1Yuu, Christian marrkarrangupa Christian brothers, friends, brothers and sisters ?? nyurraku kurlkapirli jinaku karrinyarna pala muwarr ngalypakata. Nyarra “muwarr pirnirninyurraku” wurrarnarnanyurraku ?? Pikalyjartinyju pinakarrinyinyurralu pala muwarr, yijalmarta jirninyurralu, kuwarri yirrkulu tarlka kalkurnanyurru.
2Yirrkulu yijalmarta jinakanu, nyungulu muwarrju ngalypakatalu Nyampali Jesus Christ kartuwarra marnanyurrinyi. Actually it is the Lord Jesus Christ who saves you, when you believe the message. Palajun yijalu yijalmarta jinajalu, munu partarl yijalmarta jirnanyurra.
3Warinyarrangulu purlpi yinku muwarr jakurl kanyajiya. Palaja pala muwarr jakurl kanganyarnanyurraku ngajulu. Pinakarrayi! Nganyjurru wiyirr Ngarrkanga panypanyiyirni. Palajalu Ngarrkalu nganyjurru wirlanaku. Christ marlkarri jarrinyinganyjurruku kartuwarra manaku, Ngarrkamilijangarra muwarrjangarra. Palajun.
4Jungkaranga wirrirnayi, kujarrapa warajangangarra turlpa jini marlkarrija Ngarrkalu, Ngarrkamilijangarra muwarrjangarra.
5Yirrirni Peter-lu, palaja yirrirnayi Twelve-jungarra ??.
6Palaja kurrngalju yija yirrirnayi, yajanakatarrangulu 500-ju warajangangarra. Jinta ?? purlpi marlkarri jarrinyiyi. Kurrngal ?? wanka jarrinyiyi kuwarri.
7Palaja James-ju yirrirni, yarti wiyirrju Apostles-ju ?? yirrirnayi.
8Yartikala yirrirnirni ngajulu pukun nyirrirnikartilu.
9Jintanga Apostles-ja ?? ngaju puru, wupartukapali yija. I am not even worthy to be called an Apostle - key term: Apostle ? Purlpi wirlarnakinyirnijaninyi Christian-arrangu Ngarrkamilirrangu ngajulungarra key term: 'ekklasia' / 'congregation' / 'ones called together for a meeting'.
10BUT, Ngarrka ngalypa yija ngajuku key term: gracious, showing favour to people who don't deserve it ??. Palinyjungarra ngaju jirninyi nyungukapali kuwarri. Yuu, munu partarl ngajunga ngalypa jirniji. Munurti! Ngajulu wirtu yija warrkamu jirnirni, ngajunga palarrangulu jintalu Apostles-ju wupartujakun warrkamu jirniyi. Munurti ngajulu, Ngarrkalungarra jirnikinyiji ngajunga.
11Yijapa ngajulu muwarr pirni, yijapa palarrangu muwarr pirniyi, puru wanta, nganarnalu wiyirrju muwarr pirniyirni pala warajajakun muwarr, nyarra muwarr ngalypakata yijalmarta jirnikinyiya nyurralu wiyirrju.
12Nganarnalu miranu jinakinyiyirni Christ marlkarri jarrinyaja Ngarrkalu mana kanya kanka. Jintalu nyurranga wurrarnayi marlkarrinyjarri marlkarri wantulupiyi, munu wankanyu jarrulupiyi.
13Yijapa marlkarrinyjarri marlkarri wantulpiyi, Christ-ngarra pukun marlkarri wantuliny.
14Yijapa Christ munu wankanyu jarrima, nganarnalu wurranakinyiyirni mitu wakany, nyurralu puru yijalmarta jarrinyinyurru mitungu.
15Yijapa marlkarrinyjarri munu wankanyu jilkulinyjaninyi Ngarrkalu, nganarnalu mitu marnayirni Ngarrka. Wurrarnayirni Ngarrkalu kanka mana Christ. Janamilija muwarrja, nganarnamili muwarr munu yija muwarr.
16Yijapa marlkarrinyjarri munu kanka manamajaninyi Ngarrkalu, Christ munu kanka manama Ngarrkalu.
17Yijapa Christ munu kanka manama Ngarrkalu, puru yijalmarta jirnanyurru, yirrkulu panypanyakatarrangu nyurra. ??
18Palarrangu yijalmarta jarrinyiyi Christ-japa yarti marlkarri jarrinyiyi Wikakarti Wirtukarti yanayi, munu kulpulupiyi!
19Yijapa nyungungujakun warrarnjajakunngarra wankanyu waninyanga, pikaly waninyanyi Christ-ja, wurrarniyarninyi wankanyu jilinganinyi Ngarrkalu, jinta paju yija jarrulupiyinganaku! more sorry for us than for anyone else ??
20Pala mitu. Nyungu yija-yiji muwarr: Ngarrkalu marlkarriny jarrinyaja kankangarra mana Christ! Paliny walangkarr yana, palinyja yarti kanka malkulinyjaninyi kurrngal yiji Ngarrkalu!
21Warajalu marrngulu jinajalu wiyirr marlkarri jarrayinyi. Palakapalingarra warinyju marrngulu jinajalu wiyirr wankanyu jarrinyinyi.
22Nganyjurru marrngurrangu wiyirr Adam-milirrangu nyirrirnikartijarrangu. Palaja marrngurrangu wiyirr marlkarri jarruliny nganyjurra. Yakujun nganyjurra wiyirr Christ-milirrangu wankanyu jilkulinynganyjurrinyi Ngarrkalu. Note the forward reference, followed by return to present time:
23Jurtungu yajalkulupiyarninyi. Christ walangkarr, palaja, kulpanyaja Heaven-ja paliny, palinyja yijalmarta jinakatarrangu wiyirr.
24Palaja Christ-ju jipi jilkulinyjaninyi all rulers and powers and forces — shall we specify Satan and the mirurrurrangu ? Yartikarra Christ Nyampali Wirtu jarruliny. Palaja wiyirr yungkuliny Ngarrka. Palaja Ngarrkalu wurralkuliny, “Jipi!”
25Pala yartiku. Kuwarriku Christ nyampali jarrinyakupa wirlalkulinyjaninyi wiyirr yukuny pinakatarrangu palinyku.
26Yukuny pinakata nyirrirningarra Death.
27Ngarrkamili muwarr wurraninyi, “Ngarrkalu wirrirni wiyirr kaninykurti Christ-mili jina.” (Ngarrkalu munu wirralkulinyparninyi kaninykurtingi Christ-mili jina. Ngarrkalu jinta wiyirr wirrirni kaninykurtingi Christ-mili jina.)
28Palaja, Christ wiyirrku Nyampali jarrinyaja, wirrilkulinyparninyi kaninykurtingi Ngarrkamili jina. Palajunju Ngarrka Nyampali Wirtu jarruliny wiyirrku, nyarrakurnujirri.
29Warinyarrangu marlkarri jarrinyiyi janpa jinamajirri. Jintalu wariny marrngu janpa jinijaninya, wurrarnayi, “Palajunju jinajalu ngalypa jilkulinyjanaku marlkarrinyjarriku.” Nyarra warinyarrangulu wurrarnayi, “Marlkarri jarrinyaja, marlkarri wantuluman ngarramarnti.” Janamilirrangu muwarr rurru pirnayarninyi. Yijapa marlkarrinyjarri marlkarri wantulupiyi, janpa jinaku marrngu wariny munu ngalypa jilkuliny, munu wankanyu malkuliny!
30Kurlkapirli jarrulinyurru nganarnapa. Jinta wirla-wirlalkulinynganinyi karrpurrangu karrpu.
31Karrpurrangu warinypa wariny marlkarri wirlalajiyili! Yijarla pala muwarr! Kamparta ngaju Christ-ju jinajalu nyurranga. Yijarla pala muwarr pukun!
32Palarrangulu marrngurrangulu Ephesus-ja kulipartirnajiya. Jana lion-arrangukapalipa tiger-arrangukapali! Yijapa marlkarrinyjarri marlkarri wantulupiyi, kulipartinajalu munurti yija jirnirni! Yijapa marlkarrinyjarri marlkarri wantulupiyi, “Ngalkunyi, minpilkunyi, marntungu marlkarri jarruluminyi!” Jintalu wurrarnayi muwarrarrangu palakapali. Mitu muwarr janamili. Munu pinakarrayijanaku! “Bad company corrupts good character.”
34Jurtulu yija kurlkapirli jarrayi, munu kurlujartiny jilkulinyurra stop sinning! Jinta nyurranga munumpa waninyayi Ngarrka. Kurntany wantayi palaku.
35Jintalu japirr marnayi, “Wunyjurru Ngarrkalu kanka malkulinyjaninyi marlkarrinyjarri? Nganikapali kawu janamili?”
36Munu ngawu wantulinyurru. Jijirr jungkanga wirrinaja, marlkarri jarrinyaku. Palajangarrajakun turlpalkuliny, wirtu jarruliny, warruly jarruliny.
37Pala warruly turlpanyaja wariny yija, munu jijirrkapali.
38Ngarrka miranu palaku jijirrku, yinganya kuwarrija kawu, karrinya palangarra.
39Marrngurrangu, kuwiyirrangu, wirrujartinyarrangu, janpamalurrangu majangujartiny, warinypa wariny.
40Wiyirr parlparrja waninyayi kawujartiny. Wiyirr jungkanga waninyayi kawujartiny. Warajapa waraja, wariny yija jintanga wiyirrja.
41Karrpu munu wirlarrakapali. Wirlarra munu panikatarrangukapali. Waraja panikata munu warinykapali panikatakapali.
42Palakapali jarruliny kawuku nganyjurrumilirranguku. Nyungurrangu kawu marlkarri jarrulupiyi, wirrilapiyijaninyi jungkanga, jijirrkapali. Kanka manaja, wankanyu wantulupiyi ngarramarnti.
43Nyungurrangu kawu manyurla, munu ngalypa yirrinaku. Kanka manaja ngalypa yiji wantulupiyi, marrjapanu.
44Nyungunga warrarnja waninyaja, marrngulu warlininyi nyungu kawu. Partarl warlilkuliny wariny kawu, kanka manaja kawu, parlparrja kawu.
45Ngarrkamilalu muwarrju wurraninyi, “Nyarra walangkarr pirirri, yini Adam, marrngu wankanyu jarrinyi. Nyirrirnikata pirirri, Christ, pirlurr wankanyu jinakata jarrinyi.
46Pala kawu warlinapinti walangkarr jarrayinyi, yarti pala parlparrja kawu jarrayinyi, warlinawayi kawu.
47Ngarrkalu yarni mana pala walangkarr pirirri, Adam, kurlurluja. Pala nyirrirnikata pirirri, Christ, parlparrja milpanya.
48Marrngurrangu nyungunga warrarnja kawujartiny Adam-kapali. Marrngurrangu parlparrja kawujartiny Christ-kapali.
49Kuwarri nyungungu warrarnja nganyjurru kawu Adam-kapali. Yarti parlparrja kawu nganyjurrumili Christ-kapali jarrulupiyi.
50Marrkarrangu ngajumili ??, Ngarrkamili ngurra parlparrja waninyi ngarramarntiku. Nyungurrangu kawu nganyjurrumili, majangujartinypa pijirrijartiny, nyilykirr jarrulupiyi. Munu waninyakayi ngarramarnti. Partarl wantulupiyi Ngarrkamilinga warrarnja parlparrja.
51Yuu, ngurnjul ngalypakata yija wurralamarnanyurraku: Nganyjurranga jinta munu marlkarri jarrulupiyi. Nganyjurra wiyirr warinykapali jarruluminyi.
52Jampangangarra jarruliny, wirlujartukapali. Angel-ju trumpetjartinyju wirtu ngurntirri jilkuliny. Ngarrkalu wiyirr marlkarrinyjarri kanka malkulinyjaninyi, ngarramarntiku munu nyilykirr jarrulupiyi. Palanga wankanyurrangu nyungungu warrarnja wariny jilkulinyjaninyi, nganyjurru munu marlkarri jarruluminyi, wankanyu wantuluminyi ngarramarntiku.
53Nyungurrangu kawu nyilykirrpinti Ngarrkalu wariny jilkulinyjaninyi, marlkarriwayipa nyilykirrwayi.
54Nyungurrangu kawu nganyjurrumili manyurla, marlkarri jarrulupiyi. Ngarrkalu wariny jilkulinyjaninyi, munu yiji marlkarri jarrulupiyi. Palaja marrngu wiyirr miranu jarrulupiyi, Ngarrkamili purlpija muwarr yija:
55“Marlkarri jinakatakayi, Christ-ju marlkarringarra wirlarnanta! Marlkarri jinakatakayi, partarl kampalkulinynganyjurrinyi!”
56Marrngurrangulu munu pinakarrinyayi Ngarrkanga. Palaja Ngarrkamili Manguny marlkarri wirlanaku. Parra-parra wirtu yija jilkulinyjanaku.
57Ngarrkalu ngakarnanganyjurraku Christ, kartuwarra manakata jarrinyaku nganyjurraku. Christ-ju marlkarri jirni pala marlkarri jinakata. Palajalu nganyjurrulu wurralaminyi Ngarrka, “Yarranija!”
58Palajalu, marrkarrangu, tarlka wantulinyurru, janngankawayi. Yirrkulu pikalyju warrkamu jilkulinyurralu Nyampali Jesus-ku. Wiyirrju jinajarrangulu palinyku Ngarrka pilaly jilkuliny. ??