1Igwete ikwava'ẽhara'g̃a nduvihavuhu'ga ei Estêvãova'ea pe: —A'iti nde ei poha? ei ga ahe ve.
2Igwete Estêvãova'ea ei ymyahũva'ea mombe'gwombe'gwovo g̃a pe a'ero: —Nhiirũ, peymyana, pehendu ti nhinhi'ig̃a, ei ahe. Tupana'ga onhimboukwaha gwuvihavuhuhetero, ei ahe. Igwete ga jipiukari nhaneramonhava'ea pe Abraãova'ea pe hako. A'ea rupi ahe ndohoi ve cidade de Harã me. Mesopotâmiapeva'ea gwyri pe Abraãova'ea ruvi hako, ei ahe. Igwete Tupana'ga jipiukari Abraãova'ea pe.
3Igwete ga ei ahe ve: “Heregwovo kiro egwyra hugwi eje'yja'g̃a ndeja,” ei ga ahe ve. “Ahepiuka ti ji nde ve hajiheve'g̃a gwyra nehẽ. Pevo ti eho,” ei Tupana'ga ahe ve hako, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe.
4—A'ero Abraãova'ea hoi Caldéiapeva'ea gwyra hugwi a'ero hako. Harã me ahe hoi upa, ei ahe. Ahepo'ria manorame Tupana'ga ahe mbuhurukari kokoty – perope xaju, ei Estêvãova'ea g̃a pe.
5A'ea rupi Tupana'ga ndopojykaukari'i'i ve Abraãova'ea pe ahegwyra. Emo Tupana'ga e'i ahe ve: “Aerẽji ti ji imondoi avova'ea nde ve ndegwyramo nehẽ nerymymino'g̃a gwyramo nehẽ no – kiroki g̃a ndepy'rovove'g̃a,” ei ga ahe ve, ei ahe. Ahe ra'yre'ymame Tupana'ga ei ahe ve, ei ahe imombe'gwovo judeus'g̃a mog̃itahara'g̃a pe.
6—Nahã Tupana'ga ei Abraãova'ea pe no: “Aerẽji ti nerymymino'g̃a hopavi agwa hugwi nehẽ. A'ero po ti g̃a nduvi hajiheve'g̃a gwyri pe nehẽ,” ei ga ahe ve, ei ahe. “Pevove'g̃a po ti g̃a mboporavykyuhui ojive ojigwaraita g̃a ndehe nehẽ g̃a mbopiro'ye'yma ojihugwi nehẽ,” ei Tupana'ga. “He'yjuhua rupi quatrocentos kwara rupi po ti g̃a jigwarajuhui g̃a ndehe nehẽ.
7Aerẽ po ti ji imbohahyi g̃a pe nerymymino'g̃a ndepyga nehẽ,” ei ga Abraãova'ea pe. “Aerẽ po ti nerymymino'g̃a jivyri ua ji mboheteavo kokoty jitehe nehẽ,” ei ga ahe ve hako, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe.
8—Aerẽ Tupana'ga ea'javi Abraãova'ea pe hako, ei ahe. “Hendukaturame nhinhi'ig̃a ejive po ti nde ikytiukari enhakwanhapira nehẽ,” ei Tupana'ga. “Ekyti ti eja'yra'g̃a nakwanha pi'ria no,” ei ga. “Ndera'yra'g̃a na jitehe tokyti gwa'yra'g̃a nehẽ no,” ei Tupana'ga ahe ve, ei ahe. “Nahã ti a'ero,” ei Abraãova'ea ga pe, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo. Aerẽ Abraãova'ea ra'yramo. Isaque ahe ono gwa'yrava'ea rehe, ei ahe. Oito okirirẽ Abraãova'ea ikyti ipita'ngiva'ea pi'ria a'ero. Aerẽ Isaqueva'ea na jitehe okyti gwa'yrava'ea Jacóva'ea, ei ahe. Aerẽ Jacóva'ea ta'yta'y no. Doze ko ahera'yrava'ea nhaneremboypya, ei ahe. Igwete Jacóva'ea okytikyti gwa'yrava'ea no, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe.
9—Aerẽ Jacóva'ea ra'yrava'ea nhimyrõi oirũva'ea rehe Joséva'ea rehe hako, ei ahe. Nurã ahe Joséva'ea pyhygi ahe mondovo hajiheva'ea pe itambere'ia kwepygauka toporavyky ti ga g̃a pe javo, ei ahe. Igwete hajiheva'ea Joséva'ea rerohoi a'ero ogwyri pe Egito pe. Pevova'ea Joséva'ea mboporavykyuhui hako. Ahe jigwarairame Joséva'ea rehe Tupana'ga gwereko katu ahe mbopiro'yavo hahya hugwi nhaporemo, ei Estêvãova'ea g̃a pe. Faraóva'ea ko Egitopeva'ea ruvihavuhuro oko hako. Joséva'ea kwahavame Faraóva'ea e'i ahe ve: “Pyry hete ga.” A'ereki Tupana'ga ahe arõuka Faraóva'ea pe, ei Estêvãova'ea. Tupana'ga okwahaheteuka mbatera Joséva'ea pe no. Nurã Faraóva'ea ahe mongoi governadorva'ea hako. Igwete ahe ei Joséva'ea pe: “Ji moirũ ti g̃a ndepiakatuavo jigwyripeve'g̃a. Ehepia katu pa ti nhimbatera ji ve no,” ei ahe Joséva'ea pe hako, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo.
11—Aerẽ Egito pe ipapavi aheremitymagwera. Canaãmeva'ea gwyri pe opa pa aheremitymagwera no, ei ahe. Tiruahũ hete ahe ve a'ero. Ndogwerekoa'javi mbatera nhaneramonhava'ea pe Canaã me a'ero, ei Estêvãova'ea.
12Emo ojipeva'ea omombe'u Joséva'ea ruvava'ea pe Jacóva'ea pe. “Gwereko g̃a mbatera Egito pe,” ei ahe imombe'gwovo. Nurã Jacóva'ea gwa'yrava'ea mondona'ẽi pevo peho ti mbatera pyhygauka nhande ve javo. A'ero ahe hoi herua opo'ria pe, ei ahe.
13Mominame ahe hoa'javi tipyhy javo. A'ea rupi Joséva'ea jikwahavukari oirũva'ea pe. A'ero Faraóva'ea Joséva'ea re'yjava'ea kwahavi no, ei ahe.
14Igwete Joséva'ea oirũva'ea mondoa'javi opo'ria pyri gwe'yjava'ea pyri tuhu pa ti g̃a ji pyri Egito pe javo. He'yi ahere'yjava'ea, setenta e cinco ko ahe, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe.
15Igwete Jacóva'ea hoi Egito pe a'ero. Pevo ahe manoi. Aerẽ pevo jitehe ahera'yrava'ea manoi no nhaneramonhava'ea, ei ahe.
16Aerẽ aherymyminova'ea ahera'oa rerohoi Canaã me inog̃a itaruvihavuhua kwaruhu pe hako – perope Siquém me Emorva'ea re'yjava'ea gwyragweri pe. Ymya Abraãova'ea opyhy pevova'ea yvya Emorva'ea re'yjava'ea hugwi itambere'ia mondovo ahe ve. Estêvãova'ea omombe'umbe'u judeus'g̃a mog̃itahara'g̃a pe. Igwete ahe ei no:
17—Aerẽ Jacóva'ea rymyminova'ea nhimohemyhãi hete onhimongyavo Egito pe hako nhaneramonhava'ea, ei ahe. Kiro ihog̃werĩ nhaneramonhava'ea hohava apiavo pea hugwi a'ero. A'ereki ymya Tupana'ga omombe'u nhog̃wenonde Abraãova'ea pe ahehoag̃wama, ei ahe.
18Ahehoa rupi ojipeva'ea ko oko Egitopeva'ea ruvihavuhuva'ea. Ahe ndokwahavi Joséva'ea.
19Igwete ahe nhaneramonhava'ea moandyandyi ojigwarajuhuavo ahe rehe, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo. Igwete ahe nhaneramonhava'ea mbopohirukari ahera'yrava'ea hugwi ipita'ngiva'ea hugwi ahe momboruka tomano ti penda'yra'g̃a javo, ei ahe.
20—A'ea rupi Moisésva'ea ari hako. Ipita'ngiva'ea ikatu'i hete, ei ahe. Três jahya rupi ipita'ngiva'ea ka'mbui opo'ria ronga pype novĩa.
21Emo ahe'yembora ahe nog̃ame mytu'ẽ me Faraóva'ea ra'yrava'ea ahe pojykai ojive ahe rerekokatuavo jira'yra'ga javo ahe ve, ei ahe.
22Aerẽ Egitopeva'ea Moisésva'ea mbo'embo'ei jipi ikwahavuka pa ahe ve. Igwete Moisésva'ea ikwahahetei mbatera mombe'gwovo japokatuavo mbatera, ei ahe.
23—Aerẽ he'yi kwara quarenta kwara Moisésva'ea rehe, ei ahe. Igwete ahe ei oyvyteri pe: “Taho ti ji jire'yja'g̃a ndepiaga israelitas'g̃a ndepiaga,” ei Moisésva'ea hako, ei ahe.
24Ahe horame Egitopeva'ea rekote'varuhui Moisésva'ea re'yjava'ea rehe. Hepiagame Moisésva'ea hoi gwe'yjava'ea pyri ahe repyga Egitopeva'ea juka, ei ahe.
25A'ereki Moisésva'ea e'i oyvyteri pe: “Jire'yja'g̃a po okwaha nhiremimbopiro'yag̃wama Egitopeva'ea hugwi,” ei ahe novĩa. “E'i po g̃a ji ve: ‘Moisés'ga pe po ti Tupana'ga nhande mbopiro'yukari Egitopeve'g̃a hugwi nehẽ,’ e po g̃a ji ve,” ei Moisésva'ea novĩa. Emo Moisésva'ea re'yjava'ea ndokwahavi ve a'ea okovo, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe.
26—Ko'emame ohoa'javame Moisésva'ea gwe'yjava'ea repiagi ahe jogwayvarame, ei ahe. Igwete Moisésva'ea hoi tambojogwereko katu g̃a javo novĩa. “Penhoirũ pe novĩa,” ei ahe. “Maranuhũrame pe jogwayvaruhui naerũ?” ei Moisésva'ea gwe'yjava'ea pe, ei ahe.
27Emo ahe – kiroki ahe oko te'varuhu ojipeva'ea pe – ahe Moisésva'ea moanhani ahe mondovo. Igwete ahe ei Moisésva'ea pe: “Nanemongoukaruhui g̃a oreruvihavamo. G̃a nde'i nde ve: ‘Juizramo nde rekoi g̃a pe tere'e katu ti g̃andeaporog̃ita pe,’ jave'yma nde ve,” ei ahe.
28“Kirame nde Egitopeva'ea jukai oji'i. Kiro nde ji jukapotaruhui no naerũ?” ei ahe Moisésva'ea pe, ei ahe.
29Ahenhi'ig̃a renduvame Moisésva'ea ka'nhymi ahe hugwi ogwovo. Hajiheva'ea gwyri pe ahe ruvi a'ero Midiã me, ei ahe. Pevo ahe ra'yra'yramo. Dois ahera'yrava'ea akwaimba'ero, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe.
30—He'yi kwara quarenta kwara Moisésva'ea ruvame pevo hako, ei ahe. Aerẽ yvagipeve'ga jipiukari Moisésva'ea pe ongae'ỹi me yvytyruhua ypyvo Sinai ypyvo, ei ahe. I'yva pype ga jipiukari Moisésva'ea pe ikaja pytera pype.
31Hepiagame ahe nhimomby'ai hehe o'ama. “Taho ti jypyvo hepiaga,” ei Moisésva'ea, ei ahe. Ohorame ahe henduvi Tupana'ga nhi'ig̃a a'ero, ei ahe.
32“Jihi ko Tupanamo ako,” ei ga. “Neramonha'g̃a ji mbohete. A'ereki Abraão'ga ji mbohete. Isaque'ga ji mbohete. Jacó'ga ji mbohete,” ei Tupana'ga ahe ve, ei ahe. A'ero Moisésva'ea hyhyipavi o'ama. Ahe opojihu hepiaga okyhyjiavo g̃waramo, ei Estêvãova'ea.
33—Igwete Tupana'ga ei ahe ve: “Ehekyi epyruhua e'ama avo. A'ereki avova'ea yvya ji apojyka jijive ji pyri okovo g̃waramo,” ei Tupana'ga ahe ve, ei ahe.
34Igwete ga ei ahe ve no: “Ahepia ji Egitopeve'g̃a jigwaraja jireheve'g̃a ndehe. Ahendu ji jijiheve'g̃a pytuhemahivuhua hahya rerekovo g̃waramo,” ei ga, ei ahe. “Kiro ji jyvi g̃a mbopiro'yavo Egitopeve'g̃a hugwi,” ei ga. “Heregwovo kiro a'ero. Torombojivy ti nde Egito pe jitehe nehẽ,” ei Tupana'ga Moisésva'ea pe hako, ei ahe.
35Igwete Estêvãova'ea ei g̃a pe no: —Ahere'yjava'ea omovahĩ a'ero Moisésva'ea hako. “Nanemongoukaruhui g̃a oreruvihavamo,” ei ahe. “G̃a nde'i nde ve: ‘Juizramo nde rekoi g̃a pe tere'e katu ti g̃andeaporog̃ita pe,’ jave'yma nde ve,” ei ahe Moisésva'ea pe hako, ei ahe. Moisésva'ea jitehe reki Tupana'ga ahe mondoi ahe mongovo aheruvihavamo ahe mbopiro'yharamo Egitopeva'ea hugwi, ei ahe. Tupana'ga omondouka Moisésva'ea pyri yvagipeve'ga – kiroki ga ojipiuka ahe ve i'yva pype ikaja pytera pype. Tupana'ga omondouka ga monhi'ig̃a Moisésva'ea pe. Nahã Tupana'ga Moisésva'ea mondoukari terembopiro'yuka ti eje'yja'g̃a javo, ei ahe.
36Igwete Moisésva'ea gwe'yjava'ea rerohoi gwupi Egito hugwi. Ahe oapoapo ahemonhimomby'ava'ea Egito pe ypiahu pe no Mar Vermelho pe, ei ahe. He'yi kwara rupi quarenta kwara rupi Moisésva'ea ahe monhimomby'ai ongae'ỹi me po rimba'e, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo.
37—Moisésva'ea jitehe e'i gwe'yjava'ea pe israelitasva'ea pe hako: “Aerẽ po ti Tupana'ga ojipe'ga mongoi onhi'ig̃a mombe'uharamo pe me nehẽ. Nhanerymyminoro po ti ga rekoi nehẽ ji'jave'ga nehẽ,” ei Moisésva'ea hako, ei ahe.
38Moisésva'ea oko nhaneramonhava'ea pyteri pe israelitasva'ea pyteri pe a'ero ahe jogwerekorame ongae'ỹi me hako. Moisésva'ea oko yvagipeve'ga pyri no – kiroki ga onhi'ĩ ahe ve yvytyruhua rehe Sinai rehe, ei ahe. Igwete Tupana'ga imbuhuri onhi'ig̃a ahe ve teremombe'u ti jara'g̃a pe javo. A'ero Tupana'ga imbuhurukari a'ea nhande ve no. Ganhi'ig̃a ko okoji avuirama, ei Estêvãova'ea g̃a pe.
39—Emo Moisésva'ea nhi'ig̃a nhaneramonhava'ea nohendupotari reki, ei ahe. “Xakoyme nhande Moisés'ga rehe,” ei nhaneramonhava'ea hako. “Xajivy po nhande Egitopeve'g̃a gwyri pe hamo,” ei ahe ojohupe novĩa, ei ahe.
40Igwete Moisésva'ea mbegwerame ua yvytyruhua hugwi nhaneramonhava'ea hoi javo Arãova'ea pe Moisésva'ea reki'yrava'ea pe: “Eapoapo ti ha'angava nhaneremimboheteharamo togweroho ti g̃a nhande renonde,” ei ahe. “A'ereki akoja'ga – kiroki ga nhande reru Egito hugwi ikwehe – mahã po ga kiro naerũ Moisés'ga? Oho hete po ga nhande hugwi,” ei nhaneramonhava'ea novĩa, ei ahe.
41A'ea rupi nhaneramonhava'ea japoi yuranuhũa ra'yra ra'angavuhua a'ero g̃wemimboheteharamo. A'ero ahe ijukai mbiara ikwava'eg̃a jupe, ei ahe. Aerẽ ahe japoi toryva g̃wembiapoa pe ha'angava pe timbohete ti a'ea javo jupe.
42Nurã Tupana'ga pohiri nhaneramonhava'ea hugwi, ei ahe. “Tombohete tehe ti g̃a jaytata'ia a'ero. A'ereki a'ea g̃a opota hete g̃wemimboheteharamo,” ei Tupana'ga, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo g̃a pe. A'ea ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea okwatija hako nhaneramonhava'ea mombe'gwovo hako, ei ahe. Tupana'ga nhi'ig̃a ahe omombe'u ikwatijarame. “He'yi kwara rupi quarenta kwara rupi pe ndekoi ongae'ỹi me. Ji ve rũi reki pe ijukai mbiara ikwava'eg̃a a'ea rupi,” ei Tupana'ga, ei ahe.
43“Moloque reki pe peroho hyrua pype. A'ea ko penemimboheteharamo oko,” ei ga. “Renfã apoa ra'angava jaytata'ia ra'angava pe peroho pejupi penemimboheteharamo no. A'ereki a'ea pe peapo timbohete ti a'ea javo,” ei Tupana'ga, ei ahe. “Nurã ti ji pe mondohetei cidade de Babilônia rehemo nehẽ,” ei Tupana'ga hako. Nahã aherembikwatijara omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a, ei ahe.
44Igwete Estêvãova'ea ei judeus'g̃a mog̃itahara'g̃a pe no: —Ongae'ỹi me nhaneramonhava'ea gwereko tenda tapyjamo Tupana'ga pe hako – a'ea pype Tupana'ga ojipiuka ahe ve. A'ereki Tupana'ga e'i jipe Moisésva'ea pe toapo ti g̃a javo, ei ahe. “Tahepiuka ti ji nde ve yvagipeva'ea. A'ea javijitehe ti eapo tenda a'ero,” ei Tupana'ga Moisésva'ea pe hako, ei ahe.
45Nhaneramonhava'ea gwereko tenda a'ero. A'ea ahe ra'yrava'ea heruri Josuéva'ea pavẽi ipojykarame yvya hajiheva'ea hugwi. A'ereki Tupana'ga omondomondo aha hajiheva'ea ahegwyra hugwi ahe monhamonhana nhaneramonhava'ea hugwi, ei ahe. Nurã tenda rekoi avo avuirama hako. U ve ahe pyteri pe Daviva'ea ruvame avo, ei ahe.
46Daviva'ea gweaporog̃itapyryva g̃waramo onhiarõuka Tupana'ga pe. Igwete Daviva'ea ei Tupana'ga pe: “Ta'apo ti onga nde ve. A'ereki nde rehe nhaneremboypya Jacóva'ea ojiko,” ei ahe.
47Daviva'ea ra'yrava'ea ki a'e te oapo onga imohina Tupana'ga pe hako Salomãova'ea, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo.
48—A'erorame tehe nhanderuvihavuhuhete'ga Tupana'ga nduvi yvyakotyve'g̃a nembiapoa pype, ei ahe. Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea omombe'u a'ea ikwatija hako. Nahã Tupana'ga ei:
49“Yvagi pe ji rekoi huvihavuhuro jipi,” ei ga. “Yvya ko oko tehe ji ve a'ero,” ei ga. “Marãva'ea pe peapo onga ji ve naerũ topyta ti ga ipype javo?” ei ga.
50“A'ereki jihi te tuhẽ a'apo pa yvaga yvya no,” ei Tupana'ga nhandepojykaharete'ga hako, ei Estêvãova'ea. A'ea Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a ikwatija hako, ei Estêvãova'ea judeus'g̃a mog̃itahara'g̃a pe.
51Igwete Estêvãova'ea ei g̃a pe no: —Napeangarihu pe tuhẽ naerũ, ei ahe. Ndapeapyakwapupugihu pe henduvame Tupana'ga nhi'ig̃a. Penamonhava'ea rupi ko pe hoi. Ndapehopotari pe Tupana'ga ra'uva rupi jipi, ei ahe.
52Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea rehe nhaporemo penamonhava'ea jigwarai hako, ei ahe. Igwete penhamonhava'ea ahe jukajukai no – kiroki ahe omombe'u nhog̃wenonde pyryheteve'ga rurag̃wama Jesus'ga rurag̃wama, ei ahe. Kiro pe, pepyhyguka Jesus'ga guardas'g̃a pe ga jukavouka ikwehe, ei ahe.
53Pe me Tupana'ga ombuhuruka g̃wemimbo'ea novĩa ga imondorame ojipyrive'g̃a pe togweroho ti g̃a israelitas'g̃a pe javo. Emo reki pe napehendukatui, ei Estêvãova'ea imombe'gwovo judeus'g̃a mog̃itahara'g̃a pe.
54Henduvame Estêvãova'ea nhi'ig̃a judeus'g̃a mog̃itahara'g̃a nhimboahivuhui ranuhũ ahe rehe a'ero.
55Emo Tupana'ga ra'uva opojyka hete Estêvãova'ea. A'ero ahe rovavuramo hepiakatuavo yvagi pe. Igwete ahe hepiagi Tupana'ga rendy'jahetea. Ahe hepiagi Jesus'ga ama Tupana'ga koty no.
56Igwete Estêvãova'ea ei: —Pehepia, ei ahe. Ji ahepia yvaga rovapytymba'vogipyra, ei ahe. Ahepia ji ga no – kiroki ga Tupana'ga ombuhuruka nhande pyri ikwehe. Pevo ga ami Tupana'ga koty, ei Estêvãova'ea g̃a pe.
57Igwete g̃a hapukajahyahivi ojapyakwapyga tihenduvyme ga javo. A'ero g̃a nhambavi ahe rehe.
58G̃a ahe pyhygi ahe rerogwovo ahe momboa cidade hugwi tiapiapi ga javo. Kiroki g̃a e'i oko te'varuhu Estêvão'ga javo – kiro g̃a hekyi opira i'arimova'ea imondovo inog̃a Saulo'ga pyri. A'ero g̃a ahe apiapi tijuka ga javo.
59Oapirame Estêvãova'ea nhi'ig̃i Jesus'ga pe opojykaharete'ga pe. —Jesus, emondo jira'uva ejipyri yvagi pe, ei ahe.
60Igwete ahe ndurugi g̃wenypy'amo oina onhi'ig̃a mondovo opojykaharete'ga pe. —Terembojari ti g̃a ndehe g̃andekote'varuhuva'ea jiapiagwera, ei ahe ga pe. O'erẽ ahe manoi upa.
