1Ntá tsi Jesuú ne, kuéꞌen ñā tɨꞌɨ i má Tun Ōlivu kan.
2Dā tuví utun sán ne, nee xtúku ña má ūkún kān. Un ntɨɨ́ ntɨ̄ɨ́ ñaꞌa xee xtúku ña mí tuví ña. Ítūvi tɨxɨ ñá ne, dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa san.
3Mastrú lei ni ñá fariseú san ne, xée ñā mí tuví Jesuú ne, nteka ña uun ñadɨ̄ꞌɨ, ña é natúvi, ña é nuu niꞌi uun ñatīi é ña te dɨvi xɨɨ ña. Xntitsī ñá ñadɨ̄ꞌɨ́ san méꞌñū ñaꞌa sán ne,
4kakaꞌan ñá ni Jēsuu: —Mastrú, ñadɨ̄ꞌɨ́ saꞌá ne, natúvi ña é kade ña é kini kaa ni ñatīí san.
5Kakaꞌan lei Muísee tsi kuéꞌe xuu o ñaꞌa, ña kuān ó ntáde san. Dɨvi ntō ni, ¿nté kaꞌan nto? —kaꞌan ña.
6Da ti tsi ntákaꞌan ña é kōto nteé ña ña vata koo é nīꞌi ña uun núu ī é tsiꞌi kuétsi ña ña. Ntá tsi Jesuú ne, ítuvī tɨxɨ ñá ñuꞌu kan ne, dā káꞌu ña rkɨntaꞌa ña nú nteꞌú san, é vata tsi tē ña ni tekú ña.
7Kiꞌin itō tsíxeꞌe ña Jesuú ne, da kidáa ne, nākuiñɨ ñá, kakaꞌan ña: —Xoó ñaꞌa, ña é ña tuvi kuétsi ī ne, diꞌna ña na kani ntuꞌu ña nakɨ̄ꞌɨn ñá xuú san —kaꞌan ña.
8Nákutītɨxɨ xtúku ña ne, dā káꞌu xtūku ña nú nteꞌú san.
9Dā téku ñaꞌa san sáꞌa ne, eni ntuꞌu ñā ntáka ña kui uun kui uun ña. Diꞌna tsi ñatā san ntáka ña. Dā kúvi ne, koó da miī sá Jesuu ntií koó ña ni ñadɨ̄ꞌɨ́ san.
10Kidáā ne, nákuntītsí Jesuu, kátsixeꞌē ñá ñadɨ̄ꞌɨ́ san: —¿Míꞌi ntū ntâñɨ́ ka ña katsiꞌi kuétsi o? Nté uun ká xoxó katsiꞌi kuétsi ká i o —kaꞌan ña.
11Ñadɨ̄ꞌɨ́ san ne, nantíko koō ñá, kakaꞌan ña: —Nté uun ká ña, Mastru —kaꞌan ña. Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nté xuꞌú ña tsiꞌi kuétsi ú o. Kuēꞌén ve ne, ña ku ídēn ka é kīni kaa —kaꞌan ña.
12Kidáā ne, kakaꞌan xtúku Jésuu ni ñáꞌa san: —Xuꞌú e kúvi ú ñuꞌu é kaxiꞌí nuu ñuxiví sa. Xoo é kuntīkɨn í ko ne, ña káka mí nēe, tsí naxiꞌí nuu ú itsi ntuvi iña ña —kaꞌan ña.
13Dukuān ne, ntákaꞌan ñá fariseu ni ña: —Xoꞌōn né, da ti tsi kakaꞌan kuénta iña míi o. É kākaꞌán ne, ñá tē neé nuu áꞌvi —kaꞌan ña.
14Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Kuān te xuꞌú kantada ntaa ú kuenta iña mií ko ne, ntá tsi nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. Tsí iní u míꞌi vēꞌxi ú ne, iní u míꞌi kɨ̄ꞌɨ́n u dɨ. Ntá tsi dɨvi nto ne, ntē ñá ini nto míꞌi vēꞌxi ú, ntē ñá ini nto míꞌi kɨ̄ꞌɨ́n u dɨ.
15Ntoꞌó ne, ntádē kúꞌvē ntó vatā ó ntádē kueni ña ntoo ñuxiví sa, ntá tsi xuꞌú ne, nté uun ñaꞌa ña kade kûꞌvé u nté o de ña.
16Ntá tsi tē dɨ́ kadā kûꞌvé u ne, váꞌa koo kadā kûꞌvé u dɨ, tsí ña te da míi tsi ú, tsí ntuví u Uvā kó, ña táxnuu ko.
17Uve naꞌá lei nto tsí te ūvi ñaꞌa ntada ntaa ña é dadɨɨ tsi ntákaꞌan ñá ne, nuu é ntaā i e ntákaꞌan ña.
18Xuꞌú ne, kuvi ú uun é ntada ntaa u iñá ko ne, Uvā kó, ña táxnuu kó ne, dɨvi ña kuvi ūvi ña —kaꞌan ña.
19Kidáa ne, tsixeꞌe ñāꞌa san ña: —¿Míꞌi ntū tuvi úva o? —kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ña: —Ntoꞌó ne, ñá īni ntó xoo ñáꞌa ú ne, ntē ñá ini nto xoo é Uvā ko. Tē dɨ́ ini ntó ko ne, ini nto Uvā kó dɨ —kaꞌan ña.
20Sáꞌa kākaꞌan Jésuu dá kanakuāꞌa ña ñaꞌa má ūkún ña Israee, mí ñuꞌu váꞌa etún diuꞌun iña ukun. Ntá tsi xoxó ni tɨ̄ɨn i ña, tsí vata xée úra íña ña.
21Kakaꞌan xtúku Jesuu ni ñáꞌa san: —Kɨ́ꞌɨ̄n ú ve ne, nantuku ntō ko, ntá tsi dɨvi ntō ne, kuví nto kuenta iña kuétsi nto. Tsi mí kɨ̄ꞌɨ́n u ne, ña kúvi kɨ̄ꞌɨn nto —kaꞌan ña.
22Ña Israeé san ne, ntákaꞌan ñá ni tāꞌan ña: —¿Vá kaꞌni mii ntú ña kúñu ñā é kuān ó kakaꞌan ña tsi mí kɨ̄ꞌɨn ñá ne, ña kúvi kɨ̄ꞌɨn o? —kaꞌan ña.
23Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Ntoꞌó ne, ñuxiví sa ntoo nto. Xuꞌú ne, e dukún kan vēꞌxí u. Ntoꞌó ne, ñaꞌa ñuxiví sa nto. Ntá tsi xuꞌú ne, ñá tē ña ñuxiví sa u.
24Dukuān é kuan ō kaꞌán u ni ntō tsí kuví nto kuenta iña kuétsi nto. Tsí tē ña kuintíꞌxe nto kó é dɨvī ú ne, da miī é kūvi nto kuenta iña kuétsi nto —kaꞌan ña.
25Kidáā né, tsixeꞌe ña ñā: —¿Xoó ñaꞌa ntun dɨvīn kuan? —kaꞌan ña. Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nté dīꞌna kakaꞌán u ni ntō.
26Dōó tɨtɨ́n nuu i é ntio koo kaꞌán u ni ntō: nee ñáꞌa nto, nte ntáa nto dɨ. Ntá tsi ña táxnūu kó ne, dɨvi ñā é kākaꞌan ña é nuu é ntaā i. Tūꞌun é kākaꞌán u ni ntō iꞌa ñuxiví sa ne, dɨvī e téku ko é kākaꞌan ñá nī ko —kaꞌan ña.
27Ntá tsi ña ni ñéꞌe dɨkɨ ña te kakaꞌan ñá iña Xuva ko.
28Dukuān ne, kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē náxkaa dukun ntó ko, xuꞌu é vēxkúvi ú ñatīí ne, da kidáa kutūni nto tsí dɨvi ntīꞌxe u. Kutuni ntó tsí ña te neé kade u é dɨkɨ mií ko. Tsí vatā o nañéꞌe Úvā kó ko ne, dukuān ó kakaꞌán u ni ntō dɨ.
29Tsí ña táxnūu kó ne, nuu méꞌñu nuu dava ñā ko. Nté uun ito vata xtuví mii ñá ko, tsí nguentúvi kade ú nee iña é ntio ña.
30Dā kaꞌan Jésuu sáꞌa ne, dōó tɨtɨ́n ñaꞌa kuíntiꞌxe ña ña.
31Kidáā ne, kakaꞌan Jésuu ni ñá Israee, ña kuíntiꞌxe i ña: —Te kāda ntaa nto túꞌūn kó ne, kuvi kuntīkɨn ntó ko.
32Kiní nto nee iña é nuu é ntaā í ne, dɨvī é nakāka xaa nto —kaꞌan ña.
33Ñaꞌa sán ne, ntákaꞌan ñá ni ñā: —Ntɨꞌɨ́ ne, tatá viꞌi Abraán ntɨ. Nté uun ito vata kada tsíñu ntɨ é kuētsi iña tuku ñáꞌa. ¿Nté kuān ó kakaꞌan nto é nakāka xaa ntɨ? —kaꞌan ña.
34Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō: Xoo é kade i kuétsi ne, ntáde tsiñu ña iña kuétsi san.
35Ña kade tsiñu sán ne, da tuví taan ña nú viꞌī tóꞌo ñā. Ntá tsi iꞌxá san ne, nguentúvi tsi tuví ni uva ī.
36Dukuān né, te xūꞌu é Īꞌxá Xuva kō ú nakāka xaa ú nto ne, kaka xaa ntiꞌxe nto.
37Iní u tsí tatá viꞌi Abraan nto. Ntá tsi ntánantuku ntō nté koo kaꞌní nto ko, tsí ña ntío nto kuintiꞌxe nto túꞌūn é kākaꞌán u ni ntō.
38Xuꞌú ne, kakaꞌán u nee iña é īní u iña Uvá ko. Dɨvi ntō ne, ntáde nto nee iña é īni nto iña uva ntó dɨ —kaꞌan ña.
39Ntákaꞌan ñá ni ñā: —¡Ntɨꞌɨ́ ne, Abraan úvā ntɨ! —kaꞌan ña. Nantíko kōó Jesuu, kakaꞌan ñá ni ñā: —Tē dɨ́ nuu é ntāa ntíꞌxe i é iꞌxá Abraan ntó ne, ntáde nto vatā o dé Abraán san.
40Ntá tsi ntánantukū nuu iní nto nté koo kaꞌní nto ko, xuꞌu é kākaꞌán u ni ntō é nuu é ntaā i e téku ko é kākaꞌan Xúva kō. Abraán ne, nté uun ito ña ni íde ña sáꞌā.
41Ntoꞌó ne, ntáde nto vatā o de úva mii ntō —kaꞌan ña. Kidáā ne, ntákaꞌan ña: —¡Ntɨꞌɨ́ ne, ñá te īꞌxa ntaꞌví ntɨ! tsi úun tsi uvā ntɨ́, dɨvi ñā é Xuva kō.
42Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Tē dɨ́ dɨvi uva ntiꞌxe nto Xuva kō né, kuinima ntó ko tsí dɨvi ntāꞌa ña véꞌxi u é tūví u vevii. Ñá te kuēnta iña mií ko véꞌxi u, tsí dɨvi ñā táxnuu ña ko.
43¿Nté kui ña kúvi ntu kɨ́ꞌɨn dɨkɨ nto túꞌūn ko? Tsí da xé ña ntío nto kiní nto é kākaꞌán u ni ntō.
44Ntoꞌó ne, ntaꞌa uva ntō, tóꞌō e ña váꞌā san véꞌxi nto. Tsí ncho vií nto nee iña é ntio i. Dɨvī né, dukuan tsī ó kaeꞌní ñaꞌa nte ntúvi díꞌna. Ñá te īni kaꞌan túꞌūn é nuu é ntaā i, tsí ntē ña tuvi é nuu é ntaā i nuu nima i. Dá kakāꞌan dóveté ne, nima míi i kākene é kākaꞌan. Tsi dóo vete ne, kuān ó kanañēꞌe iꞌxá i dɨ.
45Ntá tsi xuꞌú ne, é nuu é ntaā i kakaꞌán u ni ntō, ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntákuintiꞌxe nto ko é kākaꞌán u.
46¿Vá iō ntú nto, uun ñaꞌa ntō, é kūvi nañeꞌe ntó ko mí kōꞌxó ntee u? Te kākaꞌán u é nuu é ntaā í ne, ¿nté kui ña ntákuintiꞌxe ntu nto ko?
47Xoo é kāduku ntée i Xuva kō ne, kaini ña túꞌun Xuva kō. Ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntátekú nto, tsí ña te Xuva ko ntáduku ntée nto —kaꞌan Jésuu.
48Kidáā ne, ntákaꞌan ña Israeé san ni ñā: —Nuu é ntāa ntíꞌxe i é kākaꞌán ntɨ tsí ña ñuú Samaria nto, tsí nuu é ña váꞌā sán nima nto —kaꞌan ña.
49Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Nté uun é ña váꞌā san ña tuvi núu nimá ko. Xuꞌú ne, kaiko ñuꞌū ú Uvā ko, ntá tsi ntoꞌó ne, ña ntío nto kuiko ñuꞌu ntō ko.
50Ñá te xūꞌu ntío ko é kada kaꞌnu ñáꞌa sán ko, tsí īó xoó ntio i é kuān koo. Dɨvi ñā kada kúꞌvē ña.
51Nuu é ntaā i é kāꞌán u ni ntō: Xoo é kāda ntaa i túꞌūn é kākaꞌán u ne, ñá kūví ña —kaꞌan ña.
52Kidáā ne, ntákaꞌan ñá Israee ni ña: —É īni ntíꞌxe ntɨ́ ve tsí nuu ntiꞌxe é ña váꞌā sán nima nto. Abraán san ni un ntɨꞌɨ̄ ña kaꞌán naa Xuva kó san ne, xíꞌi ñā ne, ¿nté kui dɨvi nto kākaꞌan ntó é ña níꞌi ntɨ doxiꞌí san te kāda ntaá ntɨ túꞌun ntō?
53¿Vá dií ka ntu kaꞌnu ñaꞌa nto é vata kaa uvatā ntɨ́ Abraan? Dɨvi ñā ne, xíꞌi ña, ni un ntɨꞌɨ̄ ña kaꞌán naa Xuva ko. Dɨvīn né, ¿neé ntu ñaꞌa kúvin kuan, te kuīni o? —kaꞌan ña.
54Nantíko kōó Jesuu, kakáꞌan ñá ni ñā: —Tē dɨ́ xuꞌu kaꞌán u tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ú ne, ñá vādá kadiáꞌvi túꞌūn ko. Ntá tsi Uvā kó kakaꞌan ña tsi dóo kaꞌnu ñaꞌa ú, dɨvi tsi ñā é ntákaꞌan nto é Uva nto ñā dɨ.
55Ntoꞌó ne, ñá īni ntó ña, ntá tsi xuꞌú ne, iní u ña. Tē dɨ́ kaꞌán u e ñá īní u ñá ne, kantaku vēte ú vatā ó de nto. Ntá tsi íni ntiꞌxé u ña ne, kade ntaá u é kākaꞌan ña.
56Dōo diní uvata nto Ābraan tsi dóo ncho kiní ña ntuvi é xēé u ñuxiví a. Dā íni ña ne, ñá tē nté kaa diní ña —kaꞌan Jésuu.
57Kidáā ne, ntákaꞌan ñá Israeé san ni ñā: —Ntē vata xéen uvi díko uꞌxi kuia ó ne, ¿é kakāꞌán sa xkun e ínin Ábraan? —kaꞌan ña.
58Kakaꞌan Jésuu ni ña: —Nuu é ntaā i é kākaꞌán u ni ntō. É dukuān tuví u diꞌna dá kaku Ábraan —kaꞌan ña.
59Kidáā né, īdo ña Israeé san xuu é kuēꞌé xuu ña ñā, ntá tsi Jesuú ne, ntii xuꞌū ñá ini ukún kān ne, dá kuēꞌen ña.