, ti yɨvɨ ni kunchuku ñuu un, nandoto i kɨvɨ na chaa juicio ja xndichi ya yɨvɨ kɨvɨ vijna, ti naa ini i ndeꞌe i nuu yɨvɨ kɨvɨ vijna. Chi tendɨꞌɨ yɨvɨ Nínive ni ka nakani ini i na ni kaꞌan profeta Jonás jnuꞌun Yandios. Ko ruꞌu viꞌi ga kuñaꞌnu ri ja kuu Jonás, ti roꞌo naa ra tu ka chunsoꞌo ra ja nakani ini ra naa ra.

⁴²Suni ɨɨn ñaꞌan ni kuu reina ja ni taꞌu jniñu ɨɨn ñuu ichi sur, nandoto ña kɨvɨ nu na chaa juicio, kɨvɨ nu na xndichi ya yɨvɨ kɨvɨ vijna. Ti naa ini ña ndeꞌe ña nuu yɨvɨ kɨvɨ vijna sɨkɨ ja niꞌin ini i, chi maa ña undi jika xaan ni kii ña ja ni ñunsoꞌo ña jnuꞌun ndichi ni kaꞌan rey Salomón na janaꞌan. Ti vijna viꞌi ga kuñaꞌnu ruꞌu ja ni kuu Salomón, ti roꞌo naa ra tu ka chunsoꞌo ra jnuꞌun xndaku ri nuu ra ―kachi ya.

⁴³Siin Jesús kaꞌan ya, ti ni kachi ya: ―Nu ɨɨn tachi xaan un na xndoo ɨɨn yɨvɨ, kuaꞌan ti jikonuu nuu ñuꞌun ichi ja nduku nuu ndetatu. Nu tu niꞌin ti ndoꞌo ini:

⁴⁴“Na nandeokuñɨ ri veꞌe nuu ni kundee ri un.” Ko nu ni najaa, ti jini ja iyo nuña ini chaa un nanu ɨɨn veꞌe iyo nuña, ja iyo ndoo, ti iyo tuꞌva.

⁴⁵Yukan na ti kiꞌin tachi un ti kin kuaka uxia ga tachi xaan un ja kanda viꞌi ga ja kuu maa. Yukan na ti nchaa ti ndɨvɨkoyo kunchuku jiin chaa un. Yukan na ti chaa un viꞌi ga nduu da ansu nava ni kaa da undi nuu. Ti suni siaꞌan viꞌi ga koo nundoꞌo nuu yɨvɨ ka saꞌa ndevaꞌa kuɨtɨ ja ka iyo kɨvɨ vijna ―kachi Jesús.

⁴⁶Nɨ kaꞌan ga Jesús jiin yɨvɨ un, ti ni jaa nana ya jiin ñani ya, ni ka kendo da fuera ti ka kuni da kaꞌan da jiin Jesús.

⁴⁷Ni jaꞌan ɨɨn chaa ni jan kaxjnuꞌun nuu ya, ti ni kachi da: ―Nana ni jiin ñani ni kaꞌiin da fuera un, ti ka kuni kaꞌan da jiin ni ―ni kachi da.

⁴⁸Ti ni kachi ya jiin chaa un: ―Nau kuu nana ri ti nau ja kuu ñani ri ―kachi Jesús.

⁴⁹Yukan ti ni xnaꞌan ya ndaꞌa ya nuu taka ndajaꞌa ya, ti ni kachi ya: ―Jaꞌa ka kuu nana ri jiin ñani ri.

⁵⁰Chi vasu savaꞌa ni ga yɨvɨ nu na saꞌa i taka jniñu taꞌu Tata ri ja kancha ya andɨvɨ, ti yukan kuu nana ri, ñani ri jiin kuaꞌa ri ―ni kachi ya.