Waiwia 7:15-49 in Pohnpeian

¹⁵ Iakop ap kotidilan Äkipten o matalar, i o jam atail akan.

¹⁶ Irail ari wijikelan Jikem o jaredier nan joujou o, me Apraam netiekida moni kai jan ren nain Emor oko, jam en Jikem.

¹⁷ A anjau, me inau en Kot on Apraam pan pwaida, lao korendor, men Ijrael ap kaparapar o totolar nan Äkipten.

¹⁸ A lao lel amen nanmarki kaunda Äkipten, me jaja Iojep,

¹⁹ I me widiwidina kainok atail oko, o wia jued on jam (atail) akan, pwe ren kajela nairail kijin jeri kan, pwe re de memaurata.

²⁰ I anjau me Mojej ipwidier, me jeri kajelel amen, ap apapwalieta nan im en jam a jaunipon jilu.

²¹ A lao lokidokilar, japwilim en Parao jeripein ap dorela i o kakairada dueta udan na.

²² Mojej ari padakeda ni jon en lolekon en men Äkipten karoj; a i me manaman ni a majan o wiawia kan.

²³ A lao jaunpar paeijok dauer poa, ap lamedar, en tu on ri a ol akan men Ijrael.

²⁴ A lao majani amen, me kalokolok mal, ap jauaja i o depuk on, me kaloke mal, ap kotin kamelar ol en Äkipten.

²⁵ Pwe a kupura, me ri a ol akan pan dedeki, me Kot pan kotin kapiti kin ir jan lim a; a re jota dedeki,

²⁶ A mandan ran o a kotila re ’rail ni ar akamai pena, ap men kotin kapol ira la, majani: Koma pirien eu, menda koma wia japun nan pun oma?

²⁷ A me wiada japun on men imp a o jikon wei i, inda: Ij me kajapwil uk adar, pwen at jaumaj o jaunkapun?

²⁸ Koe pan kame ia la dueta koe kamela men Äkipten aio?

²⁹ Mojej ap tanki jan lokaia pot et o kakairu jili nan jap en Midian eu, waja a kanaitikieda ol riamen.

³⁰ Kadekadeo lao par paeijok dauer poa, tounlan amen ap pwara don i ni nana Jinai nin tuka teketek umpumpul pot.

³¹ Mojej lao majani, ap kotin puriamuiki kajanjal o. A ni a koti on, pwen majani, kapitie en Kaun o ap pei don i:

³² Nai Kot en jam om akan, Kot en Apraam, o Ijaak, o Iakop. Mojej ap kotin rerereda o majak udial i.

³³ Kaun o ap kotin majani on i: Ki jan jut ni nä om akan, pwe waja koe u ia me jaraui!

³⁴ I kilaner kankaneraner en nai aramaj akan, o I roner ar janejan, ap kodi don kamaio wei ir ala. Ari kodo, I pan kadar uk alan Äkipten!

³⁵ I Mojej, me irail mamaleki ni ar indinda: Ij me kajapwil uk ada, pwen at jaumaj o jaunkapun? I me Kot kotin poronela, en jaumaj o jaunkamaur ki lim en tounlan o, me kotin pwara don i nan tuka teketek.

³⁶ Iei i, me kalua ir jan o wiadar manaman o kilel akan nan jap Äkipten, o nan jed waitata, o nan jap tan jaunpar paeijok.

³⁷ I Mojej, me majani on men Ijrael: Kot pan kotiki on komail jaukop amen jan nan ipwin ri omail ol akan dueta nai, i me komail en peiki on!

³⁸ Iei i, me mi nan momodijou nan jap tan ren tounlan o, me kotin mamajani on i pon nana Jinai, o me kotin ieian jam atail akan me kotin aleer majan en kamaur, pwen uje don kit.

³⁹ Me jam atail akan kan peiki on, ap jiken wei jan irail i, o nan monion arail re men japalan Äkipten,

⁴⁰ Potoan on Aron: Wiai on kit at kot akan, me pan tion mo at, pwe je jaja, da me wiaui on Mojej, me kalua kit jan nan Äkipten!

⁴¹ Irail ari wiadar dikedik en kaupul amen ni ran oko, o mairon on kilel en ani mal o, o perenki, wiawia kan en pa arail.

⁴² Kot ap kotin jaupei jan irail o kotin mueid on irail ren kaudok on uju pan lan akan duen a intinidier nan puk en jaukop akan: Iaduen komail men Ijrael, komail maironki on ia man akan nan jap tan ni par paeijok?

⁴³ Melel komail waroki on mol on en Molok, o uju en omail kot Rempan, dikedik kai, me komail wiadar, pwen poni; a I pan kajapoke komail la palila jan Papilon.

⁴⁴ Mol en kadede mi ren jam atail akan nan jap tan duen majan en i, me kotin mamajani on Mojej, me ren wiada duen kilel o, me a kotin udialer.

⁴⁵ Me jam atail akan pil aleer, ap ian Iojua wala ni ar japaneki jap en men liki kan me Kot kotin koko wei mon jilan en jam atail akan lao lel muein Dawid.

⁴⁶ Me konekon ren Kot o kotin anane kauadan Kot en Iakop mol eu.

⁴⁷ A Jalomo me kotin kauada tanpaj eu.

⁴⁸ A Waja lapalap jota kin kotikot nan mol, me pa en aramaj wiadar duen jaukop o kin katitiki:

⁴⁹ Nanlan deu i, o jappa utipa i, me Kaun o kotin majani. A im da, me komail men kauadan ia, de ia waja, I en kamol ia?

¹⁵ Iakop ap kotidilang Äkipten o matalar, i o sam atail akan.

¹⁶ Irail ari wisikelang Sikem o saredier nan sousou o, me Apraam netiekida moni kai sang ren nain Emor oko, sam en Sikem.

¹⁷ A ansau, me inau en Kot ong Apraam pan pwaida, lao korendor, men Israel ap kaparapar o totolar nan Äkipten.

¹⁸ A lao lel amen nanmarki kaunda Äkipten, me sasa Iosep,

¹⁹ I me widiwidinga kainok atail oko, o wia sued ong sam (atail) akan, pwe ren kasela nairail kisin seri kan, pwe re de memaurata.

²⁰ I ansau me Moses ipwidier, me seri kaselel amen, ap apapwalieta nan im en sam a saunipong silu.

²¹ A lao lokidokilar, sapwilim en Parao seripein ap dorela i o kakairada dueta udan na.

²² Moses ari padakeda ni song en lolekong en men Äkipten karos; a i me manaman ni a masan o wiawia kan.

²³ A lao saunpar paeisok dauer poa, ap lamedar, en tu ong ri a ol akan men Israel.

²⁴ A lao masani amen, me kalokolok mal, ap sauasa i o depuk ong, me kaloke mal, ap kotin kamelar ol en Äkipten.

²⁵ Pwe a kupura, me ri a ol akan pan dedeki, me Kot pan kotin kapiti kin ir sang lim a; a re sota dedeki,

²⁶ A mandan ran o a kotila re ’rail ni ar akamai pena, ap men kotin kapol ira la, masani: Koma pirien eu, menda koma wia sapung nan pung oma?

²⁷ A me wiada sapung ong men imp a o sikon wei i, inda: Is me kasapwil uk adar, pwen at saumas o saunkapung?

²⁸ Koe pan kame ia la dueta koe kamela men Äkipten aio?

²⁹ Moses ap tangki sang lokaia pot et o kakairu sili nan sap en Midian eu, wasa a kanaitikieda ol riamen.

³⁰ Kadekadeo lao par paeisok dauer poa, tounlang amen ap pwara dong i ni nana Sinai nin tuka teketek umpumpul pot.

³¹ Moses lao masani, ap kotin puriamuiki kasansal o. A ni a koti ong, pwen masani, kapitie en Kaun o ap pei dong i:

³² Ngai Kot en sam om akan, Kot en Apraam, o Isaak, o Iakop. Moses ap kotin rerereda o masak udial i.

³³ Kaun o ap kotin masani ong i: Ki sang sut ni nä om akan, pwe wasa koe u ia me saraui!

³⁴ I kilanger kankangeranger en nai aramas akan, o I ronger ar sangesang, ap kodi dong kamaio wei ir ala. Ari kodo, I pan kadar uk alang Äkipten!

³⁵ I Moses, me irail mamaleki ni ar indinda: Is me kasapwil uk ada, pwen at saumas o saunkapung? I me Kot kotin poronela, en saumas o saunkamaur ki lim en tounlang o, me kotin pwara dong i nan tuka teketek.

³⁶ Iei i, me kalua ir sang o wiadar manaman o kilel akan nan sap Äkipten, o nan sed waitata, o nan sap tan saunpar paeisok.

³⁷ I Moses, me masani ong men Israel: Kot pan kotiki ong komail saukop amen sang nan ipwin ri omail ol akan dueta ngai, i me komail en peiki ong!

³⁸ Iei i, me mi nan momodisou nan sap tan ren tounlang o, me kotin mamasani ong i pon nana Sinai, o me kotin ieiang sam atail akan me kotin aleer masan en kamaur, pwen use dong kit.

³⁹ Me sam atail akan kang peiki ong, ap siken wei sang irail i, o nan mongiong arail re men sapalang Äkipten,

⁴⁰ Potoan ong Aron: Wiai ong kit at kot akan, me pan tiong mo at, pwe se sasa, da me wiaui ong Moses, me kalua kit sang nan Äkipten!

⁴¹ Irail ari wiadar dikedik en kaupul amen ni ran oko, o mairong ong kilel en ani mal o, o perenki, wiawia kan en pa arail.

⁴² Kot ap kotin saupei sang irail o kotin mueid ong irail ren kaudok ong usu pan lang akan duen a intingidier nan puk en saukop akan: Iaduen komail men Israel, komail mairongki ong ia man akan nan sap tan ni par paeisok?

⁴³ Melel komail waroki ong mol ong en Molok, o usu en omail kot Rempan, dikedik kai, me komail wiadar, pwen pongi; a I pan kasapoke komail la palila sang Papilon.

⁴⁴ Mol en kadede mi ren sam atail akan nan sap tan duen masan en i, me kotin mamasani ong Moses, me ren wiada duen kilel o, me a kotin udialer.

⁴⁵ Me sam atail akan pil aleer, ap iang Iosua wala ni ar sapaneki sap en men liki kan me Kot kotin koko wei mon silang en sam atail akan lao lel muein Dawid.

⁴⁶ Me konekon ren Kot o kotin anane kauadang Kot en Iakop mol eu.

⁴⁷ A Salomo me kotin kauada tanpas eu.

⁴⁸ A Wasa lapalap sota kin kotikot nan mol, me pa en aramas wiadar duen saukop o kin katitiki:

⁴⁹ Nanlang deu i, o sappa utipa i, me Kaun o kotin masani. A im da, me komail men kauadang ia, de ia wasa, I en kamol ia?

¹⁵ Seikop eri kohdihla Isip, wasa me ih oh samatail kahlap ako mehla ie.

¹⁶ Paliwararail kan ahpw wisikdohng Sekem, wasa me re seridiong ie nan sousou me Eipraam pwainkidahr uwen mwohni ehu sang rehn kadaudok en Amor.

¹⁷ “Eri, ahnsou me Koht pahn ketin kapwaiada sapwellime inou me e ketin wiahiong Eipraam lao kerendohr, riatail akan nan Isip ahpw inenen ngederla mehlel.

¹⁸ Kedekedeo, emen nanmwarki ahpw kesepwilda me sehse duwen Sosep ahpw uhd kaunda Isip.

¹⁹ E kin pitih riatail ko, oh kin lemeiong samatail kahlap ako, idingohng irail en kesepwekeieisang neirail seri kan nan imwarail kan, pwe irail en mehla.

²⁰ Eri, iei ahnsowo me Moses ipwidi, seri kaselel men. E kekeirda nan imwe sounpwong siluh.

²¹ Eri, ni ahnsou me e lekdeksang nan imweo, nein Parao serepein men ahpw diarada oh apwalihada nin duwen uhdahn nah pwutak.

²² E pil audaudkidahr soangen loalokong koaros en mehn Isip, oh wiahla ohl koahiek nin lokaia oh wiewia kan.

²³ “Eri, ni en Moses eh mahkier sounpar pahisek, e ahpw lemehda en tuhwong ienge mehn Israel kan.

²⁴ E kilangada duwen emen irail eh wiakaulahr rehn mehn Isip men. E ahpw kohla sewese oh pelianda mehn Isipo, oh kemehla.

²⁵ (E kihkihong me pein nah aramas akan pahn wehwehki me Koht pahn ketin doadoahngki ih en kasaledekihirailla; ahpw re sohte wehwehki.)

²⁶ Mandahn rahno, Moses pil kilangada mehn Israel riemen ara pepei nanpwungara; e ahpw song en kamwahwirahla. E ndaiong ira, ‘Kumwa rong! Kumwa pirien ehu, a dahme kumwa pepeiki?’

²⁷ A me wiakauwe meteio ahpw siken Moses sang nanpwungara oh idek reh, ‘Ihs me kasapwiluhkada pwe ke en kaunkitada oh wia at sounkopwung?

²⁸ Ke men kemeiehla duwehte omw kemelahr mehn Isipo aio?’

²⁹ Ni en Moses eh rongada met, e ahpw tangasang Isip oh tapihada kousoan nan wehin Midian. Iei wasao me e wiahda nah pwutak riemen.

³⁰ “Mwurin sounpar pahisek tohnleng men ahpw pwarohng Moses nan mpwulen kisiniei nan kisin tuhke kis nan sapwtehn limwahn Nahna Sainai.

³¹ Moses eri pwuriamweikihla me e kilangadao, ahpw alulahng kisin tuhkeo pwe en kadehde. E ahpw rongada kapitien Kaun-o ni eh ketin mahsanih,

³² ‘Ngehi Koht en semomw kahlap ako, Koht en Eipraam, oh Aisek, oh Seikop.’ Moses eri rerrerki eh masepwehkada, oh sohla men kilenglahng wasao.

³³ Kaun-o ahpw mahsanihong, “Kihsang omw suht kan, pwe wasa me ke kesikesihnen ie me sarawi.

³⁴ I kilangehr uwen lokolok laud en nei aramas akan nan Isip. I rongehr ngilen ar weirek kan, oh I pil kohdidohr pwe I en doareirailla. Eri met, I pahn kadaruhkalahng Isip.’

³⁵ “Iei Moses menet me mehn Israel kan keselahr, ni arail idek reh, ‘Ihs me kasapwiluhkada pwe ke en kaunkitada oh wia at sounkopwung?’ Iei ih me Koht ketin poaronedohr pwe en kaunda aramas akan oh doarehkinirailla sawas en tohnlengo me pwarohng nan kisin tuhke mpwumwpwulo.

³⁶ Eri, e ahpw kahluwaier aramas ako sang Isip, wiahda manaman kapwuriamwei tohto nan Isip oh nan Sehd Weitahta, oh pil nan sapwtehno, erein sounpar pahisek.

³⁷ Iei ih Moses me pil ndaiong aramas en Israel ko, ‘Koht pahn ketin poaronedohng kumwail soukohp men nin duwen eh ketin poaroneiehdo, soukohp menet pahn kohsang nanpwungen riamwail kan.’

³⁸ Iei ih ohlo me iangehr mehn Israel ko pokonpene nan sapwtehn oh mihmi wasao iangahki samatail kahlap ako oh pil iangahki tohnlengo me mahseniong ih pohn Nahna Sainai. E pil alehsang rehn Koht mahsen en komour pwe en kadauredohng kitail.

³⁹ “Ahpw samatail kahlap ako sohte men peikiong; ahpw re kesepwekehla, oh men pwuralahng Isip.

⁴⁰ Eri, irail ndaiong Aaron, ‘Komw wiahiong kiht ekei kohten me pahn tieng mwoht. Se sehse dahme wiawihongehr Moses me kahluweikitodo sang nan Isip.’

⁴¹ Iei ahnsou me irail wiahda dikedik ehu me mwomwen koupwul men, oh meirongohng; oh wiahda kamadipw ehu pwe en kawauwih dikedik me re wiadahro.

⁴² Koht eri sohpeisang irail, oh mweidirailla en kaudokiong usu kan en pahnlahng, nin duwen me ntingdier nan pwuken soukohp ako, me mahsanih, ‘Aramas en Israel kan! Kaidehn ngehi me kumwail kemehkihla oh meirongkihla mahn akan erein sounpahr pahisek nan sapwtehno.

⁴³ Iei impwal en koht Molek me kumwail weuwa, oh sansal en Repan, amwail koht usuwo; Iei dikedik en eni kan me kumwail wiahda pwe kumwail en pwongih. Eri, I pahn kalipeikumwailla palilahn Papilon.’

⁴⁴ “Eri, samatail kahlap ako ahnekier impwalo me wia kasalepen Koht eh ketiket rehrail nan sapwtehno. Impwalo wiawidahr nin duwen me Koht ketin mahsanihong Moses, duwen mwohmw me e ketin kasalehiong.

⁴⁵ Eri, mwuhr, samatail kahlap ako aleier impwalo sang rehn samahr ako. Irail eri wiahda ni arail iangala Sosua oh kalowehdier sahpw akan me Koht ketin kausasang towe kan mwohrail. Eri, impwal wet mihmihte wasao lao lel ni mwehin Depit.

⁴⁶ Depit eri kenikenla rehn Koht, oh peki Koht en ketin mweidohng en wiahda ehu tehnpas ong Koht en Seikop.

⁴⁷ Ahpw Solomon me kauwadahng Koht tehnpas wet.

⁴⁸ “Ahpw Koht, Wasa Lapalahpie, sohte kin ket nan tehnpas akan me aramas kin kauwada, nin duwen me soukohpo mahsanih:

⁴⁹ ‘Kaun-o ketin mahsanih, nanleng iei mwoalei, oh sampah iei utupen aluweluwei kat. Soangen tehnpas da me kumwail pahn kauwadahng ie? Ia wasa me I pahn kousoan ie?

¹⁵ Seikop eri kohdihla Isip, wasa me ih oh samatail kahlap ako mehla ie.

¹⁶ Paliwararail kan ahpw wisikdohng Sekem, wasa me re seridiong ie nan sousou me Eipraam pwainkidahr uwen mwohni ehu sang rehn kadaudok en Amor.

¹⁷ “Eri, ahnsou me Koht pahn ketin kapwaiada sapwellime inou me e ketin wiahiong Eipraam lao kerendohr, riatail akan nan Isip ahpw inenen ngederla mehlel.

¹⁸ Kedekedeo, emen nanmwarki ahpw kesepwilda me sehse duwen Sosep ahpw uhd kaunda Isip.

¹⁹ E kin pitih riatail ko, oh kin lemeiong samatail kahlap ako, idingohng irail en kesepwekeieisang neirail seri kan nan imwarail kan, pwe irail en mehla.

²⁰ Eri, iei ahnsowo me Moses ipwidi, seri kaselel men. E kekeirda nan imwe sounpwong siluh.

²¹ Eri, ni ahnsou me e lekdeksang nan imweo, nein Parao serepein men ahpw diarada oh apwalihada nin duwen uhdahn nah pwutak.

²² E pil audaudkidahr soangen loalokong koaros en mehn Isip, oh wiahla ohl koahiek nin lokaia oh wiewia kan.

²³ “Eri, ni en Moses eh mahkier sounpar pahisek, e ahpw lemehda en tuhwong ienge mehn Israel kan.

²⁴ E kilangada duwen emen irail eh wiakaulahr rehn mehn Isip men. E ahpw kohla sewese oh pelianda mehn Isipo, oh kemehla.

²⁵ (E kihkihong me pein nah aramas akan pahn wehwehki me Koht pahn ketin doadoahngki ih en kasaledekihirailla; ahpw re sohte wehwehki.)

²⁶ Mandahn rahno, Moses pil kilangada mehn Israel riemen ara pepei nanpwungara; e ahpw song en kamwahwirahla. E ndaiong ira, ‘Kumwa rong! Kumwa pirien ehu, a dahme kumwa pepeiki?’

²⁷ A me wiakauwe meteio ahpw siken Moses sang nanpwungara oh idek reh, ‘Ihs me kasapwiluhkada pwe ke en kaunkitada oh wia at sounkopwung?

²⁸ Ke men kemeiehla duwehte omw kemelahr mehn Isipo aio?’

²⁹ Ni en Moses eh rongada met, e ahpw tangasang Isip oh tapihada kousoan nan wehin Midian. Iei wasao me e wiahda nah pwutak riemen.

³⁰ “Mwurin sounpar pahisek tohnleng men ahpw pwarohng Moses nan mpwulen kisiniei nan kisin tuhke kis nan sapwtehn limwahn Nahna Sainai.

³¹ Moses eri pwuriamweikihla me e kilangadao, ahpw alulahng kisin tuhkeo pwe en kadehde. E ahpw rongada kapitien Kaun-o ni eh ketin mahsanih,

³² ‘Ngehi Koht en semomw kahlap ako, Koht en Eipraam, oh Aisek, oh Seikop.’ Moses eri rerrerki eh masepwehkada, oh sohla men kilenglahng wasao.

³³ Kaun-o ahpw mahsanihong, “Kihsang omw suht kan, pwe wasa me ke kesikesihnen ie me sarawi.

³⁴ I kilangehr uwen lokolok laud en nei aramas akan nan Isip. I rongehr ngilen ar weirek kan, oh I pil kohdidohr pwe I en doareirailla. Eri met, I pahn kadaruhkalahng Isip.’

³⁵ “Iei Moses menet me mehn Israel kan keselahr, ni arail idek reh, ‘Ihs me kasapwiluhkada pwe ke en kaunkitada oh wia at sounkopwung?’ Iei ih me Koht ketin poaronedohr pwe en kaunda aramas akan oh doarehkinirailla sawas en tohnlengo me pwarohng nan kisin tuhke mpwumwpwulo.

³⁶ Eri, e ahpw kahluwaier aramas ako sang Isip, wiahda manaman kapwuriamwei tohto nan Isip oh nan Sehd Weitahta, oh pil nan sapwtehno, erein sounpar pahisek.

³⁷ Iei ih Moses me pil ndaiong aramas en Israel ko, ‘Koht pahn ketin poaronedohng kumwail soukohp men nin duwen eh ketin poaroneiehdo, soukohp menet pahn kohsang nanpwungen riamwail kan.’

³⁸ Iei ih ohlo me iangehr mehn Israel ko pokonpene nan sapwtehn oh mihmi wasao iangahki samatail kahlap ako oh pil iangahki tohnlengo me mahseniong ih pohn Nahna Sainai. E pil alehsang rehn Koht mahsen en komour pwe en kadauredohng kitail.

³⁹ “Ahpw samatail kahlap ako sohte men peikiong; ahpw re kesepwekehla, oh men pwuralahng Isip.

⁴⁰ Eri, irail ndaiong Aaron, ‘Komw wiahiong kiht ekei kohten me pahn tieng mwoht. Se sehse dahme wiawihongehr Moses me kahluweikitodo sang nan Isip.’

⁴¹ Iei ahnsou me irail wiahda dikedik ehu me mwomwen koupwul men, oh meirongohng; oh wiahda kamadipw ehu pwe en kawauwih dikedik me re wiadahro.

⁴² Koht eri sohpeisang irail, oh mweidirailla en kaudokiong usu kan en pahnlahng, nin duwen me ntingdier nan pwuken soukohp ako, me mahsanih, ‘Aramas en Israel kan! Kaidehn ngehi me kumwail kemehkihla oh meirongkihla mahn akan erein sounpahr pahisek nan sapwtehno.

⁴³ Iei impwal en koht Molek me kumwail weuwa, oh sansal en Repan, amwail koht usuwo; Iei dikedik en eni kan me kumwail wiahda pwe kumwail en pwongih. Eri, I pahn kalipeikumwailla palilahn Papilon.’

⁴⁴ “Eri, samatail kahlap ako ahnekier impwalo me wia kasalepen Koht eh ketiket rehrail nan sapwtehno. Impwalo wiawidahr nin duwen me Koht ketin mahsanihong Moses, duwen mwohmw me e ketin kasalehiong.

⁴⁵ Eri, mwuhr, samatail kahlap ako aleier impwalo sang rehn samahr ako. Irail eri wiahda ni arail iangala Sosua oh kalowehdier sahpw akan me Koht ketin kausasang towe kan mwohrail. Eri, impwal wet mihmihte wasao lao lel ni mwehin Depit.

⁴⁶ Depit eri kenikenla rehn Koht, oh peki Koht en ketin mweidohng en wiahda ehu tehnpas ong Koht en Seikop.

⁴⁷ Ahpw Solomon me kauwadahng Koht tehnpas wet.

⁴⁸ “Ahpw Koht, Wasa Lapalahpie, sohte kin ket nan tehnpas akan me aramas kin kauwada, nin duwen me soukohpo mahsanih:

⁴⁹ ‘Kaun-o ketin mahsanih, nanleng iei mwoalei, oh sampah iei utupen aluweluwei kat. Soangen tehnpas da me kumwail pahn kauwadahng ie? Ia wasa me I pahn kousoan ie?