1Kanu-kene Yesos mulurumna yambu tausen pulele liiku máku toku angiliiringi, yambu aima si-si siku angiliiring kene yunu lumbili anduring yimandu ui kumbi-lepa nimba mele: “Eni lip-lipi topu, ‘Perisi-yi kanuma pllawa tepa auli mundulimú méle yis nosulimelale kanuku piliiku kongnjai.’ niker. Eninga yis nosulimele akili enini ⸤“Pulu Yili-nga ulu kaíma telemulu.” niku⸥ gólu toku topele-mapele tolemele ulele. ⸤‘Akili manda leku naa teangi.’⸥ nimbuliinga lip-lipi ili tokur. ⸤Perisi-yima-ni sika teku kis-siku molemele akili mele kamu mo kapula naa tungí.⸥
2Mo tolemú ulumanga te kepe penga panda naa topa pali mokeringa lemba. Mo tolemú ulumanga te kepe penga mo naa tomba. Ulu kanuma kene ungma pali yambuma-ni pali piliingí.
3Sumbulsuli ung niringma yambuma-ni tangiliim piliingí. Lku-suluminana ung ólu-wálu toku niring ungma lku-imuna olakundu angiliiku nangale toku ningí.” ⸤nirim.⸥
4“Nanga pulu lelemú yambuma, enindu ung te nimbu sambu: “Kangiele mindi toku konjukuliinga penga kelku minéle kene wasie ulu te kapula naa tingí yambuma-kene mundu-mong naa teai.” niker.
5Akiliinga-pe eni-kene aima mundu-mong tinjingí yili nimbu sambu: “Kangiele topa konjupa kene penga minéle pali tepi-koleana manda topa mundumba ⸤Pulu Yili⸥-kene mundu-mong tenjai. Aima sika nimbu siker. Yunga mundu-mong tenjai.” niker.
6“Kera kalepandele aima kelále molemú, akiliinga taropu toku liingíndu kera angere te-guli ku-moni kululi tale mindi pulimú kanili. Akiliinga-pe Pulu Yili-ni kera kanuma nokumbaliinga apera naa silimú.
7Piliai! Eni ⸤na lumbili andúlima⸥, eninga pengi-dima kepe yunu-ni kórunga tilu-tilu nimba pali kambu topa pora sirim. Kera kalepandele yunga ku-moni aima koltale mele akiliinga-pe kera kanili Pulu Yili-ni kanupa piliilimú. Eni yambuma aima lakupa aulima nimba kanupaliinga eni aima nokupa konjumba⸤liinga mundu-mong naa teai.⸥” ⸤nirim.⸥
8“Na-ni enindu ung te nimbu sambu: “Yambu te-ni yambumanga kumbi-kerina ola angiliipa ‘Na Yesos-nga yambale moliu.’ nímu lem penga Pulu Yili-nga angkellamanga kumbi-kerina Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili-ni ola angiliipa “Yambu kanili nanga yambale.” nimbáko.
9Akiliinga-pe yambumanga kumbi-kerina “Yesos yunu yi naeye? Yunu na naa piliiker.” aku-sipa nimbá yambale penga Pulu Yili-nga angkellamanga kumbi-kerina Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili-ni “Yambu akili yunu naeye? Yunu na naa piliiker.” nimbáko.
10“Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili ung-taka tonjupa nimba kis-silimú yambale aku-sipa ulu-kis telemúma ⸤Pulu Yili-ni⸥ ‘Mania pupili.’ nimba kanupa konde tenjimba. Akiliinga-pe Mini Kake Tiliele ung-taka tonjupa, nimba kis-sipa, yunga bili marake telemú yambale aku-sipa ulu-kis telemále ‘Mania pupili.’ naa nimba, aima kanupa konde naa tenjimba.” niker.
11“Kanu-kene penga eni ⸤nanga yambuma mulungí kanuku kene⸥ eni oku ka siku, enini liiku máku toku Pulu Yili-nga ungele piliilimili lkumanga yi-aulima kene, yi-nuimima kene, gapman yi-aulima kene enini mulungína eni meku puku kot tinjingí kene ‘Kotna nambulka ung te nimulúnje? Oliu ung te walsingí kene nambulka ung te pundu topu nimulúnje?’ niku mini-wale naa mundai.
12Akuna Mini Kake Tiliele-ni eni anju ningí akili mele mani simba akiliinga mini-wale naa mundai.” nirim.
13Yesos mulurumna liiku máku turing yambumanga yi te-ni yunundu nimba mele: “Ung-Bo Tunjuliele, nanga anginele kene olsunga lápale-ni moya-méle sirim-ma yunu-ni ‘Na mare moke tepa sipili.’ ni.” nirim.
14Akiliinga-pe Yesos-ni yunundu pundu topa kene nimba mele: “Yili, ‘Na-ni eninga kot piliinjikunu eninga mélema moke tinjui.’ nimba nae-ni na makó turumuye? Yambu te-ni nandu aku-sipa naa nirim kanili. Nanga kongun te mólu.” nirim.
15Aku-sipa nimbaliinga yunu-ni eninindu alsupa nimba mele: “‘Méle pulele liipu nosupu kamako molambu.’ ni naa niku, ‘Méle languli ulu-pulele ulu-pulu-kisele akiliinga aku-sikunu naa teambu.’ niku piliiku molai. Yambu méle pulele liipa nosulimáliinga mini-kangi pali kona molupa konjumba kupulanum te naa lelemú.” nirim.
16⸤Aku-sipa nimbaliinga Yesos-ni ‘Eninindu niker ungmanga puluma kamu piliangi.’ nimbaliinga⸥ yunu-ni ung-eku te topa kene nimba mele: “Walse yi kamako te molupa kene yunga puniena langi aima pulele pirim.
17Akiliinga yununú nimba mele: “Langi nosiliu lkuma pali si nikimeliinga, langi pulele kakena we lelemú akiliinga na-ni nambi teambuye?” nirim.
18Akiliinga alsupa yununú nimba mele: “Ekupu na piliiker. I-sipu mele teambu. Nanga langi nosiliu lkuma pali tekisipuliinga lku aima aulima kelepu takupuliinga akuna nanga rais-witma kene langi nanga puniena olemúma pali nosumbu.
19Akuna nosupuliinga na nanu piliipu kene nimbu mele: Na kapula. Nanga langi pulele, punie pulele omba pumba kene nombu molumbu mele lelemú akiliinga kóru molupu, langi nombu, no-waen nombu, numanu sipu molambu.” nirim.
20Akiliinga-pe Pulu Yili-ni yi kanilindu nimba mele: “Yi wiliele. Ekupu sumbulsuli na-ni nunga minéle ombu liimbu kene nunga méle nosulluma nae-ni liimbaye?” nirim.” ⸤nimba Yesos-ni aku-sipa nirim.⸥
21⸤Ung-ekale topa pora sipaliinga ung te wasie nimba mele:⸥ “Aku-sipa mele, ‘Na méle lupa-lupa pulele nosiliu.’ nilimele yambuma Pulu Yili-ni enini kanupaliinga enini yambu korupa púlima nimba kanolemú. Pulu Yili kanupa kaí piliilimú ulu-puluma naa telemele yambuma eninga minikundu korupa mele pupili molemele. Yambu kanuma enini ung-eku tokur yi akili mele molemele.” nirim.
22⸤We-yambumandu⸥ aku-sipa nimbaliinga Yesos-ni yu lumbili anduli yimandu alsupa nimba mele: “⸤Kulungí kene ma-koleana mélema-ni eni liipa naa tapundupa tepa naa liimba⸥ akiliinga na-ni enindu ung kamu nimbu sambu: ‘Kangikundu molupu konjamili.’ niku numanu pulele liiku naa mundai. Langi nungéliinga kepe no nungéliinga kepe mulumbale pakungéliinga kepe akumanga numanu pulele liiku naa mundai. Eni kapula mulungí mele ola-kilia, keri-langi nungí akili mania-kilia; eninga kangiele ola-kilia mele, mulumbale pakungí akili mania-kilia mele akiliinga keri-langi nungí mele kepe, mulumbale pakungí akili mele kepe, numanu pulele liiku naa mundai.
24Kerama kanai. Langi te talku kene tepa tolemú kene liiku meku lkundu puku nosuku naa nolemele akiliinga-pe Pulu Yili-ni kerama keri-langi silimú. Kerama we-mele, eni yambuma ola-kilia akiliinga yunu-ni eni aima nokumba.
25Eninga yambu te-ni numanu pulele liipa mundumba ulu akili-ni yunga kolumba ena-mongale kapula ‘We lipili.’ nimbáye? Kapula naa nimbá.
26Eni ulu laye-kolte aku-siku mele te kapula naa telemeláliinga ulu wema eni nambimuna numanu pulele liiku munduku molemeleye?
27“Pllawa-kukuma kanai. Pllawa kukuma-ni kongun mindili noku naa teku, mulumbale te teku mimi naa telemele akiliinga-pe pllawa-kukuma molemele mele ola-kilia, ⸤yi nuim king⸥ Sollomon kongun pulele tepaliinga wale-pakuli aima kaíma pakupa au nirim mele mania-kilia.
28Era-kuku tolemúma ekupu mele molemú, ulsulam-ukundu mele akili lkunuku tepina kalemelema Pulu Yili-ni aku-sipa mele nokupa konjulimú lem eni ‘Pulu Yili-ni oliu kapula nokumbanje?’ niku layesele mindi piliilimili yambuma mulumbale pakungí mélemanga yunu-ni kapula liipa naa tapunjumbaye? Eni liipa tapunjumba.
29“⸤Pulu Yili-ni kerama kene era-kukuma kene we-méle akuma aku-sipa nokulemú⸥ akiliinga eni numanu pulele liiku munduku kene ‘Es, keri-langi te tena liipu nomulúnje?’; mola ‘No tena kolupu nomulúnje?’ niku naa molai.
30Pulu Yili-nga yambuma naa molku ulsukundu molemele yambuma-ni aku-siku telemele akiliinga-pe eninga Lapa ⸤Pulu Yili-ni⸥ eni yunga yambuma méle mólu tolemúma kanupa molemú ⸤akiliinga eni keri-langi nungímanga kepe méle pakungímanga kepe numanu pulele liiku naa mundai⸥.
31⸤Pulu Yili⸥ yi nuim kingele molupa yambuma nokulemú uluma ‘Kumbi-lepu teambu.’ niku piliiku molai. Aku-siku tingí kene yunu-ni we-mélema kepe eni simba.” ⸤nirim.⸥
32“Nanga kung-sipsip koltale, eninga lápale walse yi nuim kingele molupa yambuma nokumba kene ‘Eni kene wasie yi-nuimima molku yambuma nokangi.’ nimbá. Yunu aku-sipa tembandu numanu sipa molemáliinga mundu-mong teku naa molai.
33Akiliinga eni méle nosulimelema ku-moni liiku, ku-moni liingí akuma yambu-korupama moke teku sai. Aku-siku teku kene penga ku-moni kamu mania naa puli kuli liiku nosuku, méle kaí lupa-lupama liiku mulú-koleana ⸤penga pungéliinga⸥ nosai. Akuna wa-yi kanuma oku wa naa liingí, koka mola lkurena mélema-ni oku teku kis-siku naa tingí. Eni akuna nusingí mélema kamu kapula lemba. Eninga méle kaíma lelemú kolea akuna eninga numanuma pali piliiku numanu monjuku molemele akiliinga ‘mulú-koleana mindi mélema lipili.’ niku molai.” ⸤nirim⸥.
35“⸤Na lumbili andúlima,⸥ eni ‘Auliele ekupu ombánje.’ niku mulumbalema talku, kamirika toku, kamaye kanduku, molai.
36Yi-auli te kolea tenga-lupa pupa, yi tenga ambu liimba keri-langi koyolemele yambuma kene anju langi nomba molupaliinga penga yunu kelepa lkundu ombáliinga yunga kendemande-yambuma-ni ‘Yunu ombá.’ niku lku-kunale liingí mele nokuku molemele akili mele eni aku-siku molai.
37Kendemande-yambu kanumanga yi-auliele omba yunga kendemande-yambuma kanupaliinga, uru naa peku we mulungí kanomba kendemande-yambuma enini numanu siku mulungí. “Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “⸤Taki-taki kendemande-yambuma-ni eninga yi-auliele nokuku keri-langi kalunjuku silimele akili mele yunu aku-siku nokulkemela akiliinga-pe kendemande-yambumanga⸥ yi-auliele-ni ⸤kendemande-yambu kaí kanuma numanu sipa⸥ yunu-ni kongun-mulumbale talupa eninindu “Langi nuli poluna molai.” nimba ‘Langi nangi.’ nimba eninga kongun tenjipa enini nokumba.” niker.
38Sumbulsuli ai-burum ombáne mola kera-kulla ko tomba kene ombánje niku enini uru naa peku nokuku mulúngi kanum lem enini numanu siku mulungí.
39“Ung ili numanu liiku munduku piliai. Lku pulu yi te-ni wa-yi te yunga lkuli omba bulsupa mélema wa liimba ena-mongale piliilkanje ‘Wa-yili ombá.’ nimba nokupa molka kene wa-yili kapula sukundu naa olka.
40Aku-siku eni nokuku molai. Mania Omba Mana-Yi Au Talurum Yili ombá ena-mongale naa piliilimili akiliinga ‘Yunu sika ombá.’ niku aku-siku nokuku molai.” nirim.
41Pita-ni yunundu nimba mele: “Auliele, ung-eku toku niku sikenu akili oliu ⸤nunga lumbili anduli yimandu mindi⸥ niku sikenu mola yambu wemandu pali niku sikenuye?” nirim.
42Auli ⸤Yesos-ni⸥ pundu topa kene nimba mele: “Kongun tinjili kendemande-yambu nae-ni kongun tepa konjunjulimú kene kanupaliinga yunga yi-auliele-ni ‘Kongun siliuma sumbi-sipa telemáliinga yunu kongun simbu kene tepa konjumbaliinga alsupu numanu liipu mundupu naa molumbu.’ nilimúye? Kendemande-yambu te aku-sipa mele tepa konjupa molemále kanupaliinga yunga yi-auliele-ni yunu makó topa kene yunundu nimba mele: “Nu-ni kongun tinjili kendemande-yambuma pali nokunjuku eninga keri-langi nungíma ena makó toliu-na enini nangi moke teku sikunu, nokunjuku mului.” nimba ⸤yunu tenga-lupa pulimú⸥.
43Penga yi-auliele-ni kongun sirimele kongun tinjili kendemande-yambu kanili-ni mimi-sipa tenjipa we mulupili auliele kelepa um lem kendemande-yambale yunu numanu sipili.
44Na-ni enindu aima sika nimbu siker: “Yi-auli kanili-ni kendemande-yi kanilindu “Nanga méle nosiliuma pali nu-ni nukunjui.” nimbá.” niker.
45“Akiliinga-pe ⸤yi-auliele-ni kendemande-yambu kanilindu nimba mele: “Nanga kendemande-yambuma pali nukunjui.” nimba tenga-lupa pulimú kene⸥ kendemande-yambu kanili-ni “Nanga auliele wela naa ombá.” nimba piliipa kene yunu-ni nokonjilimú kendemande-yambuma kimbulú-ni topa, keri-langi nomba no-tonduluma nomba kelep topa kene, aku-sipa tepa kis-sipa mulúm lem
46walse kendemande-yambu kanili ‘Yunga yi-auliele ombá.’ nimba naa piliipa ⸤kongun sirim mele naa tepa⸥ walu-sipa tepa kis-sipa molumba kene ombá. Omba ⸤yambu kanili tepa molumba mele kanupaliinga⸥ yunu aima kimbulú-ni topa konjupa kene, yunga ungele liiku su siku kongunale teku kis silimele yambuma ⸤kolea-kis⸥ molemelena ‘Pupili.’ nimba liipa mundumba.
47“Kongun tili yambu te yunga auliele-ni “I-sikunu i-sikunu ti.” nimbá ungele sumbi-sipa piliipaliinga ungele karaye temba, mola ‘Nikem mele naa tembu.’ nimba piliipa aku-sipa piliipa liipa naa temba yambu kanili yunga auliele-ni penga yunu ‘Mindili aima lakupa nupili.’ nimba wale aima pulele tomba.
48Akiliinga-pe “Ti.” nimbá mele mimi-sipa naa piliipaliinga walu-sipa tepa kis-simba yambale yunga auliele-ni ‘Mindili layesele mele nupili.’ nimbaliinga laye-sele mele tomba. Yambu méle pulele siring liipa nusurum yambale “Pundu toku méle pulele si.” ningí. Yambu “Méle pulele nokuku mului.” niring yambale “Kelku méle pulele si.” ningí.” ⸤nirim.⸥
49“⸤Na lumbili andúlima,⸥ na ya ma-koleana tepi mundumbu urundu. Tepi akili isili-ui lkisipa nolkanje kapula. Na numanu silka.
50“Na no liimbu ulu akili na-kene ola ombá. Ulu akili ui wendu naa okum akiliinga nanga numanukundu buni tipili moliu.” ⸤nirim.⸥
51“‘Ya mana-yambuma ele naa teku tiluna kapula-kapula molangi.’ nimbu urundu niku pillikimiliye? Aku-sipa mólu. ‘Yambuma numanu lupa-lupa pípili anju-yandu ele-tu mele molangi.’ nimbuliinga urundu.
52Ekupu kepe penga kepe lku tiluna pelemelé yambumanga ⸤mare-ni nanga ungele piliiku mulungí kene mare-ni nanga ungele liiku su siku molkuliinga,⸥ eni-enini elenale teku yambu angere te-guli lku tiluna pengí kene, yupuku enini mulungí, tale elsele mulunglí, lupa-lupa mulungí.
53lápale-ni málu-kene ele-tu molomba, málale-ni lapa-kene ele-tu molomba, tiluna kapula naa mulunglí. Anumele-ni limin-kene ele-tu molomba, liminele-ni anum-kene ele-tu molomba, tiluna kapula naa mulunglí. Bamele-ni yunga málunga min-kene ele-tu molomba, málunga mínele-ni bamu-kene ele-tu molomba, tiluna kapula naa mulunglí. ⸤Yambu kanuma kapula naa mulungí.⸥” nirim.
54Aku-sipa nimba kene Yesos-ni liiku máku toku muluring yambumandu nimba mele: “Eni kolea kolupa kene kupa kululi andolemú kanukuliinga “Lo ombá lem.” nilimele kene lo sika olemú.
55Penga alsupa sumbulsuli popuremi auli te merekundu winju-sipa topa, kombukantupu angiliimú-na kanuku kene “Ena temba lem.” niku piliilimili kene ena sika telemú.
56“⸤Naa piliikumulu.” nilimele akiliinga-pe sika piliilimili⸥ yambu gólu toku topele-mapele túlima! Eni mulále kene ya male kene kanukuliinga ‘kolea i-sipa i-sipa mele temba.’ niku kanolemele akiliinga-pe ekupu ⸤na mana-mania urundu kene⸥ ulu wendu olemúma kanuku molkuliinga ulu kanumanga ulu-pulele naa piliilimili. Akili nambimuna ⸤liipa ora silimú mele⸥ naa kanuku naa piliilimiliye?” ⸤nirim.⸥
57“Eni nambimuna uluma piliiku apuruku ulu-kaíma piliiku naa telemeleye?
58Nu kot tenjimba temba yambale ‘Kapula-kapula molambili ulu te teambu.’ niku kene wela ti. Aku-sikunu naa tinu lem nu kot tenjimba yambale-ni nunga kot piliimba yili molumbana memba pupa simbanje? Penga kot piliimba yili-ni nu ka-lku nukuli yili liipa simba, yunu-ni nu ka-lkuna liipa mundumba.
59Na-ni nundu aima sika nimbu siker: “Nu ka-lkuna wendu uníndu pundu aima pali tokunu kene mindi wendu uni. We kapula wendu naa uní.” niker.” nirim.
