1Rachel waninyikinyi partanymajirri. Paliny miku jarrinyikinyi palinymilaku kangkujiku. Palinyju karra marnalu palaku pirirriku, “Partany ngalilupa mankulupali. Munujalu marlkarri jarrulumarna.”
2Jacob palaja kuli jarrinyi palinymili mirtawaku. “Munu ngajukupa parrjanaku. Munuyiji munu ngaju Ngarrkakapali. Ngarrkalungarra kunta jirnanti partany mananyaku.”
3Rachel-ju karra marnalu Jacob-ku, “Pala nawu mirtawa, warrkamukata ngajumili, Bilhah. Karta karrulunyumpulu. Palinyjungarra mankulkulupija partany ngajuku. Pala partany wantulupiji ngajuku.” Palajun muwarr pinalu Rachel-ju.
4Palaja yijangarra Jacob karta karrinyi palanga warrkamukatanga mirtawaji.
5Bilhah palanga ngayinykarra jarrinyi, pirirri partany mana.
6Rachel-ju karra marna, “Ngajulu japirr marnarna Ngarrka yungkulupiji partany ngajuku. Palinyju pinakarrinyiji, yinyanyi partany pirirri.” Yini marna pala partany Dan. “Dan” means “he judged” or “he vindicated”. Rachel felt vindicated.
7Yarrana ngayinykarra jarrinyi pala warrkamukata mirtawa, palaja partany mana wariny, pirirri.
8Rachel-ju karra marna, “Ngalayi mirarnakinyaliyirnarninyi partanyjamarra, ngajulu yiji mirarnarna partanyku.” Put this sentence into the lexicon! Yini marna pala partany Naphtali. “Naphtali” means, “my struggle”.
9Leah-lu karra marna, “Kuwarringarra partanymajirri wantulumarna. Ngajumili warrkamukata mirtawa yungkulmarnalu ngajumilinga pirirringa. Palinyju mankuliny partany ngajuku.”
10Palajalu Zilpah-lu partany pirirri kanya Jacob-ku.
11Leah-lu karra marna, “Yarranijayi!” Yini marna pala partany Gad. “Gad” means, “good fortune”.
12Palajalu Zilpah-lu mana partany wariny, pirirri.
13Leah-lu karra marna, “Ngaju pikaly jarrinyarna. Mirtawanyjarrilu wurralaminyiyi pikalykata.” Yini marna pala partany Asher. “Asher” means, “happy”
14Yurranga jarrinyijanaku. Marrngurrangulu mananyikinyiyijaninyi palarrangu mayirrangu, ngapirrangu, wiyitirrangu. Palanga Reuben, Leah-mili murrkangunya, yana ngurraja ngunarri. Yirrirnijaninyi pirraja warruly, ngapi, manturayiki. Jinta manajaninyi, kanyajaninyi pipikarti. Rachel-ju japirr marna mirtamarniny kangkuji, “Jinta yuwanyi pala manturayiki partanymili nyuntumilimili.”
15Palanga Leah kuli jarrinyalu. “Jipi kanyajinpa pirirri, nyungukurna kamu karrinyan ngajumilalu partanyju manaja, pala mirrijin ngayinykarra jinaku.”
16Jarurrukartingi warrkamuja warruly-warrulyja Jacob kulpanya ngunarrija, ngurrakarti. Leah-lu purrpi karrinyalu. Palaja karra marnalu, “Kuwarringa warrukartinga ngali karta karrulupali. Yinyarnalu ngajumilinga marrkanga jinta manturayiki, partanyju manaja. Palaja karta karrulupali.” Palanga warrukartingi yijangarra karta karrinyipulu.
17Ngarrkalu pinakarrinyirri Leah-ku, palaja ngayinykarra jirni. Palaja wariny mana partany, pirirri.
18Leah-lu karra marna, “Ngajulu yinyarnala ngajumili warrkamukata mirtawa karta karrinyaku ngajumilinga pirirringa. Palajunjalu Ngarrkalu yinyaji partany wariny pirirri.” Yini marna pala partany Issachar. “Issachar” sounds like, “reward” or “my hire”.
19Palajalu palalu Leah-lu wariny mana partany, pirirri.
20Karra marna, “Ngarrkalu ngalypa jirniji ngajunga. Ngajulu kanyarnajaninyi pirirrimarta 6 ngajumilaku pirirriku. Palajunjalu kuwarri wurralapiji yija-yiji mirtawa ngaju.” Yini marna pala partany Zebulun. “Zebulun” probably means “honour”; it also means “gift”.
21Yarti yiji palajalu wariny mana partany, mirtawa. Pala yini mana Dinah.
22Palaja Ngarrkalu pinakarrinyalu Rachel-ku. Purlpija warrarnja Rachel-ju japirr marnikinyi Ngarrka partanykarranguku yinganyaku. Yartikarra pinakarrinyalu.
23Yijangarra ngayinykarra jarrinyi paliny, mana partany, pirirri. Karra marna, “God has taken away my shame.” “Kurntany waninyikinyirni purlpija warrarnja partanymajirri. Yijalungarra Ngarrkalu yinyaji partany. Munu janalu kurntany jiliminyiyi.”
24Yini marna pala partany Joseph 'asap “take away” sounds like “Joseph”, which means “may he add”. Karra marna, “Yijapa yungkuluminyi wariny partany, pirirri.”
25Jampa Joseph-ja ngayarta jarrinyajalu Jacob-ju karra marnalu kakajimurninyku, “Ngaju kulpulumarna ngajumilikarti warrarnkarti waljakarti.
26Yijalu warrkamu jarrinyarnangu palarrangukupa mirtawaku partanykarrangukupa. Nyuntu miranungarra palaku. Kuwarringa kangkulumarnajaninyi palamarrangu. Munu ngajuku ngatu jinaku nyuntulu. Yankulumarna.”
27Laban-ju karra marnalu, “Pinakarraji. Ngajulu karrinyarnangu nyungunguku waninyaku. Jampa nyuntu turlpanyan ngunarrija purlpi Ngarrkalu ngalypa jirnikinyiji ngajuku, palinyju yinyaji marlu jarnturrangu kuwiyirrangu. Palaku ngaju miranu jarrinyarna maparnja kankarni. Palajunja ngajulu karrinyarnangu purukata wantaji.
28Yini malanyinga nganikupa nyuntu karrinyan, ngajulu yungkulumarnanta nganipa, palaja wantulupijin.”
29Jacob-ju karra marnalu, “Ngaju jipi warrkamu jarrinyarnangu. Tuku jirnirnijaninyi kuwiyirrangu nyuntumilirrangu. Nyuntu miranungarra palaku.
30Nyuntu wanikinyin wupartumartarrangujartiny kuwiyirrangujartiny. Jampa ngaju turlpanyarna nyungukarti marlu jarrinyiyinga. Ngaju warrkamu jarrinyarnangu. Palajalu Ngarrkalu tuku jirnikinyinti. Kuwarri ngajulu tuku jilamarnajaninyi ngajumili partanykarrangupa.”
31Laban-ju japirr marnalu, “Ngani yungkulumarnanta? Wurraliji.” Puntaju karra marnalu Jacob-ju, “Munu yinganyakupa warnkuku. Kula, wurralamarnangu. Kuwarringa parrjalamarnajaninyi kuwiyirrangu nyuntumilirrangu, jinta pilamarnajaninyi, kangkulumarnajaninyi warrukurla kukurnjayirrangupa taparl-taparl nanikuturrangu. Palamarninyarrangu. Ngajumili wantulupijiya palarrangu, jinta wiyirr nyuntumili. Yuu, karra malaman nyuntulu, nyuntungu wantulumarnanga, tuku jilamarnajaninyi kuwiyirrangu nyuntumilirrangu nyuntuku.
33Yartipa yirrilaman ngajulu ngalypa jilamarnangu, ngajulu munu mitu manakupa nyuntuku. Nyuntulu parrjalaman palarrangu kuwiyirrangu. Jintamarniny wantulupiyi warrukurla kukurnjayirrangu, jintamarniny wantulupiyi taparl-taparl nanikuturrangu. Yijapa yirrilamanjaninyi warinypa wariny, nyuntu miranu jarruluman ngajulu ngulyulu kanyarnangu.” Palajun karra marnalu.
34Puntaju karra marnalu Laban-ju, “Yuu, ngalypa. Palajun jilaman.”
35Laban-ju mitu marna Jacob. Palangangarra karrpungu palinyju kanyajaninyi wiyirr taparl-taparl nanikuturrangupa wiyirr warrukurlarrangu kukurnjayirrangu, wurrarnajanaku palinymilinga partanykarrangungu pirirrimartanga, “Kawayijaninyi nyungurrangu nanikuturrangupa kukurnjayirrangu ngunarri kaja, tuku jilayijaninyi ngunarringa.” Palajalu muwarrjalu kanyayijaninyi kujarrapa waraja karrpurrangu. Palaja Jacob-ju tuku jirnikinyijaninyi jinta wariny Laban-mili kuwiyirrangu.
37Palanga Jacob-ju ngartarnajaninyi yalyurrangu, wupartu-wupartu karnu pirnijaninyi mirta-mirta marni jarrinyaku.
38Palinyju wirrirnijaninyi palarrangu karnu pinaja yalyurrangu ngapamartaji. Jampa palarrangu kuwiyirrangu turlpanyikinyiyi ngapakarti yirrirnikinyiyijaninyi palarrangu yalyurrangu. Ngapanga wangka jarrinyajalu yumuny jarrinyikinyiyi. Yumuny jarrinyijalu parrjarnikinyiyijaninyi palarrangu yalyurrangu. Palajalu kukurnjayirrangulu kanyayijaninyi wupartupani warrukurla, nanikutulurrangu kanyayijaninyi wupartupani taparl-taparl marnijartiny.
40Palaja palinyju jinta pirnijaninyi palarrangu wupajupanirrangu. Munu wirrirnamajaninyi Laban-milinga kuwiyirrangunga. Palinyju wirrirnijaninyi mirtanya-mirtanyarrangu kuwiyirrangu ngumpa Laban-milikarti.
41Jampa palarrangu kuwiyirrangu marrjapanurrangu yumuny jarrinyikinyiyi Jacob-ju wirrirnijaninyi palarrangu yalyurrangu walangkarra jananga.
42Jampa manyurla-manyurlarrangu kuwiyirrangu yumuny jarrinyikinyiyi, munu wirrirnamajanaku palarrangu yalyurrangu Jacob-ju.
43Palajunjalu Jacob-ju manarninga marlu yiji kukurnjayirrangupa nanikuturrangu. Palinyju kalkurnikinyijaninyi marlu kamalpa tangki, pirirripa mirtawa warrkamukatarrangu pukun.