Text copied!
Bibles in Kaqchikel

San Lucas 11:1-48 in Kaqchikel

Help us?

Ri utzulaj ch'abel ri nu'ij achique ruchojmil nkucolotaj, ri tz'iban can roma ri San Lucas 11:1-48 in GT:cak:Kaqchikel

1 C'o c'a jun k'ij ri Jesús nu'on orar pa jun lugar, y tok xtane' riq'uin ri oración, jun chique ri ru-discípulos xu'ij che: Ajaf, kojatijoj riq'uin ri oración, achel xu'on ri Juan ri Bautista quiq'uin ri ru-discípulos, xcha'.
2 Quire' c'a xu'ij ri Jesús chique: Tok xti'en orar, quire' ti'ij: Katata' Dios ri ratc'o chicaj, Xtinimirises ta c'a ri lok'olaj abi', Can ta nic'uje' yan ruchuk'a' ri a-gobierno pa quivi' conojel, Y achel yanimex ri chicaj, can ta quiri' mismo choch'ulef.
3 Ri kavay ri nic'atzin k'ij-k'ij, ja jun ri vacami taya' chike.
4 Y tabana' perdonar ri kamac, roma ja jun roj yeka'an perdonar conojel ri yebano mac chike. Man kojaya' richin chi nicanox chikij chi nkuka pa mac, xa kojacolo' chuvech ri itzel. Quiri' ti'ij tok ni'en orar, xcha' ri Jesús chique ri ru-discípulos.
5 Y pa ruvi' ri', quire' xu'ij chique: Xa ta jun chive rix ni'e chiracho jun ru-amigo pa nic'aj ak'a', y nu'ij che: Amigo, tabana' favor, ninjal oxi' panes chave.
6 Roma c'o jun nu-amigo petenak naj xuka viq'uin, y yin man jun achique c'o viq'uin richin ninya' che; xa ta quiri' neru'ij che,
7 y si ri achok che nic'utux-vi-apu ri pan, c'a pa ruch'at nich'o-vi-pe y nu'ij-pe: Tabana' favor, man quinanak, roma yin xintz'apij yan can ruchi' ri jay y ri ac'ola' viq'uin yever-vi, romari' manak che'el yicataj-e richin nenya-e chave ri najo', nicha' ta pe.
8 Xa ta quiri' nibanataj, yin nin-ij chi ri amigo nicataj-pe y nuruya-e ri achique nic'utux-apu che, pero man roma ta chi amigo. Rija' nuruya-e xaxe roma ri nic'utun-apu man nitane' ta ka chuc'utuxic.
9 Y yin nin-ij chive: Tic'utuj c'a ri nic'atzin, y xtiyo'ox-pe chive; ticanoj c'a ri achique nijo', y xtivil. Quixch'o-apu chuchi' ri jay, y can xtijak-vi-pe chivech.
10 Roma xa achique na jun ri nic'utun, can nuc'ul-vi; ri nicanon, nril; y ri nich'o-apu chuchi' jay, can nijak-vi-pe chuvech.
11 Achel ri rix tata'aj, ¿achique ta jun chive nuya' jun abaj pa ruk'a' ri ralc'ua'l, tok ri ac'ual xa jun pan nuc'utuj? ¿O nuya' cami jun cumatz pa ruk'a', tok ri ac'ual xa jun quer nuc'utuj?
12 ¿O nuya' cami jun (sina'j, alacrán) pa ruk'a', tok ri ac'ual xa jun sakmalo' nuc'utuj?
13 Rix masque man can ta utz ino'oj, pero iveteman niya' utz tak sipanic chique ri ivalc'ua'l. ¡Cuánto más ri Itata' chicaj! Rija' can nuya-vi-pe ri Lok'olaj Espíritu chique ri yec'utun che, xcha' ri Jesús.
14 C'o c'a jun k'ij ri Jesús nrelesaj jun itzel espíritu ri mem rubanon che ri vinak achok riq'uin ocunak-vi. Tok elenak chic e ri itzel espíritu, ri mem xtiquer xch'o, y ri xetz'eto, can achique na xquina'.
15 Pero ec'o chique ri xetz'eto ri niqui'ij: Re Jesús ja ri Beelzebú ri cajaf ri itzel tak espíritu niyo'on ruchuk'a' richin yerelesaj itzel tak espíritu, yecha'.
16 Ec'o chic ch'aka' xaxe roma nicajo' chi nika ri Jesús pa quik'a' xqui'ij che chi tubana' jun milagro chuvech ri rocaj.
17 Pero ri Jesús reteman ri niquinojij chirij, y romari' xu'ij chique: Xa achique na jun rey ri xa nicataj chiquij ri mismo ruvinak, man juba' xtilayoj chi rey. Quiri' mismo pa jun jay, si ri rajaf niquibanala-ka oyoval chiquivech, xa xtijachataj-e quivech.
18 Y quiri' mismo ri Satanás, si nicataj chiquij ri rusamajela', man juba' xtilayoj ri ru-gobierno. Quiri' nin-ij chive roma rix ni'ij chi yin riq'uin ruchuk'a' ri Beelzebú yenvelesaj itzel tak espíritu.
19 Si rix ninojij chi yin riq'uin ruchuk'a' ri Beelzebú yenvelesaj-vi itzel tak espíritu, ¿achique niyo'on cuchuk'a' ri yetzekle'en ivichin rix chi yequelesaj itzel tak espíritu? Romari', ja rije' que'in si kitzij o man kitzij ta ri yixtajin chubixic chuvij.
20 Jac'a si yin riq'uin ruchuk'a' ri Dios yenvelesaj-vi itzel tak espíritu, jari' retal chi ri ru-gobierno ri Dios c'o chic chi'icojol.
21 Jun achi ri can c'o ruchuk'a', man jun ntoc che ronojel ri c'o riq'uin, tok nuchajij ri racho chiquivech ri elek'oma', y can c'o riq'uin ri achok chique nuto-vi-ri'.
22 Pero tok nuka chic jun ri más c'o ruchuk'a' que chuvech rija', jari' nitiquer chirij. Ri jun ri nuka nrelesaj che ronojel ri achok riq'uin cukul-vi ruc'u'x richin nuto-ri', y nujachala' ri ajani xrelek'aj-e chiquivech ri (rachbil, rach'il).
23 Jun ri man nika ta chuvech ri nin-en yin, xa itzel yirutz'et, y ri man nimolon ta junan viq'uin, xa niquiran-e.
24 Tok jun itzel espíritu ntel-e pa ránima jun vinak, ri espíritu re' nixule-nijote' chucanoxic uxlanen pa chaki'j tak lugar, pero roma man nril ta, rija' quire' nu'ij-ka: Más utz yitzolij chic pa ránima ri vinak ri xinel-vi-pe, nicha'.
25 Tok nitzolij, nril ránima ri vinak achel jun jay jabel meson y nuc'un can ronojel.
26 Jac'ari' ni'e y ye'eruc'ama' vuku' chic itzel tak espíritu más e'itzel chuvech rija'. Conojel c'a ye'oc pa ránima ri vinak y niqui'en-ka cacho chiri', y ri ruc'aslen ri vinak ri' más c'ayef nu'on que chuvech ri rubanon na'ey.
27 Tok ri Jesús najin chubixic re', c'o jun ixok xsiq'uin-pe chiquicojol ri vinak ri quimolon-qui', y xu'ij: Utzulaj tzij rubanon ri Dios che ri te'ej ri xalan avichin y ri tz'un ri xatz'umaj, xcha-apu che ri Jesús.
28 Jac'a ri Jesús xu'ij: Más utzulaj tzij rubanon ri Dios chique ri ye'ac'axan ri ruch'abel y niqui'en ronojel ri nu'ij, xcha'.
29 Tok más chic eq'uiy quimolon-apu-qui' chirij ri Jesús, rija' xu'ij chique: Ri vinak richin ri vacami, itzel cánima, roma niquitij quik'ij niquic'utuj chi ti'an jun milagro chiquivech, pero mana-ta ri niquic'utuj rije' ri xtibanataj. Ri retal ri xtiquitz'et, xaxe ri achel xbanataj riq'uin ri profeta Jonás ojer can.
30 Roma rija' xoc retal chiquivech ri aj-Nínive; quiri' mismo yin ri xitak-pe richin xinalex chi'icojol, yin retal chiquivech ri vinak erichin ri vacami.
31 Y tok xtinic'ox ronojel ch'utik-nima'k, xticataj-apu ri jun reina ri xu'on gobernar pa roch'ulef Sabá richin xtu'ij-apu chi tika castigo pa quivi' ri ec'o vacami. Roma ri reina ri', tok xc'ase' choch'ulef, chi naj xpe-vi richin xurac'axaj vave' pan Israel ri nimalaj no'oj yo'on che ri rey Salomón. Jac'a ri vacami yinc'o yin ri más c'o nuk'ij que chuvech ri rey Salomón, y man yinquinimaj ta ri vinak.
32 Y tok xtinic'ox ronojel ch'utik-nima'k, ri achi'a' aj-Nínive xquecataj-apu richin xtiqui'ij chi tika castigo pa quivi' ri vinak ri ec'o vacami. Roma ri xec'uje' pa tinamit Nínive ojer, xe xquic'axaj ruch'abel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás, ja xquijal quino'oj y xquiya' can ri quimac. Jac'a ri vacami yinc'o yin ri más c'o nuk'ij que chuvech ri Jonás, y man yinquinimaj ta ri vinak.
33 Man jun vinak nrevaj jun candil tzijon, nis-ta man nuya' ta apu chuxe' cajón, xa nuya' pa (ruc'ojle'el, ru-lugar), richin quiri' sak niquitz'et ri ye'oc-apu pa jay.
34 Quiri' mismo ri runak'-avech yec'atzin chave achel nic'atzin ri candil. Tok ri avech ye'acusaj richin ri utz, ronojel ri a-cuerpo c'o pa sakil. Pero tok ri avech man ye'acusaj ta richin ri utz, ronojel ri a-cuerpo c'o pa k'eku'n.
35 Roma c'a ri', tabana' cuenta ri ac'aslen, richin man tichup ri sakil ri ruyo'on ri Dios pan avánima, y xa ntoc chic k'eku'n jun bey.
36 Roma si ronojel ri ac'aslen c'o pa sakil, y man jun retal k'eku'n aviq'uin, ronojel jabel nik'alajin, achel tok tzijon jun candil ri nuya' ronojel chosakil chavech.
37 Tok ri Jesús xtane' richin nich'o chiquivech ri vinak, jun chique ri achi'a' fariseos xu'ij che: Tabana' favor, jo' chuvij chivacho richin yateva' viq'uin, xcha'. Tok xoc-apu ri Jesús pa jay, xtz'uye-apu chuchi' mesa.
38 Tok ri fariseo xutz'et chi ri Jesús man xu'on ta ka ri ch'ajoj-k'a' achel niqui'en rije', can achique na xuna'.
39 Jac'a ri Ajaf Jesús quire' xu'ij che: Rix fariseos rix achel jun vaso o jun lak ri jabel ch'ajch'oj rij, jac'a ri rupan xa ch'abak. Can nic'ut-ivi' chi rix choj riq'uin ri ni'en, jac'a ri pan ivánima, xa nojnak elak' y itzel tak no'oj.
40 Xa rix nacanak. ¿Man iveteman ta c'a chi ri xbano ri ka-cuerpo, jari' mismo xbano ri kánima?
41 Que'ito' ri nic'atzin quito'ic, pero pan ivánima tel-vi-pe. Si quiri' xti'en, ronojel ch'ajch'oj xtu'on chivech.
42 Jac'a rix fariseos, ¡tok'ex ivech! Roma hasta ronojel quivech ichaj achel ri alavina y ri ruda, nivajlaj cakan richin nivelesaj can diezmo riq'uin richin niya' che ri Dios. Pero iyo'on can juc'an chi nijo' ri Dios y chi rix choj quiq'uin ri vinak. Ja ta re' ri más utz chi ibanon-pe, y man tiya' can rubanic ri can yixtajin-vi riq'uin.
43 ¡Tok'ex ivech rix fariseos! Roma nika chivech yixtz'uye' ri pa na'ey tak ch'aquet ri pa tak sinagogas, y nika chivech chi yix-an saludar ri pa tak bey ri niquimol-vi-qui' ri vinak.
44 ¡Tok'ex ivech rix ri q'uiy iveteman chirij ri ley y rix fariseos ri xa ca'i' rupalaj ri yixtajin riq'uin! Roma xa rix achel quijul anima'i' ri man k'alaj ta chic pa ruvi' ulef, y ri vinak ri yek'ax chiri' nis-ta queteman chi xa pa quivi' anima'i' yek'ax-vi, xcha' ri Jesús.
45 Jun c'a chique ri achi'a' q'uiy queteman chirij ri ley quire' xu'ij-apu che ri Jesús: Tijonel, tok rat na'ij quiri', man xe ta chic chique ri fariseos na'ij-vi, xa ja jun chike roj na'ij-vi.
46 Jac'a ri Jesús xu'ij che: Ja jun rix ri q'uiy iveteman chirij ri ley, ¡tok'ex ivech! Roma nibananej chiquitijoxic ri vinak; achel eka'n ri c'ayef ruc'uaxic ri ni'ij chique chi tiquic'uaj, jac'a rix man juba' ye'ito' chuc'uaxic ri eka'n ri'.
47 ¡Tok'ex ivech! Roma ye'ibanala' rubanic quivi' ri lugar ri emukul-vi ri profetas, y xa ja mismo ri ivati't-imama' xecamisan-e quichin.
48 Riq'uin re' nik'alajin chi rix nika chivech ri itzel tak no'oj ri xequibanala' ri ivati't-imama' ojer, roma can kitzij vi chi ja rije' xecamisan-e ri profetas. Y rix vacami ye'ibanala' rubanic quivi' ri lugar ri emukul-vi ri profetas ri'.
Ri utzulaj ch'abel ri nu'ij achique ruchojmil nkucolotaj, ri tz'iban can roma ri San Lucas 11 in GT:cak:Kaqchikel

San Lucas 11:1-48 in Ri C'ac'a Trato ri Xuben ri Dios Quiq'uin ri Vinek

1 Y jun bey c'a, ri Jesús c'o pa jun lugar, y nuben c'a orar. Y tok tanel chic ka, jun c'a chique ri rutijoxela' xubij chire: Ajaf, kojatijoj richin nikaben orar, achi'el ri Juan ri Bautista xerutijoj ri rutijoxela' richin niquiben orar.
2 Y can jari' tok ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Tok xtiben c'a orar, tibana' c'a jun oración achi'el re': Katata' Dios atc'o chila' chicaj, xtibanatej ta c'a chi conojel ta ri vinek niquiya' ta ak'ij, y man ta xtiquixolk'otij (xtiquixalk'atuj) ri lok'olej abi'. Y xtoka' yan ta c'a ri k'ij tok ja rat ri yatoc Kak'atoy-tzij. Y xe ta c'a ri navajo' rat chi nikaben, can xe ta c'a ri' ri xtikaben, achi'el niquiben ri ec'o aviq'uin chila' chicaj.
3 Y taya' c'a chuka' ri kavay ri nic'atzin chike ronojel k'ij.
4 Y can achi'el c'a yekacuy conojel ri vinek ri c'o niquiben chike, que ta c'a ri' xtaben kiq'uin roj, xtacuy ta c'a ri kamac ri nikaben chavech. Y man c'a taya' k'ij chi ri itzel nuben ta chike chi yojtzak pa mac. Can kojacolo' c'a chuvech, xcha' ri Jesús.
5 Y ri Jesús xubij c'a chuka' chique ri rutijoxela': Vi jun chive rix napon pa nic'aj-ak'a' pa jun jay ri can etaman-vi ruvech jebel, y nubij ta chire ri rajaf-jay: Tabana' utzil ninjel ta oxi' avay.
6 Roma c'o jun nu-amigo ri juc'an chic petenek-vi y xoka' viq'uin yin, y yin man jun vey c'o viq'uin richin ninya-apo chuvech. Roma c'a ri' tabana' utzil chuve, xcacha-apo chire.
7 Y ri vinek ri nac'utuj-vi-apo ri vey, can c'a pa ruvarabel c'a xtich'on-pe chave y xtubij c'a: Tabana' utzil man quinaya' pa c'ayef, roma ri ruchi-jay xa xintz'apej yan can y ri ac'uala' xa viq'uin yin yever-vi. Romari' man yitiquir ta yiyacatej-el richin chi nenya' can chave ri navajo'.
8 Y ri Jesús xubij c'a chique ri rutijoxela': Can kitzij vi ninbij chive, chi ri vinek ri nic'utux-apo ri vey chire, neyacatej-pe, pero man roma ta ri can janíla ta e amigo riq'uin ri nic'utun-apo ri vey. Man que ta ri'. Rija' neyacatej-pe y neruya-pe ronojel ri nic'atzin chire, richin chi titane-apo chuc'utuxic.
9 Y yin ninbij c'a chive rix, xcha' ri Jesús. Tibana' c'a achi'el ri xuben ri achin ri xbec'utun vey. Tic'utuj ri nic'atzin chive y ri Dios xtuya-pe chive. Ticanoj y xtivil ri nivajo'. Tibana' c'a tocar ri ruchi-jay y yixac'axex-pe.
10 Roma c'a ri', vi can riq'uin ronojel ivánima nic'utuj chire ri Dios, rija' can xtuya-vi-pe chive. Vi rix can nicanoj, can xtivil-vi. Y vi rix xtiben tocar ri ruchi-jay, can xquixac'axex-vi-pe.
11 Y rix ri ix tata'aj chic, ¿yixtiquir cami niya' jun abej pa ruk'a' jun ivalc'ual, tok ri ac'ual xa jun vey nuc'utuj chive? ¿O niya' ta jun itzel cumetz pa ruk'a', tok re ac'ual xa jun quer nrajo'?
12 ¿O niya' ta chuka' jun alacrán pa ruk'a', tok ri ac'ual xa jun sakmolo' ri nuc'utuj chive?
13 Rix man yixtiquir ta niben queri' chique ri ivalc'ual. Man riq'uin chi rix man can ta utz ina'oj, pero chuka' man jun bey niya' jun cosa itzel. Rix ja ri utz tak cosas ri niya'. C'a ta la' c'a ri aj-chicajil Itata'. Rija' can nuya-vi c'a ri Lok'olej Espíritu chique ri can niquic'utuj, xcha' ri Jesús.
14 Y jun k'ij ri Jesús, c'o c'a apo jun achin memurinek pa ruk'a' jun itzel espíritu riq'uin. Y tok ri Jesús xubij chire ri itzel espíritu chi tel-el riq'uin ri achin ri', ri itzel espíritu can xel na vi el, y ri achin ri memurinek xch'on chic jun bey. Y ri vinek ri xetz'eton, can achique la xquina' tok xquitz'et.
15 Pero ec'o c'a chuka' chique ri vinek xebin: Ri Jesús c'o ri Beelzebú riq'uin; ri cajaf ri itzel tak espíritu. Y ja ri Beelzebú ri niyo'on uchuk'a' chire richin queri' nitiquir yerelesaj ri itzel tak espíritu.
16 Y ec'o c'a ch'aka' chic vinek, ri xaxe richin niquitejtobej ri Jesús xquibij c'a chire chi tubana' c'a chi c'o ri nibanatej chupan ri caj, richin tuc'utu' chi rija' can ja vi ri Dios ri takayon-pe richin, xecha' c'a.
17 Pero ri Jesús retaman c'a ri niquinojila' ri achi'a' ri', romari' xubij chique: Vi ri vinek richin jun ruvach'ulef man yenojin ta y ca'i' quivech niquiben, nipe oyoval chiquicojol. Y re' man utz ta, roma nuben chire ri quiruvach'ulef chi nitzak. Y que chuka' ri' pa jun jay, vi xa yejalajo' chiquivech y yech'aratej, man c'a xtiquic'uaj ta chic qui' junan.
18 Y que c'a chuka' ri' ri Satanás, man utz ta chi nuben-ka oyoval quiq'uin ri rusamajela'. Roma vi queri' nuben, ri rachibil ruyon niquiya' can y chanin nitzak rija'. Y yin quere' ninbij chive, roma rix nibij chi yin c'o ri Beelzebú viq'uin y romari' tok yitiquir yenvelesaj ri itzel tak espíritu.
19 Rix queri' nich'ob chuvij yin, chi c'o ri Beelzebú viq'uin romari' yitiquir yenvelesaj ri itzel tak espíritu, ¿pero achique c'a nich'ob rix chiquij ri yetzekelben ivichin? ¿Achique yoyon uchuk'a' chique rije' richin yetiquir yequelesaj itzel tak espíritu chuka'? Can jac'a ri yetzekelben ivichin ri yek'alajirisan chi xa man utz ta ri nibij rix.
20 Y yin can ja vi ri Dios ri yoyon-pe uchuk'a' chuve richin yitiquir yenvelesaj ri itzel tak espíritu. Xa can xoka' yan c'a ri k'ij chi conojel ruc'amon chi niquinimaj rutzij ri Dios y yec'oje' pa rajavaren o pa ruk'a' rija'.
21 Y tok c'o jun achin ri can janíla ruchuk'a', y c'o ronojel tobel ri nic'atzin chire, re achin re' can jebel vi nuchajij ri rachoch, y man jun ri xtelesan ta chire ri c'o riq'uin.
22 Pero tok noc'ulun chic c'a jun achin ri más ruchuk'a' que chuvech rija', nich'acatej, y nelesex chire ronojel ri tobel ri nucusaj y can rucukuban ruc'u'x riq'uin. C'ari' ri achin ri más ruchuk'a' nutalula' c'a ronojel ri xrelesaj-el chire ri achin ri xuch'ec.
23 Y roma c'a ri', ri man viq'uin ta yin nisamej-vi, xa chuvij yin nisamej-vi. Y ri achique ri man nito'on ta vichin, xa jari' ri niyojon (niyujun) ronojel ri yenben yin.
24 Y tok c'o jun itzel espíritu nel-el pa ránima jun vinek, re itzel espíritu re' nucanoj uxlanen pa tak lugar tz'iran-tz'iran. Y tok re jun itzel espíritu re' nuna' chi man jun uxlanen nril, nuch'ob-ka: Más utz yitzolin chic pa ránima ri vinek ri xinel-vi-pe.
25 Y tok re jun itzel espíritu re' nitzolin chic apo pa ránima ri vinek, nril c'a ri ránima ri vinek ri' achi'el jun jay ri meson y chojmirisan can jebel.
26 Y c'ari' re itzel espíritu re' yeruq'uen c'a pe e vuku' chic itzel tak espíritu ri más e itzel, y conojel c'a re' ye'oc pa ránima ri vinek. Y ri vinek achok iq'uin yec'oje-vi re itzel tak espíritu re', más c'ayef nuben ri ruc'aslen que chuvech ri xuben nabey.
27 Y tok ri Jesús najin c'a chubixic re tzij re' chiquivech ri janíla vinek ri quimolon-qui' riq'uin, jari' tok c'o c'a jun ixok ri chiri' chiquicojol ri riq'uin ruchuk'a' xbech'on-pe, y xubij c'a: Ri te'ej ri xalan avichin chuvech re ruvach'ulef y xaruq'uiytisaj riq'uin tz'umaj, jebel ruva-ruk'ij, xcha' ri ixok chire ri Jesús.
28 Y ri Jesús xubij: Más jebel ruva-quik'ij ri ye'ac'axan ri ruch'abel ri Dios y niquiben ronojel ri nubij ri ruch'abel rija', xcha' ri Jesús.
29 Y tok can e janíla c'a ri vinek ri ye'ajin-apo chiquimolic qui' chirij ri Jesús, xpe rija' xubij c'a chique ri vinek ri': Re vinek vacami janíla e itzel y man yinquinimaj ta. Romari' tok nicajo' chi yin ninben jun milagro chiquivech richin yinquinimaj. Pero man ja ta ri nicajo' rije' ri xtic'ulvachitej. Man que ta ri'. Xa can xe ri xc'ulvachitej riq'uin ri jun achin ri xubini'aj Jonás, jun achin ri xk'alajirisan ri xbix chire roma ri Dios ojer can, xaxe ri' ri retal chuka' chique rije'.
30 Ri xuc'ulvachij ri Jonás xuc'ut chiquivech ri vinek ri xec'oje' ojer can chupan ri tinamit Nínive, chi can ja ri Dios takayon-pe richin. Y que c'a chuka' ri' yin ri xinalex chi'icojol, ri xtinc'ulvachij yin xtucusex richin jun retal chiquivech re vinek vacami.
31 Y tok xtapon c'a ri k'ij richin xtik'at tzij, xtik'at c'a chuka' tzij pa quivi' ri vinek re ec'o vacami. Y xtic'astej c'a pe ri jun reina ri aj-Sabá y xtubij c'a chi man utz ta xquiben re vinek re ec'o vacami, chi man xquinimaj ta. Roma tok xc'ase' ri jun reina ri', janíla nej xbiyin richin queri' xorac'axaj ri etamabel richin ri jun rey richin re Israel, ri xubini'aj Salomón. Y vacami inc'o yin ri más nuk'ij chuvech ri rey Salomón ri xc'oje' ojer can, y xa man yinquinimaj ta ri vinek.
32 Y tok can xtapon c'a chuka' ri k'ij richin xtik'at tzij pa quivi' ri vinek ec'o vacami, xquec'astej c'a pe ri vinek aj-Nínive. Ri vinek ri' xtiquibij c'a chi man utz ta xquiben re vinek re ec'o vacami, roma man xinquinimaj ta. Y ri vinek ri xec'oje' pa tinamit Nínive ri ojer can, can xe xcac'axaj ri ruch'abel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can jari' xtzolej-pe quic'u'x riq'uin ri Dios. Y vacami inc'o yin ri más nuk'ij chuvech ri Jonás, y xa man yinquinimaj ta ri vinek.
33 Y man jun vinek ri nutzij jun k'ak' y c'a ta ri' nuya' acuchi ri man nik'alajin ta pe, o nuya' ta chuxe' jun cajón. Man jun nibanon queri'. Ri vinek ri nutzij jun k'ak', nutzekeba', richin queri' yerusakirisaj ri ye'oc-apo pa jay.
34 Y ri runak'-avech chuka' yec'atzin chave achi'el ri k'ak'. Roma vi ri runak'-avech e utz, rat atc'o pa jun sakil. Pero vi ri runak'-avech man e utz ta, rat atc'o pa jun k'eku'n.
35 Roma c'a ri' tachajij ri ac'aslen, richin queri' ri sakil ri ruyo'on ri Dios pan avánima man tijalatej, y xtek'alajin ta pe chi xa pa k'eku'n chic atc'o-vi. Man taben queri'.
36 Roma vi can atc'o pa jun sakil, can man jun c'a ti retal ta ri k'eku'n aviq'uin, y queri' can yatzu'un-vi jebel. Re' can junan vi c'a riq'uin tok tzijon jun k'ak' richin sakil y jebel sek nik'alajin richin yarusakirisaj.
37 Y tok ri Jesús xtane' c'a ka richin nitzijon chiquivech ri vinek, c'o c'a jun chique ri achi'a' fariseos xubij chire ri Jesús chi tubana' utzil nibe ta juba' ri pa rachoch, richin nutej jun ruvay. Y ri Jesús can xbe na vi. Rija' xapon, y xbetz'uye' ri pa mesa.
38 Y ri achin fariseo, can achique la xutz'et ri Jesús, roma xtz'uye-apo ri pa mesa y man xuch'ej ta ruk'a' achi'el rubanic ruch'ajic quik'a' ruc'ulun chique conojel.
39 Y ri Ajaf Jesús xutz'et ri nuch'ob ri fariseo ri xoyon richin, y romari' xubij chire: Rix fariseos xa ix achi'el ri lek ri jebel ch'ajch'oj rij y ri rupan xa tz'il-tz'il. Rix can nic'ut c'a chiquivech ri vinek chi utz ri ibanobal, pero ri pa tak ivánima man que ta ri', roma xa nojinek riq'uin elek', y nojinek riq'uin etzelal.
40 Man jun bey ix nacanek. ¿Can man ivetaman ta c'a chi ri xbanon re kach'acul, xuben chuka' pe jun kánima?
41 Roma c'a ri' rix xa ja ri ivánima tich'ajch'ojirisaj, richin queri' tok ch'ajch'ojirinek chic ri ivánima, xtalex c'a pe iviq'uin chi ye'ito' chuka' ri man jun c'o quiq'uin, y xquixch'ajch'ojir c'a.
42 ¡Tok'ex ivech rix fariseos! roma rix xaxe ri jubulej tak k'ayis, ri róra (ruda) y ronojel quivech ichaj ri nich'ob. Roma ye'ivelesala' pa lajuj, y jun c'a chire ri' ri niya' chire ri Dios. Xa can xe oc ri' ri ye'ich'ob. Y xa man nivajo' ta ri Dios, ni man ix choj ta chuka' quiq'uin ri vinek. Y xa ja ta ri' ri más ruc'amon ibanon, c'a ta ri' ri can yixajin-vi chubanic.
43 ¡Tok'ex ivech rix fariseos! roma can ja oc ri nabey tak ch'aquet ye'icanola' ri pa tak nima-jay ri can nitzijox-vi ri ruch'abel ri Dios, richin queri' nibix chi janíla ik'ij. Y can janíla chuka' nika' chivech ri yixk'ejelox can (yixk'ijalox can) ri pa bey ri acuchi nequimolo-vi-qui' ri vinek.
44 ¡Tok'ex chuka' ivech rix etamanela' quiq'uin ri fariseos ri xa ca'i' ipalej! roma xa ix achi'el ri ulef ri c'o pa quivi' ri caminaki'. Tok re ulef re' xa xsoboso' yan ka y man can ta nik'alajin chic, ri vinek choj chic yek'ax-el pa ruvi'. Can man c'a quetaman ta chi xa pa ruvi' jun caminek yek'ax-vi-el, xcha' ri Jesús.
45 Pero jun c'a chique ri etamanela' chirij ri ley xubij chire ri Jesús: Tijonel, xcha' rija'. Tok rat nabij queri', man xe ta chic ri fariseos ye'ilon, xa can yojilon chuka' roj.
46 Y ri Jesús xubij c'a chire ri etamanel ri': ¡Tok'ex chuka' ivech rix ri etamanela' chirij ri ley! roma tok ye'itijoj ri vinek, niya' nimalej tak ejka'n chiquij, ri janíla c'ayef quic'uaxic. Ri ejka'n ri' xaxe c'a chiquij ri vinek niya-vi y rix man nisiloj ta jun ti ruvi-ik'a' richin ta niben y nic'uaj ta ri ejka'n ri nibij chi c'o chi niquic'uaj ri vinek.
47 ¡Tok'ex ivech rix etamanela'! roma ja rix ri yixchojmirisan ri tz'ak acuchi e mukul-vi ri achi'a' ri xek'alajirisan ruch'abel ri Dios ojer can, y rije' xa ja ri ivati't-imama' ri xecamisan quichin.
48 Vacami nik'alajin c'a chi rix can nika' chivech ri itzel ri xequibanala' ri ivati't-imama' ri ojer, roma ja rije' ri xecamisan ri achi'a' ri e richin ri Dios, y rix ye'ichojmirisala' ri tz'ak acuchi e mukul-vi can.

San Lucas 11:1-48 in RI DIOS NCH'O PA KACH'ABÜL CHEKE

1 Y jun bey c'a, ri Jesús c'o pa jun lugar, y nbün c'a orar. Y tok tanül chic ka, jun c'a cheque ri rachibila' xbij chin: Ajaf, nkujatijoj richin nkabün orar, cachi'el ri Juan Bautista xerutijoj ri rachibila' rija' richin nquibün orar.
2 Y jari' tok ri Jesús xbij cheque ri rachibila': Tok nibün c'a orar, tibana' c'a jun oración cachi'el re': Katata' Dios ratc'o chila' chicaj, nbanatüj ta c'a que conojel ta ri vinük nquiya' ta ak'ij, y man ta nquixolk'otij ri lok'olüj abi'. Y nka-pe ta yan c'a ri k'ij tok ja rat ri ncatoc ri Jun ri nbün mandar. Y xe ta c'a ri najo' rat que nkabün, xe ta c'a ri' ri nkabün, cachi'el nquibün ri yec'o aviq'uin chila' chicaj.
3 Y taya' c'a chuka' ri kavay ri nc'atzin cheke ronojel k'ij.
4 Y cachi'el c'a nyekacuy conojel ri vinük ri nquibün itzel cheke, quiri' ta c'a nabün kiq'uin roj, nacuy ta c'a ri kamac ri nkabün chavüch. Y man taya' k'ij c'a que ri itzel nbün ta cheke que nkutzak pa mac. Nkujacolo' c'a chuvüch, xbij ri Jesús.
5 Y ri Jesús xbij c'a chuka' cheque ri rachibila': Si jun chive rix napon pa nic'aj-ak'a' pa jun jay ri etaman-vi ruvüch jabel, y nbij ta chin ri rajaf ri jay: Tabana' favor chuve ninjül ta oxi' avay.
6 Roma c'o jun nu-amigo ri lojc'an chic petenük-vi y xka-pe viq'uin yin, y yin man jun vüy ninchajij richin ninya-apu chin. Roma c'a ri' tabana' favor chuve, nabij-apu chin.
7 Y ri vinük ri ape' nac'utuj-apu ri vüy, pa ruvarabül c'a nch'o-pe chave y nbij c'a: Tabana' favor man quinaya' pa c'ayuf, roma ri ruchi-jay xa xintz'apij yan can y ri ac'uala' xa viq'uin yin nyevür-vi. Romari' man nquitiquer tüj nquicatüj-e richin que nquijacha' can chave ri najo'.
8 Y ri Jesús xbij c'a cheque ri rachibila': Ketzij vi ninbij chive, que ri vinük ri nc'utux-apu ri vüy chin, ncatüj-pe, pero man roma tüj ri juis ta ye amigos riq'uin ri nc'utun-apu ri vüy. Man quiri' tüj. Rija' ncatüj-pe y nyeruya-pe ronojel ri nc'atzin chin, richin que titane-apu chuc'utuxic.
9 Y yin ninbij c'a chive rix, xbij ri Jesús. Tibana' c'a cachi'el ri xbün ri achi ri xbec'utun vüy. Tic'utuj ri nc'atzin chive y ri Dios nuya-pe chive. Ticanoj y nivil ri nijo'. Tic'oj c'a apu ri ruchi-jay y njakox-pe chivüch.
10 Roma c'a ri', si riq'uin ronojel ivánima nic'utuj chin ri Dios, rija' nuya-vi-pe chive. Si rix nicanoj, nivil-vi. Y si rix nic'oj c'a apu ri ruchi' ri jay, njakox-vi-pe.
11 Y rix ri rix tata'aj chic, ¿nyixtiquer comi niya' jun abüj pa ruk'a' jun ivalc'ual, tok ri ac'ual xa jun vüy nuc'utuj chive? ¿O niya' ta jun itzel cumütz pa ruk'a', tok ri ac'ual xa jun cür nrajo'?
12 ¿O niya' ta chuka' jun sna'j pa ruk'a', tok ri ac'ual xa jun sakmolo' ri nuc'utuj chive?
13 Rix man nyixtiquer tüj nibün quiri' cheque ri ivalc'ual. Man riq'uin tüj rix que man ta utz ina'oj, pero chuka' man jun bey niya' jun cosa itzel. Rix ja ri utz tak cosas ri niya'. Ya voro chi comi ri aj-chicaj Itata'. Rija' nuya-vi c'a ri Lok'olüj Espíritu cheque ri nquic'utuj, xbij ri Jesús.
14 Y jun k'ij ri Jesús, c'o c'a jun achi riq'uin, mem rubanun pa ruk'a' jun itzel espíritu. Y tok ri Jesús xbij chin ri itzel espíritu que tel-e riq'uin ri achi ri', ri itzel espíritu xel na vi e, y ri achi ri c'unük mem xch'o jun bey chic. Y ri vinük ri xetz'eton, xe' xquica'yej tok xquitz'et.
15 Pero yec'o c'a chuka' cheque ri vinük xebin: Ri Jesús c'o ri Beelzebú riq'uin, ri cajaf ri itzel tak espíritu. Y ja ri Beelzebú ri nyo'on ruchuk'a' chin richin quiri' ntiquer nyerelesaj ri itzel tak espíritu.
16 Y yec'o c'a ch'aka chic vinük, ri xaxe richin nquitij ri Jesús xquibij c'a chin que tubana' c'a que c'o ri nbanatüj chupan ri caj, richin tuc'utu' que rija' ja vi ri Dios ri takayon-pe richin, xquibij c'a.
17 Pero ri Jesús retaman c'a ri nquinucula-ka ri achi'a' ri', romari' xbij cheque: Si ri vinük richin jun ruch'ulef man nyenucun tüj y ca'i' quivüch nquibün, npu'u oyoval chiquicojol. Y re' man utz tüj, roma nbün chin ri quiruch'ulef que ntzak. Y quiri' chuka' pa jun jay, si xa nyejalajo' chiquivüch y nyech'aratüj, man nquic'uaj tüj c'a chic qui' junan.
18 Y quiri' c'a chuka' ri itzel-vinük, man utz tüj que nbün-ka oyoval quiq'uin ri rusamajela'. Roma si quiri' nbün, ri rachibil ruyon nquiya' can y chanin ntzak rija'. Y yin quere' ninbij chive, roma rix nibij que yin c'o ri Beelzebú viq'uin y romari' tok nquitiquer nyenvelesaj ri itzel tak espíritu.
19 Rix quiri' ninuc chuvij yin, que c'o ri Beelzebú viq'uin romari' nquitiquer nyenvelesaj ri itzel tak espíritu, ¿pero achique c'a ninuc rix pa quivi' ri nyetzekleben ivichin? ¿Achique yo'on cuchuk'a' cheque rije' richin nyetiquer nyequelesaj itzel tak espíritu chuka'? Ja ri nyetzekleben ivichin ri nyek'alajrisan que xa man utz tüj ri nibij rix.
20 Y yin ja vi ri Dios ri yo'on-pe vuchuk'a' chuve richin nquitiquer nyenvelesaj ri itzel tak espíritu. Xa xka-pe yan c'a ri k'ij que conojel c'uluman que nquitakej rutzij ri Dios y nyec'uje' pa ruk'a' rija'.
21 Y tok c'o jun achi ri juis ruchuk'a', y c'o ronojel tobül ri nc'atzin chin, ri achi re' jabel vi nuchajij ri racho, y man jun ri nrelesan ta chin ri ruchajin.
22 Pero si tok nobos chic jun achi ri c'o más ruchuk'a' que chuvüch rija', nch'acatüj, y nelesüs ronojel ri tobül ri nucusaj ri ruyo'on ránima riq'uin. C'ateri' ri achi ri más c'o ruchuk'a' nutalula' c'a ronojel ri xrelesaj-e chin ri achi ri xuch'üc.
23 Y roma c'a ri', ri man viq'uin tüj yin nsamüj-vi, xa chuvij yin nsamüj-vi. Y ri achique ri man nto'on tüj vichin, xa jari' ri nyojon ronojel ri nyenbün yin.
24 Y tok c'o jun itzel espíritu ntel-e pa ránima jun vinük, ri itzel espíritu ri' nucanoj uxlanen pa tak lugar tz'iran-tz'iran. Y tok ri jun itzel espíritu ri' nuna' que man jun uxlanen nril, nunuc-ka: Más utz nquitzolij chic pa ránima ri vinük ri ape' xinel-vi-pe.
25 Y tok ri jun itzel espíritu ri' ntzolij chic apu pa ránima ri vinük, nril c'a ri ránima ri vinük ri' cachi'el jun jay ri meson y chojmirsan can jabel.
26 Y c'ateri' ri itzel espíritu ri' nyeruc'ün c'a pe ye siete chic itzel tak espíritu ri más ye itzel, y conojel c'a ri' nye'oc pa ránima ri vinük. Y ri vinük achique chok q'uin nyec'uje-vi ri itzel tak espíritu ri', más c'ayuf nbün ri ruc'aslen que chuvüch ri xbün nabey.
27 Y tok ri Jesús ntajin c'a chubixic ri tzij ri' chiquivüch ri juis vinük ri quimolon-qui' riq'uin, jari' tok c'o c'a jun ixok chiri' chiquicojol, ri riq'uin ruchuk'a' xbech'o-pe, y xbij c'a: Ri te'ej ri xalan avichin chuvüch ri ruch'ulef y xaruq'uiytisaj riq'uin tz'umaj, jabel ruquicot, xbij ri ixok chin ri Jesús.
28 Y ri Jesús xbij: Más jabel quiquicot ri nye'ac'axan ri rutzij ri Dios y nquibün ronojel ri nbij ri rutzij rija', xbij ri Jesús.
29 Y tok ye juis c'a ri vinük ri nyetajin nquimol-apu-qui' chirij ri Jesús, xpu'u rija' xbij c'a cheque ri vinük ri': Ri vinük vocomi juis ye itzel y man yinquitakej tüj. Romari' tok ncajo' que yin ninbün jun milagro chiquivüch richin yinquitakej. Pero man ja tüj ri ncajo' rije' ri nbanatüj. Man quiri' tüj. Xaxe ri xbanatüj riq'uin ri jun achi ri xubini'aj Jonás, jun achi ri xk'alajrisan ri xbix chin roma ri Dios ojer can, xaxe ri' ri retal chuka' cheque rije'.
30 Ri xbanatüj riq'uin ri Jonás xuc'ut chiquivüch ri vinük ri xec'uje' ojer can chupan ri tinamit Nínive, que ja ri Dios takayon-pe richin. Y quiri' c'a chuka' yin ri xinalüx chi'icojol, ri ninc'ulachij yin nucusüs richin jun retal chiquivüch ri vinük vocomi.
31 Y tok napon c'a ri k'ij richin juicio, nban c'a juzgar chuka' pa quivi' ri vinük ri yec'o vocomi. Y nc'astüj c'a pe ri jun reina ri aj-Sabá y nbij c'a que man utz tüj xquibün ri vinük ri yec'o vocomi, que man nquitakej tüj. Roma tok xc'ase' ri jun reina ri', juis nüj xbiyin richin quiri' xrac'axaj-pe ri etamabül richin ri jun rey richin ri Israel, ri rubini'an Salomón. Y vocomi yinc'o yin ri más nuk'ij chuvüch ri rey Salomón ri xc'uje' ojer can, y xa man yinquitakej tüj ri vinük.
32 Y tok napon c'a chuka' ri k'ij richin juicio pa quivi' ri vinük ri yec'o vocomi, nyec'astüj c'a pe ri vinük aj-Nínive. Ri vinük ri' nquibij c'a que man utz tüj xquibün ri vinük ri yec'o vocomi, roma man xinquitakej tüj. Y ri vinük ri xec'uje' pa tinamit Nínive ri ojer can, xe xcac'axaj ri rutzij ri Dios ri xutzijoj ri Jonás cheque, jari' xquitzolij-pe quic'u'x riq'uin ri Dios. Y vocomi yinc'o yin ri más nuk'ij chuvüch ri Jonás, y xa man yinquitakej tüj ri vinük.
33 Y man jun vinük ri nutzij ta jun k'ak' y c'ateri' nuya' ape' ri man nk'alajin tüj pe ri k'ak', o nuya' ta chuxe' jun cajón. Man jun nbanun quiri'. Ri vinük ri nutzij jun k'ak', nutzekeba', richin quiri' sük nbün cheque ri nye'oc pa jay.
34 Y ri runak'-avüch chuka' nyec'atzin chave cachi'el ri k'ak'. Roma si ri runak'-avüch ye utz, rat ratc'o pa jun sük. Pero si ri runak'-avüch man ye utz tüj, rat ratc'o pa jun k'eku'n.
35 Roma c'a ri' tachajij ri ac'aslen, richin quiri' ri sük ri ruyo'on ri Dios pan avánima man tijalatüj, y nyek'alajin ta pe que xa pa k'eku'n chic ratc'o-vi. Man tabün quiri'.
36 Roma si ratc'o pa jun sük, man jun c'a vit retal tüj ri k'eku'n aviq'uin, y quiri' ncatzu'un-vi jabel. Re' junan vi c'a riq'uin tok tzijon jun k'ak' richin sük y jabel sük nk'alajin richin nbün sük chave.
37 Y tok ri Jesús xtane' c'a ka riq'uin ntzijon chiquivüch ri vinük, c'o c'a jun cheque ri achi'a' fariseos xbij chin ri Jesús que tubana' favor nbe ta ba' pa racho, richin nuc'ux jun ruvay. Y ri Jesús xbe na vi. Rija' xapon, y xbetz'uye' chuvüch mesa.
38 Y ri achi fariseo, xe' xuca'yej ri Jesús, roma xtz'uye-apu chuvüch mesa y man xuch'üj tüj ruk'a' cachi'el rubanic ruch'ajic quik'a' ri chilaben cheque conojel.
39 Y ri Ajaf Jesús xutz'et ri nunuc ri fariseo ri xoyon richin, y romari' xbij chin: Rix fariseos xa rix cachi'el ri lük ri jabel ch'ajch'oj rij y ri rupan xa tz'il-tz'il. Rix nic'ut c'a chiquivüch ri vinük que utz ri inojibül, pero pa tak ivánima man quiri' tüj, roma xa nojnük riq'uin elek', y nojnük riq'uin itzel.
40 Man jun bey rix tontos. ¿Man ivetaman tüj c'a que ri xbanun ri kach'acul, xbün chuka' pe jun kánima?
41 Roma c'a ri' rix xa ja ri ivánima tich'ajch'ojrisaj, richin quiri' tok ch'ajch'ojirnük chic ri ivánima, nalüx c'a pe iviq'uin que nye'ito' chuka' ri manak ruchajin, y nyixch'ajch'ojir c'a.
42 ¡Juya' ivüch rix fariseos! roma rix xaxe ri jubulüj tak k'ayis, ri ruda y ronojel quivüch ichaj ri ninuc. Roma nye'ivelesala' pa lajuj, y jun c'a chin ri' ri niya' chin ri Dios. Xaxe oc ri' ri nye'inuc. Y xa man nijo' tüj ri Dios, ni man rix choj tüj chuka' quiq'uin ri vinük. Y xa ja ta ri' ri más c'uluman ibanun, ja ta c'a ri nyixtajin chubanic.
43 ¡Juya' ivüch rix fariseos! roma ja oc ri nabey tak ch'acüt nye'icanola' pa tak jay ape' ntzijos-vi ri rutzij ri Dios, richin quiri' nbix que juis ik'ij. Y juis chuka' nka' chivüch ri quiyo'on rutzij ivüch pa bey ape' nyequimolo-vi-qui' ri vinük.
44 ¡Juya' ivüch chuka' rix etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés y rix fariseos ri xa ca'i' ipalüj! roma xa rix cachi'el ri ulef ri c'o pari' jun camnük, man nk'alajin tüj, y ri vinük choj chic nyec'o-e pari'. Man quenaben tüj, y romari' man ye ch'ajch'oj tüj chic. Y rix quiri' ibanun, nibün cheque ri vinük que man ch'ajch'oj tüj chic chuvüch ri Dios roma ri itijonic y ic'aslen rix, y man nquinabej tüj, xbij ri Jesús.
45 Pero jun c'a cheque ri etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés xbij chin ri Jesús: Maestro, xbij rija'. Tok rat nabij quiri', man xe tüj chic ri fariseos nye'ilon, xa nkujilon chuka' roj.
46 Y ri Jesús xbij c'a chin ri etamanel chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés ri': ¡Juya' ivüch chuka' rix ri etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés! roma tok nye'itijoj ri vinük, niya' nimalüj tak aka'n chiquij, ri juis c'ayuf quic'uaxic. Ri aka'n ri' xaxe c'a chiquij ri vinük niya-vi y rix man nisiloj tüj jun vit ruvi-ik'a' richin nitz'om ta apu ri aka'n ri nibij que nc'atzinej que nquic'uaj ri vinük.
47 ¡Juya' ivüch rix etamanela' chin ri ley ri xuya' ri Dios richin ri Moisés! roma ja rix ri nyixchojmirsan ri tz'ak ape' ye mukul-vi ri achi'a' ri xek'alajrisan rutzij ri Dios ojer can, y rije' xa ja ri ixquin-imama' can ri xecamsan quichin.
48 Vocomi nk'alajin c'a que rix nka' chivüch ri itzel ri xequibanala' ri ixquin-imama' ri ojer can, roma ja rije' ri xecamsan ri achi'a' ri ye richin ri Dios, y rix nye'ichojmirsala' ri tz'ak ape' ye mukul-vi can.

San Lucas 11:1-48 in Ri utzilaj rutzij ri Dios pa kachʼabel

1 Y jun mej (bey) chic, ri Jesús c'o pa jun lugar, y nu'on orar. Y cuando xtane-ka riq'uin ri oración, jun chique ri ru-discípulos xu'ij che: Ajaf, kojatijoj chi naka'an orar, anche'l ri Juan Bautista xerutijoj ri ru-discípulos chi niqui'en orar, xcha'.
2 Y ja cuando ri Jesús xu'ij chique ri ru-discípulos: Cuando xtiben orar, tibana' jun oración anche'l re': Katata' Dios jatc'o chila' chicaj, can conojel ta ri winak xtiquiya' ta ak'ij, y nim ta xtiqui'en che ri lok'olaj abi'. Y xtoka yan ta ri k'ij cuando ja ret ri xcabano gobernar. Y ja' ta ri najo' ret can jari' ta ri xtibanataj we' chech-ulef, anche'l niqui'en ri jec'o awiq'uin chicaj.
3 Y taya' chuka' ri kaway ri nic'atzin chake k'ij-k'ij.
4 Y can anche'l yekacoch' (yekacuy) conojel ri winak ri c'o quitzelal niqui'en chake, quiri' ta xta'an kaq'uin roj, xtacoch' (xtacuy) ta ri kamac ri naka'an chawech. Y man taya' lugar chi ri itzel nu'on chake chi jojtzak pa mac. Can kojacolo' chech, xcha' ri Jesús.
5 Y Jesús xu'ij chuka' chique ru-discípulos: Xa jun chiwe rix napon pa nic'aj-ak'a' riq'uin jun ru-amigo y nu'ij ta che: Tabana' favor chue, ninjal oxi' away.
6 Roma c'o jun nu-amigo naj petenak-wi y xoka wiq'uin, y ren xa man jun wey c'o wiq'uin chi ninya-apo che. Romari' tabana' favor chue, xcacha-apo che.
7 Y ri anchok che nac'utuj-wi-apo ri wey, c'a chech ruch'at xtich'o'n-pe chawe y xtu'ij: Tabana' favor man quinanak, roma ri ruchi-jay xa xintz'apij yan y ri ac'uala' xa wiq'uin ren yewer-wi. Romari' manak modo yicataj chi ninya-e chawe ri najo'.
8 Y ri Jesús xu'ij chique ri ru-discípulos: Can ketzij-wi nin-ij chiwe, chi ri jun ri nic'utux-apo ri wey che, ne'cataj-pe, pero man roma ta je amigo riq'uin ri nic'utun-apo ri wey che; man roma ta ri' xte'cataj-pe. Raja' ne'cataj-pe y neruya-pe ronojel ri nic'atzin che, chi quiri' titane-ka ri jun ri nic'utun-apo ri wey che.
9 Y ren nin-ij chiwe rix, xcha' ri Jesús. Tibana' anche'l ri xu'on ri achi ri xbec'utun wey. Tic'utuj che ri Dios ri nic'atzin chiwe y raja' xtuya-pe chiwe. Ticanoj y xtiwil ri nijo'. Tic'ojc'a-apo ri ruchi-jay y jixc'oxex-pe.
10 Romari', xa can riq'uin ronojel iwánima nic'utuj che ri Dios, raja' can xtuya-wi-pe chiwe ri nic'utuj. Xa rix can nicanoj, can xtiwil-wi ri nicanoj. Y xa rix xtic'ojc'a' ri ruchi-jay, can xquixc'oxex-wi-pe.
11 Y rix ri jix tata'j chic, ¿jixtiquier como niya' jun abaj pa ruk'a' jun iwalc'ual, cuando nuc'utuj jun ruway chiwe? ¿O niya' ta jun cumetz pa ruk'a', cuando ri ac'ual xa jun quer nrojo'?
12 ¿O niya' ta chuka' jun alacrán pa ruk'a', cuando ri ac'ual xa jun sakmolo' ri nuc'utuj chiwe?
13 Rix man jixtiquier ta niben quiri' chique ri iwalc'ual. Más que rix itzel ino'j (ina'oj), pero man jun mej (bey) niya' jun itzel ex chique. Rix ja ri utz tak ex ri niya'. Más chech ri' nu'on ri Itata' ri c'o chicaj. Raja' can nuya-wi ri Espíritu Santo chique ri can niquic'utuj, xcha' ri Jesús.
14 Jun k'ij c'o-apo chech ri Jesús jun achi mem, raja' quiri' rubanon roma c'o jun itzel espíritu riq'uin. Y cuando ri Jesús xu'ij che ri itzel espíritu chi tel-e riq'uin ri achi ri', ri itzel espíritu can xel-wi-e, y ri achi ri man nich'o'n ta, xch'o'n chic jun mej (bey). Y ri winak ri xquitzu' ri xbanataj, can xsatz quino'j (xsatz quic'u'x).
15 Pero jec'o chuka' jujun xqui'ij: Ri Jesús c'o ri Beelzebú riq'uin, ri cajaf ri itzel tak espíritus. Y ja ri Beelzebú ri niyo'n ruchuk'a' chi quiri' nitiquier yerulesaj ri itzel tak espíritus.
16 Y jec'o ch'aka chic, xe chi niquitojtobej ri Jesús xqui'ij che chi tu'ona' jun milagro chicaj, chi tuc'utu' xa can ja-wi ri Dios ri takayon-pe richi, xecha'.
17 Pero ri Jesús reta'n ri niquinojij ri achi'a' ri', romari' xu'ij chique: Xa ta ri winak chi jun rech-ulef man junan ta yenojin y ca'i' quiwech niqui'en-ka, nipe ayowal chiquicojol. Y re' man utz ta, roma man xquielayoj ta xquiec'ue' junan chech-ulef. Y quiri' chuka' pa jun jay, xa jalajoj quiwech niqui'en-ka y niquijach-ka-qui', manak chic xquiec'ue' junan chech-ulef.
18 Y quiri' chuka' ri Satanás, man utz ta nu'on-ka ayowal quiq'uin ri rusamajel, roma xa quiri' nu'on, man utz ta xa chirij raja' mismo nicataj-ka. Roma xa quiri' nu'on, ruyon nic'ue' can y ch'anin nitzak. Y ren quiere' nin-ij chiwe, roma rix ni'ij chi ren c'o ri Beelzebú wiq'uin y romari' yitiquier yenlesaj ri itzel tak espíritus.
19 Rix quiri' ninojij chuij ren, chi c'o ri Beelzebú wiq'uin romari' yitiquier yenlesaj ri itzel tak espíritus, ¿pero anchique ninojij rix chiquij ri yetzekleben iwichi? ¿Ancu'x (Anchique) yoyo'n uchuk'a' chique reje' chi yetiquier yequilesaj itzel tak espíritus chuka'? Romari' can ja' ri niqui'en reje' nuk'alajij chi rix man ja' ta ri ye'ibij.
20 Ren yitiquier yenlesaj ri itzel tak espíritus, roma can ja ri ruchuk'a' ri Dios c'o wiq'uin. Romari' titemaj chi ri ru-gobierno ri Dios c'o yan chi'icojol cami.
21 Ri Satanás anche'l jun achi ri can yalan ruchuk'a', y c'o ronojel ch'ich' riq'uin chi nuto-ri' roma nuchajij ri rocho. Ri achi re' can jabel-wi nuchajij ri rocho, y man jun nitiquier nimajo che ri c'o riq'uin.
22 Pero cuando noka jun ri c'o más ruchuk'a' chech raja', ja nich'acataj, y nimaj che ronojel ri c'o riq'uin chi nuto-ri' y can ruyo'n ránima riq'uin. Y ri jun ri c'o más ruchuk'a', yerujachala' ronojel ri xerulesaj-e che ri achi ri xuch'ec can.
23 Y romari', ri man wiq'uin ta ren nisamaj-wi, xa chuij ren nisamaj-wi. Y ri man nito'n ta wichi, xa jari' ri niyuju ronojel ri yenben ren, xcha' ri Jesús.
24 Cuando c'o jun itzel espíritu ntel-e pa ránima jun winak, ri itzel espíritu re' nucanoj anchi' nuxlan-wi pa tak lugar tz'iran y can chaki'j. Y cuando ri jun itzel espíritu re' nuna' chi can man jun uxlanen nril, nunojij-ka: Más utz yitzolaj chic pa ránima ri winak anchi' xinel-wi-pe.
25 Y cuando nitzolaj chic pe pa ránima ri winak anchi' elenak-wi-e, nril anche'l jun jay meson y banon can utz ru'onic.
26 Y ri itzel espíritu re' yeruc'om-pe je wuku' chic itzel tak espíritus ri más je itzel, y conojel ye'oc pa ránima ri winak. Y ri winak anchok riq'uin yebec'ue-wi ri itzel tak espíritus re', más peor nu'on ruc'aslen chech ri rubanon-pe na'ey.
27 Y cuando ri Jesús nutzijoj ri tzij re' chiquiwech q'uiy winak ri quimolon-qui' riq'uin, ja' cuando c'o jun ixok chiri' chiquicojol, riq'uin ruchuk'a' xbech'o'n-pe y xu'ij: Ri te'j ri xalan awichi chech-ulef y xatruq'uiytisaj riq'uin rutz'um (rume'), can tiquicot pa ruc'aslen, xcha' ri ixok che ri Jesús.
28 Y ri Jesús xu'ij: Más quiequicot pa quic'aslen ri yec'oxan rutzij ri Dios y niqui'en ronojel ri nu'ij ri rutzij raja', xcha' ri Jesús.
29 Y cuando q'uiy winak ri niquimol-apo-qui' chirij ri Jesús, xpe raja' xu'ij chique ri winak ri': Ri winak chi ri tiempo re' yalan je itzel y man jinquinimaj ta. Romari' niquijo' chi ren nin-en jun milagro chiquiwech chi jinquinimaj. Pero man ja' ta ri niquijo' reje' ri xtin-en. Xa can xe ri xbanataj riq'uin ri Jonás, ri jun achi ri xk'alajin ri x-ix che roma ri Dios ojer can, xe ri' ri retal ri c'o can chique reje'.
30 Ri xuc'ulumaj ri Jonás, xuc'ut chiquiwech ri winak ri xec'ue' ojer can chupa ri tenemit Nínive, chi can ja ri Dios takayon-pe richi. Y quiri' chuka' ren ri jin-kajinak-pe chicaj y xinalex chi'icojol, ri xtinc'ulumaj ren xticuses chi jun retal chiquiwech ri winak cami.
31 Y cuando xtapon ri k'ij chi ye'an juzgar conojel ri winak chi ri tiempo re', xticataj-pe ri jun reina ri aj-Sabá y xtu'ij chi can man utz ta xqui'en ri winak ri jec'o cami, roma man xquinimaj ta. Roma cuando xc'ase' ri jun reina ri', yalan naj xpe-wi chi xoruc'oxaj runo'j (runa'oj) ri Salomón, ri rey chi ri Israel. Y cami jinc'o ren ri c'o más nuk'ij chech ri rey Salomón ri xc'ue' ojer can, y xa man jinquinimaj ta ri winak.
32 Y cuando xtapon chuka' ri k'ij chi ye'an juzgar ri winak chi ri tiempo re', xquiec'astaj-pe ri winak aj-Nínive. Ri winak ri' xtiqui'ij chi can man utz ta xqui'en ri winak ri jec'o cami, roma man xinquinimaj ta. Y ri winak ri xec'ue' pa tenemit Nínive ri ojer can, can xe xquic'oxaj rutzij ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can ja' xquiya' can quimac y xqui'en ri nrojo' ri Dios. Y cami jinc'o ren ri c'o más nuk'ij chech ri Jonás, y xa man jinquinimaj ta ri winak, xcha' ri Jesús.
33 Y man jun winak nutzaj jun luz y nuya' anchi' man k'alaj ta, o nuya' ta chuxe' jun cajón. Man jun nibano quiri'. Jun ri nutzaj jun luz, chicaj nuya-wi chi quiri' yerusakrisaj ri ye'oc-apo pa jay.
34 Ri wechaj chuka' je anche'l jun luz. Roma xa ri iwech je utz, can jixc'o pa jun sakil. Pero xa ri iwech man je utz ta, can pa k'eku'm jixc'o-wi.
35 Romari' tibana' cuenta iwi', chi quiri' ri sakil ri ruyo'n ri Dios pa iwánima man xtijalataj ta y xtu'on jun k'eku'm.
36 Roma xa can jixc'o pa jun sakil, can manak-wi k'eku'm iwiq'uin, y quiri' can jixtzu'n-wi jabel. Re' can junan-wi riq'uin cuando tzajon jun luz chi nu'on sakil y jabel sakil nuya' chiwe.
37 Y cuando Jesús xtane-ka nitzijon chiquiwech ri winak, c'o jun chique ri achi'a' fariseos xu'ij che ri Jesús chi tu'ona' favor nibe ta juba' chirocho, chi nu'on jun wa'in. Y ri Jesús can xbe-wi. Raja' xapon y xch'oquie' chuchi' mesa.
38 Y ri achi fariseo, can anchique la xutzu' ri Jesús, roma xch'oquie-apo chuchi' mesa y man xuch'aj ta ruk'a' anche'l niqui'en conojel israelitas.
39 Y ri Ajaf Jesús xutzu' ri nunojij ri fariseo, y romari' xu'ij che: Rix fariseos xa jix anche'l ri lak ri jabel ch'ajch'oj quij pero ri quipa xa tz'il-tz'il. Rix can nic'ut chiquiwech ri winak chi utz ri niben, pero pa tak iwánima man quiri' ta, roma xa nojinak riq'uin elak', y nojinak riq'uin itzel tak ex.
40 Can jix nacanak. ¿Can man iweta'n ta c'a chi ri xbano ri kach'acul, xu'on chuka' jun kánima?
41 Romari' rix utz chi ja ri iwánima tich'ajch'ojij, chi quiri' cuando ch'ajch'oj chic ri iwánima, xtalex-pe iwiq'uin chi ye'ito' chuka' ri winak ri manak quibeyomal, y quiri' xquixch'ajch'ojir.
42 ¡Juya' (Juyu') iwech rix fariseos! roma hasta ri jubulaj tak k'ayis, ri ruda y ronojel quiwech ichaj ye'ich'up, y chitak-ba' chitak-ba' ye'ilesaj can chique chi ntoc i-diezmo chi niya' che ri Dios. Ronojel ri' can utz, pero imestan chi na'ey can nic'atzin chi utz niben quiq'uin ri winak y chi ye'ijo' anche'l nrojo' ri Dios. Can utz tibana' quiq'uin ri winak y can quie'ijo' anche'l nrojo' ri Dios, roma can jari' ri más nic'atzin; y c'ajari' quie'ibana' ri ch'aka chic ex.
43 ¡Juya' (Juyu') iwech rix fariseos! roma can ja ri na'ey tak ch'aquet ye'icanoj pa tak sinagogas, ri jay anchi' nitzijos-wi rutzij ri Dios, chi quiri' ni'ix chiwij chi yalan ik'ij. Y can yalan chuka' nika chiwech jix-an saludar anchi' niquimol-wi-qui' q'uiy winak.
44 ¡Juya' (Juyu') chuka' iwech rix maestros chi ri ley y rix fariseos roma can ca'i' ipalaj! Rix can jix anche'l ri jul anchi' je-mukun can caminaki'; roma cuando man ni'an ta chic ru'onic rui', man k'alaj ta chic xa c'o je-mukun chiri', romari' ri winak yek'ax pa ruwi'. Roma man quieta'n ta chi xa pa ruwi' jun caminak yek'ax-wi, xcha' ri Jesús.
45 Pero jun chique ri maestros chi ri ley xu'ij che ri Jesús: Maestro, xcha' raja'. Cuando ret na'ij quiri', man xe ta chic chique ri fariseos jach'o'n-wi, xa chuka' chake roj jach'o'n-wi.
46 Y ri Jesús xu'ij che ri maestro: ¡Juya' (Juyu') iwech rix chuka' ri maestros chi ri ley! roma cuando ye'itijoj ri winak, niya' nimalaj tak eka'n (aka'n) chiquij, ri yalan cuesta yec'uax. Ri eka'n (aka'n) ri' xe chiquij ri winak niya-wi y rix man nisiloj ta che jun rui-ik'a'.
47 ¡Juya' (Juyu') iwech rix maestros! roma rix niben ru'onic ri xan ri quichi ri panteón anchi' je-mukun-wi ri achi'a' ri xek'alajin rutzij ri Dios ojer can, y reje' xa ja ri iwati't-imama' ri xecamisan quichi.
48 Cami k'alaj chi rix can nika chiwech ri itzel tak ex ri xequi'en ri iwati't-imama' ri ojer can, roma ja reje' xecamisan ri rusamajel ri Dios, y rix niben ru'onic anchi' je-mukun-wi can.
San Lucas 11 in Ri utzilaj rutzij ri Dios pa kachʼabel

SAN LUCAS 11:1-48 in Ri c'ac'ac' Testamento pa kach'ab'al

1 Y jun bꞌay chic, ri Jesús cꞌo jun lugar, y nuꞌon orar. Y antok xtanieꞌ riqꞌuin ri oración, jun chiquivach ri ru-discípulos xuꞌej cha: Ajaf, tacꞌutuꞌ chakavach chi nakaꞌan orar, incheꞌl ri Juan el Bautista xucꞌut chiquivach ri ru-discípulos cheꞌl niquiꞌan orar, xchaꞌ.
2 Y ri Jesús xuꞌej chica ri ru-discípulos: Antok xtiꞌan orar, cava tiꞌej: Katataꞌ Dios ri atcꞌo chila chicaj, quinojiel ta ri vinak xtiquiyaꞌ akꞌij y nem xtiquiꞌan cha ri santo abꞌeꞌ. Y talka cꞌa ri kꞌij antok atreꞌ ri xcabꞌano reinar. Y ja ta ri navajoꞌ atreꞌ, ja ta reꞌ ri tibꞌanataj vaveꞌ ri choch-ulief, incheꞌl niquiꞌan ri icꞌo aviqꞌuin chicaj.
3 Y tayaꞌ cꞌa ri ka-simíta ri nicꞌatzin chika kꞌij-kꞌij.
4 Y tabꞌanaꞌ perdonar ri ka-pecados ri nakaꞌan chavach, incheꞌl ncaꞌkaꞌan perdonar ojreꞌ quinojiel ri niquiꞌan itziel chika. Y man tayaꞌ lugar chi ri itziel nuꞌon chika chi nkutzak. Can kojacaloꞌ choch, xchaꞌ ri Jesús.
5 Y ri Jesús xuꞌej jeꞌ chica ri ru-discípulos: Xa jun chivach ixreꞌ niꞌa pa nicꞌaj-akꞌaꞌ riqꞌuin jun ru-amigo y nuꞌej ta cha: Amigo, tabꞌanaꞌ favor chuva, nijal oxeꞌ a-simíta,
6 ruma cꞌo jun nu-amigo naj patanak-ve y xalka viqꞌuin, y inreꞌ xa man jun simíta cꞌo viqꞌuin chi niya-apa cha.
7 Y ri choj cha nucꞌutuj-apa ri simíta, cꞌa pa dentro xtichꞌo-pa y xtuꞌej cha: Tabꞌanaꞌ favor man quinaꞌan molestar, ruma ri ruchi-jay xa ya xintzꞌapij y ri acꞌolaꞌ xa viqꞌuin inreꞌ ncaꞌvar-ve. Rumareꞌ manak modo nquipalaj chi niya-el chava ri navajoꞌ.
8 Y ri Jesús xuꞌej chica ri ru-discípulos: Can niꞌej cꞌa chiva, chi ri choj cha ri nicꞌutux-apa ri simíta nipalaj-pa, pero man ruma ta ru-amigo riqꞌuin ri nicꞌutun-apa cha. Jajaꞌ nipalaj-pa y nuya-pa nojiel ri nicꞌatzin cha, chi quireꞌ man chic tichꞌo-apa más.
9 Y inreꞌ niꞌej chiva ixreꞌ: Ticꞌutuj cha ri Dios ri nicꞌatzin chiva y jajaꞌ xtuya-pa chiva. Ticanuj y xtivil ri ntivajoꞌ. Ticꞌoscꞌa-apa ri ruchi-jay y xtijak chivach.
10 Ruma xa jun nucꞌutuj cha ri Dios, jajaꞌ xtuya-pa cha ri nucꞌutuj. Xa jun nucanuj, can xtiril ri nucanuj. Y xa jun nucꞌoscꞌa-apa ri ruchi-jay, can xtijak choch.
11 ¿Cꞌo came jun tataꞌj nuyaꞌ jun abꞌaj pa rukꞌaꞌ ri ralcꞌual, antok nucꞌutuj jun simíta cha? ¿O nuyaꞌ came jun cumatz pa rukꞌaꞌ, antok xa jun car nucꞌutuj cha?
12 ¿O nuyaꞌ came jun alacrán pa rukꞌaꞌ, antok xa jun luoꞌ ri nucꞌutuj cha?
13 Mesque ixreꞌ itziel inoꞌj, pero man jun bꞌay ntiyaꞌ jun itziel kax chica ri ivalcꞌual. Ixreꞌ ja ri utzulaj tak kax ntiyaꞌ chica. ¿Cuánto más ri Itataꞌ ri cꞌo chicaj nuya-pa ri Espíritu Santo chica ri ncaꞌcꞌutun cha?
14 Jun kꞌij ri Jesús xralasaj-el jun itziel espíritu miem, y antok xiel ri itziel espíritu, ri ache miem ja xchꞌoꞌ, y ri vinak can xaꞌchapataj.
15 Pero nicꞌaj chiquivach ri vinak reꞌ niquiꞌej chirij ri Jesús: Ja ri Beelzebú, ri quijaval ri itziel tak espíritus, ri nibꞌano cha chi nitiquir ncaꞌralasaj ri itziel tak espíritus.
16 Y nicꞌaj chic, chi niquiꞌan tentar ri Jesús, xquiꞌej cha chi tubꞌanaꞌ jun señal chicaj.
17 Pero ri Jesús can rataꞌn ri niquiꞌan pensar ri vinak reꞌ, mareꞌ xuꞌej chica: Xa ri vinak richin jun reino caꞌyeꞌ grupo niquiꞌan-ka, nipa ayoval chiquicajol y ri reino reꞌ xa nitzak. Y quireꞌ jeꞌ chupan jun jay, xa caꞌyeꞌ grupo niquiꞌan-ka, nipa ayoval chiquicajol y ri jay reꞌ xa niqꞌuis.
18 Y quireꞌ jeꞌ ri Satanás, xa nuꞌon-ka ayoval quiqꞌuin ri i-rusamajiel, xa chirij jajaꞌ mismo nuꞌon-ka ayoval. Y xa quireꞌ nuꞌon, ruyuon niquiyaꞌ can y chaꞌnin nitzak ri ru-reino. Y ixreꞌ ntiꞌej chi inreꞌ cꞌo ri Beelzebú viqꞌuin y rumareꞌ ncaꞌnvalasaj ri itziel tak espíritus.
19 Xa inreꞌ ruma ri ru-poder ri Beelzebú ncaꞌnvalasaj ri itziel tak espíritus, ¿chica xyoꞌn poder chica ri i-bꞌanak chivij chi ncaꞌtiquir ncaꞌquilasaj itziel tak espíritus? Can ja ri niquiꞌan ijejeꞌ nikꞌalajin chi ixreꞌ man ketzij ta ri ntiꞌej.
20 Pero xa inreꞌ ja ri Dios ri xyoꞌn-pa poder chuva chi ncaꞌnvalasaj ri itziel tak espíritus, riqꞌuin reꞌ ntivatamaj chi ri ru-reino ri Dios ya xalka iviqꞌuin ixreꞌ.
21 Antok jun ache cꞌo altíra ruchukꞌaꞌ y cꞌo nojiel clases de armas riqꞌuin, can jaꞌal nuchajij ri ru-palacio. Y man jun nitiquir nalasan cha ri cꞌo riqꞌuin.
22 Pero antok nalka chic jun ri cꞌo más ruchukꞌaꞌ choch jajaꞌ, ja nicovin chirij, y nralasaj-el cha nojiel ri armas ri cꞌo riqꞌuin ri rucukubꞌan rucꞌuꞌx chirij. Y nutzꞌom rujachic ri xralasaj-el cha ri ache ri xuchꞌec.
23 Y ri man viqꞌuin ta inreꞌ nisamaj-ve, xa chuvij inreꞌ nisamaj-ve. Y ri man nitoꞌn ta vichin, xa jareꞌ ri nituru nojiel ri ncaꞌnꞌan inreꞌ, xchaꞌ ri Jesús.
24 Antok jun itziel espíritu ntiel-el pa ránima jun vinak, niꞌa pa tak lugar chakeꞌj, nucanuj pacheꞌ nuxlan-ve. Y antok man jun lugar niril, nuꞌej cꞌa: Más otz nquitzalaj chic pa ránima ri vinak pacheꞌ xiniel-ve-pa, nichaꞌ.
25 Y antok nalka, nalrilaꞌ incheꞌl jun jay masuon y jaꞌal bꞌanun adornar.
26 Y ri itziel espíritu reꞌ ncaꞌrucꞌam-pa i-siete (ivukuꞌ) chic itziel tak espíritus ri más i-itziel, y quinojiel ncaꞌuoc pa ránima ri vinak. Y ri vinak choj-iqꞌuin ncaꞌbꞌacꞌujie-ve ri itziel tak espíritus reꞌ, más peor nuꞌon ri rucꞌaslien choch ri rubꞌanun-pa naꞌay.
27 Y antok ri Jesús nutzijuoj ri tzij reꞌ chiquivach iqꞌuiy vinak ri quimaluon-quiꞌ riqꞌuin, jun ixok ri cꞌo chireꞌ chiquicajol, cof xchꞌoꞌ y xuꞌej: Can jaꞌal tiquicuot ri ixok ri xyoꞌn avichin ri choch-ulief y xuyaꞌ atzꞌun, xchaꞌ ri ixok cha ri Jesús.
28 Y ri Jesús xuꞌej: Can más jaꞌal caꞌquicuot ri ncaꞌcꞌaxan ri ruchꞌabꞌal ri Dios y niquiꞌan nojiel ri nuꞌej.
29 Y antok qꞌuiy vinak ri niquimol-apa-quiꞌ chirij ri Jesús, xpa jajaꞌ xuꞌej chica: Ri vinak richin ri tiempo vacame altíra i-itziel, rumareꞌ nicajoꞌ chi niꞌan jun señal chiquivach chi nquinquinimaj. Pero ri señal ri nicajoꞌ man xtiyoꞌx ta chica. Xa ja ri xbꞌanataj riqꞌuin ri Jonás, ri xcꞌujieꞌ ojier can tiempo, jareꞌ ri señal ri xtiyoꞌx chica.
30 Ruma incheꞌl xbꞌanataj riqꞌuin ri Jonás, xucꞌut chiquivach ri vinak ri xaꞌcꞌujieꞌ ojier can chupan ri tanamet Nínive, chi ja ri Dios takayuon-pa richin. Y quireꞌ jeꞌ ri xtukꞌasaj ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol, xticusas richin jun señal chiquivach ri vinak vacame.
31 Y antok xtalka ri kꞌij richin ri juicio, xticꞌastaj-pa ri jun reina ri xuꞌon gobernar ri Sabá y xtuꞌej chi man otz ta xquiꞌan ri vinak ri icꞌo vacame. Ruma antok xcꞌasieꞌ ri jun reina reꞌ, altíra naj xpa-ve chi xalraꞌxaj runoꞌj ri rey Salomón. Y vacame incꞌo inreꞌ ri cꞌo más nukꞌij choch ri rey Salomón ri xcꞌujieꞌ ojier can.
32 Y antok xtalka ri kꞌij richin ri juicio, xcaꞌcꞌastaj-pa ri vinak aj-Nínive y xtiquiꞌej chi man otz ta xquiꞌan ri vinak ri icꞌo vacame, ruma man xquinimaj ta. Ri vinak aj-Nínive joꞌc xcaꞌxaj ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri xutzijuoj ri Jonás chica, ja xtzalaj-pa cánima riqꞌuin ri Dios y xquiꞌan ri nrajoꞌ jajaꞌ. Y vacame incꞌo inreꞌ ri cꞌo más nukꞌij choch ri Jonás.
33 Man jun vinak nutzej jun lámpara y nuyaꞌ pacheꞌ man kꞌalaj ta, o nuyaꞌ ta chuxieꞌ jun cajuon. Jun ri nutzej jun lámpara, chicaj nuya-ve chi quireꞌ ri ncaꞌuoc pa jay jaꞌal niquitzꞌat ri sakil.
34 Ri anakꞌavach jareꞌ ri lámpara richin ri a-cuerpo. Antok ri anakꞌavach otz, nojiel jeꞌ ri a-cuerpo cꞌo pa sakil. Pero xa ri anakꞌavach man otz ta, nojiel ri a-cuerpo cꞌo pa kꞌakuꞌn.
35 Mareꞌ tatzꞌata-ka-aviꞌ chi ri sakil ri cꞌo pan avánima man kꞌakuꞌn ta.
36 Ruma xa nojiel ri a-cuerpo cꞌo pa sakil, can manak kꞌakuꞌn aviqꞌuin y quireꞌ ncatzuꞌn jaꞌal. Incheꞌl antok jun lámpara ncaruꞌon alumbrar y jaꞌal sakil nuyaꞌ.
37 Y antok ri Jesús xtanie-ka chi nitzijuon chiquivach ri vinak, cꞌo jun chiquivach ri achiꞌaꞌ fariseos xuꞌon rogar choch ri Jesús chi nivaꞌ riqꞌuin. Y antok ri Jesús xbꞌaka pa jay, ja xtzꞌuye-apa chirij ri mesa.
38 Y ri ache fariseo can xuꞌon extrañar-riꞌ antok xutzꞌat ri Jesús, chi man xuchꞌaj ta rukꞌaꞌ antes chi nivaꞌ.
39 Pero ri Ajaf Jesús xuꞌej cha: Ixreꞌ achiꞌaꞌ fariseos xa ix incheꞌl ri vaso y ri plato ri jaꞌal chꞌajuon quij pero ri quipan xa tzꞌil. Ri ivánima xa nojnak riqꞌuin alakꞌ y nojnak riqꞌuin itziel tak kax.
40 Ix-nacanak. ¿Man ivataꞌn ta cꞌa chi ri xbꞌano ri ka-cuerpo, xuꞌon jeꞌ ri kánima?
41 Rumareꞌ tiyaꞌ ri cꞌo iviqꞌuin chica ri man jun kax cꞌo quiqꞌuin, y quireꞌ nojiel xtiel sak.
42 ¡Juyeꞌ ivach ixreꞌ achiꞌaꞌ fariseos! Ixreꞌ ntiyaꞌ ri diezmo richin ri alvaviena, ri rura y nojiel quivach kꞌayis, pero xa man ntivajoꞌ ta ri Dios, ni man ix choj ta jeꞌ quiqꞌuin ri vinak. Jareꞌ ri más nicꞌatzin chi ntiꞌan, después tiyaꞌ ri i-diezmo.
43 ¡Juyeꞌ ivach ixreꞌ achiꞌaꞌ fariseos! ruma ja ri naꞌay tak chꞌacat ntivajoꞌ pa tak sinagogas. Y can altíra nika chivach chi nquixꞌan saludar ri pacheꞌ niquimol-ve-quiꞌ qꞌuiy vinak.
44 ¡Juyeꞌ ivach ixreꞌ achiꞌaꞌ escribas y ixreꞌ achiꞌaꞌ fariseos, ri xa caꞌyeꞌ ipalaj! ruma xa ix incheꞌl ri jul pacheꞌ i-mukun can ri quiminakiꞌ. Antok man kꞌalaj ta chic nitzꞌiet, ri vinak choj ncaꞌkꞌax paroꞌ ruma man cataꞌn ta chi xa paroꞌ jun quiminak ncaꞌkꞌax-ve, xchaꞌ ri Jesús.
45 Pero jun chiquivach ri maestros richin ri ley xuꞌej cha ri Jesús: Maestro, antok atreꞌ naꞌej quireꞌ, man joꞌc ta chica ri nicꞌaj naꞌej-ve, xa chika jeꞌ ojreꞌ naꞌej-ve.
46 Y ri Jesús xuꞌej cha ri ache reꞌ: ¡Juyeꞌ jeꞌ ivach ixreꞌ maestros richin ri ley! ruma antok nquiꞌtijuoj ri vinak, ntiyaꞌ nimaꞌk tak akaꞌn chiquij ri man ncaꞌtiquir ta niquicꞌuaj. Pero ixreꞌ nixta cha jun ruve-ikꞌaꞌ chi ntitzꞌom ta bꞌaꞌ.
47 ¡Juyeꞌ ivach, ruma nquiꞌchojmij ri panteones ri pacheꞌ i-mukun-ve ri profetas ri xaꞌcꞌujieꞌ ojier can tiempo, y ijejeꞌ xa ja ri ivateꞌt-imamaꞌ ri xaꞌquimisan quichin!
48 Vacame kꞌalaj chi ixreꞌ nika chivach ri itziel tak kax ri xaꞌquiꞌan ri ivateꞌt-imamaꞌ ri ojier can, ruma ijejeꞌ xaꞌquimisan ri profetas, y ixreꞌ nquixchojmin ri panteones ri pacheꞌ i-mukun-ve.

San Lucas 11:1-48 in Ri C'ac'ac' Testamento pa Kach'abel

1 Y jun bey c'a, ri Jesús c'o pa jun lugar, y nuben c'a orar. Y tek tanel chic ka, jun c'a chique ri rudiscípulos xubij chare: Ajaf, kojatijoj riche (rixin) chi nikaben orar, achi'el ri Juan ri Bautista xerutijoj ri rudiscípulos riche (rixin) chi niquiben orar.
2 Y can yac'ari' tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Tek xtiben c'a orar, tibana' c'a jun oración achi'el re': Katata' Dios yitc'o chila' chicaj, xtibanatej ta c'a chi quinojel ta ri winek niquiya' ta ak'ij, y man ta xtiquixolk'otij ri lok'olaj abi'. Y xtipe yan ta c'a ri awajawaren. Y can ya ta c'a ri nawajo' riyit ri xtibanatej wawe' chuwech re ruwach'ulef, achi'el nibanatej chila' chicaj awuq'ui riyit.
3 Y taya' c'a chuka' ri kaway ri nic'atzin chake ronojel k'ij.
4 Y xtacuy ta c'a ronojel ri kamac ri yekaben chawech, can achi'el yekacuy ri winek ri c'o pokon niquiben chake. Y man c'a taya' ta k'ij chi ri itzel nuben ta chake chi yojtzak pa mac. Xa can kojacolo' c'a chuwech, xcha' ri Jesús.
5 Y ri Jesús xubij c'a chuka' chique ri rudiscípulos: Wi jun chiwe riyix napon pa nic'aj ak'a' riq'ui jun ramigo ri can retaman ruwech jabel, y nubij ta c'a chare: Tabana' jun utzil naya' ta oxi' caxlan wey chuwe, y xa c'a xtinya' na ruq'uexel chawe.
6 Ruma c'o jun wamigo ri juc'an chic petenak wi y xoka wuq'ui, y riyin majun c'o wuq'ui riche (rixin) chi nya' apo chare riche (rixin) chi nutij. Rumac'ari' tabana' jun utzil chuwe, xcacha' apo chare.
7 Y ri winek ri achoj chare nac'utuj wi apo, can c'a pa ruwarabel c'a xtich'o wi pe chawe y xtubij c'a: Tabana' jun utzil ma yinanek ta, ruma chi ri ruchi' jay xa xintz'apij yan ca y ri ac'ala' xa wuq'ui riyin ye warnek wi. Rumari' ma utz ta yiyacatej el riche (rixin) chi nbenya' ca chawe ri nawajo'.
8 Y ri Jesús xubij c'a chique ri rudiscípulos: Can kitzij wi nbij chiwe, chi ri winek ri achoj chare nic'utux wi apo, xtibeyacatej pe, pero ma ruma ta chi can ya ri ramigo ri nic'utun apo chare. Ma que ta ri', xa ruma chi ma nitane' ta chuc'utuxic, rumari' xtibeyacatej pe y nberuya' pe ronojel ri nic'atzin chare, riche (rixin) chi titane' apo chuc'utuxic.
9 Y riyin nbij c'a chiwe riyix, can tic'utuj c'a ri nic'atzin chiwe y ri Dios can xtuya' wi pe chiwe. Ticanoj ri niwajo' y xtiwil. Quixsiq'uin (quixoyon) apo chuchi' jay y xtojak chiwech.
10 Ruma wi riyix can riq'ui ronojel iwánima nic'utuj chare ri Dios, Riya' can xtuya' wi pe chiwe. Wi riyix can nicanoj, can xtiwil wi. Y wi riyix yixsiq'uin (yixoyon) apo chuchi' jay, can xtojak wi c'a chiwech.
11 ¿La c'o ta cami jun tata'aj ri nuya' jun abej pa ruk'a' ri ralc'ual, tek ri ac'al xa jun caxlan wey ri nuc'utuj chare? ¿O la nuya' ta cami jun itzel cumatz pa ruk'a', tek ri ac'al xa jun car ri nrajo'?
12 ¿O la nuya' ta c'a jun alacrán (k'asna'j) pa ruk'a', tek ri ac'al xa jun sakmolo' ri nuc'utuj chare?
13 Riyix majun bey niben ta queri'. Y astape' ta chi ma can ta utz ri ina'oj, pero riyix ya ri utz tak cosas ri niya' chique ri iwalc'ual. C'a ta c'a ri Itata' ri c'o chila' chicaj chi man ta xtuya' pe chiwe ri nic'utuj chare. Riya' can nuya' wi c'a ri Lok'olaj Espíritu chique ri can niquic'utuj, xcha' ri Jesús.
14 Y c'o c'a jun k'ij ri Jesús ntajin nrelesaj jun itzel espíritu riq'ui jun achi. Ri itzel espíritu ri' rubanon c'a mem chare ri achi. Y xbanatej c'a chi tek ri Jesús xubij c'a chare ri itzel espíritu chi tel el riq'ui ri achi ri', ri itzel espíritu can xel c'a el, y yac'ari' tek ri achi mem xch'o. Y ri winek ri xetz'eto, can xquimey c'a ri xquitz'et.
15 Pero yec'o c'a chuka' chique ri winek ri xebin: Ri Jesús c'o ri Beelzebú riq'ui; ri cajawalul ri itzel tak espíritu. Y ya ri Beelzebú ri niya'o uchuk'a' chare riche (rixin) chi queri' nicowin yerelesaj ri itzel tak espíritu.
16 Y yec'o c'a nic'aj chic winek, ri xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi niquitojtobej ri Jesús, xquibij c'a chare chi tubana' c'a chi c'o jun retal nibanatej chuwech ri caj.
17 Yac'a ri Jesús retaman c'a ri niquich'obola' ri achi'a' ri', rumari' xubij chique: Wi ri winek riche (rixin) jun ruwach'ulef wi xa ma junan ta quiwech niquiben, nipe ch'a'oj chiquicojol. Y ri' ma utz ta, ruma nuben chare ri quiruwach'ulef chi ma xtiyaloj ta. Y queri' chuka' ri winek pa jun jay, wi xa ma junan ta quiwech niquiben, xa xtiquitaluj el qui'.
18 Y queri' c'a chuka' ri Satanás, wi xa nuben ka ch'a'oj chrij riya' mismo, y ca'i' c'a nuben, chanin nitzak y niq'uis ka ruk'ij. Rumari' xa ma kitzij ta ri nibij riyix, chi riyin xa ya ri uchuk'a' riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu.
19 Ruma wi xa ya ri uchuk'a' riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu, ¿achique c'a nich'ob riyix chiquij ri ye tzekelbey iwuche (iwixin)? ¿La ya cami ruchuk'a' ri Beelzebú ri niquicusaj chuka' riye' riche (rixin) chi yequelesaj ri itzel tak espíritu? Ma que ta ri'. Rumari' can yec'a ri ye tzekelbey iwuche (iwixin) ri xquebin chiwe chi xa ma kitzij ta ri nibij riyix.
20 Y wi ya ri Dios ri yayon pe uchuk'a' chuwe riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu, ntel chi tzij chi xoka yan ri rajawaren ri Dios iwuq'ui riyix.
21 Tek c'o jun achi ri can c'o ruchuk'a', y c'o ronojel ruwech camisabel riq'ui, ri achi ri' can jabel wi nuchajij ri rachoch, y majun ri xtelesan ta chare ronojel ri cosas ri yec'o pa rachoch.
22 Yac'a tek noc'ulun chic c'a jun achi ri más k'axnek ruchuk'a' que chuwech riya', nich'acatej ruma ri achi ri' y nelesex chare ronojel ri camisabel ri nucusaj ri can rucukuban ruc'u'x riq'ui. Y ri achi ri más c'o ruchuk'a', ronojel c'a ri cosas ri xerelesaj el nujachala' chique ri rachibil.
23 Y rumac'ari', achique c'a ri ma ruya'on ta ránima wuq'ui, xa can yiretzelaj wi c'a ri'. Y achique ri ma nito'o ta wuche (wixin), xa yari' ri niyojo ronojel ri yenben riyin.
24 Y tek jun itzel espíritu ntel el pa ránima jun winek, nucanoj uxlanen pa chaki'j tak lugar. Y tek nuna' chi majun uxlanen nril, nuch'ob ka: Quitzolin na chic pa ránima ri winek ri acuchi (achique) xinel wi pe, nicha' c'a.
25 Y tek ri itzel espíritu ri' nitzolin chic apo pa ránima ri winek, nril c'a ri ránima ri winek ri' achi'el jun jay ri majun c'o ta chupan, meson y wikon jabel.
26 Y c'ac'ari' tek ri itzel espíritu ri' yeberuc'ama' pe ye wuku' chic itzel tak espíritu ri más chi na ye itzel, y quinojel c'a ri' ye'oc pa ránima ri winek. Y ri winek achoj riq'ui yec'oje' wi ri itzel tak espíritu ri', más lawalo' nuben ri ruc'aslen que chuwech ri rubanon pa nabey mul.
27 Y tek ri Jesús ntajin c'a chubixic re tzij re' chiquiwech ri sibilaj ye q'uiy winek ri quimolon qui' riq'ui, yac'ari' tek c'o c'a jun ixok chiri' chiquicojol xurek pe ruchi', y xubij c'a: Jabel ruwaruk'ij ri te'ej ri xalan awuche (awixin) chuwech re ruwach'ulef y xaq'uiytisan riq'ui tz'umaj, xcha' ri ixok chare ri Jesús.
28 Yac'a ri Jesús xubij: Más jabel ruwaquik'ij ri ye'ac'axan y niquiben ronojel ri nubij ri ruch'abel ri Dios, xcha' ri Jesús.
29 Y tek can ye sibilaj q'uiy c'a ri winek ri yetajin niquimol apo qui' chrij ri Jesús, xpe Riya' xubij c'a chique ri winek ri': Ri winek ri yec'o re tiempo re' sibilaj ye itzel y ma niquinimaj ta ri nbij chique. Rumari' tek nicajo' chi riyin nben jun milagro chiquiwech riche (rixin) chi yinquinimaj. Pero ma ya ta c'a ri nicajo' riye' ri xtibanatej. Xa can xu (xe) wi c'a ri xbanatej riq'ui ri profeta Jonás, ri jun achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe wi) c'a ri' ri retal ri xtibanatej.
30 Ri xuc'ulwachij ri Jonás xuc'ut chiquiwech ri winek ri xec'oje' ojer ca chupan ri tinamit Nínive, chi can ya ri Dios takayon pe riche (rixin). Y queri' chuka' riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, ri xtinc'ulwachij riyin xtucusex riche (rixin) jun retal chiquiwech ri winek ri yec'o wacami.
31 Y tek xtapon c'a ri k'ij riche (rixin) chi xtik'at tzij pa quiwi' ri winek ri yec'o re tiempo re', xtic'astej c'a pe ri jun reina ri xc'oje' ojer ca, ri xk'ato tzij pa ruwi' ri ruwach'ulef ri c'o pa sur y xtubij c'a chi ma utz ta xquiben ri winek ri yec'o re tiempo re'. Ruma tek xc'ase' ri jun reina ri', sibilaj nej xbiyin wi riche (rixin) chi xorac'axaj ri runa'oj ri jun rey riche (rixin) re Israel, ri xubini'aj Salomón. Y wacami yinc'o riyin ri más nim nuk'ij que chuwech ri rey Salomón ri xc'oje' ojer ca, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xcha' ri Jesús.
32 Y tek xtapon c'a ri k'ij riche (rixin) chi xtik'at tzij pa quiwi' ri winek ri yec'o re tiempo re', xquec'astej c'a pe ri winek aj Nínive y xtiquibij c'a chi ma utz ta xquiben ri winek ri yec'o re tiempo re'. Ruma ri winek ri xec'oje' pa tinamit Nínive ri ojer ca, can xu (xe) wi c'a xquic'axaj ri ruch'abel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can yac'ari' tek xtzolin pe quic'u'x riq'ui ri Dios. Y wacami yinc'o riyin ri más nim nuk'ij que chuwech ri Jonás, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xcha' ri Jesús.
33 Y majun winek ri nutzij ta jun k'ak' y c'ac'ari' nuya' ta acuchi (achique) ri ma nik'alajin ta pe, o nuya' ta chuxe' jun almul. Ri winek ri nutzij jun k'ak', can c'o ruc'ojlibel ri acuchi (achique) nuya' wi riche (rixin) chi queri' niquitz'et quibey ri ye'oc apo pa jay.
34 Y ri runak' tak awech can yec'atzin c'a chawe, achi'el nic'atzin jun k'ak' riche (rixin) sakil. Ruma chi ri runak' tak awech wi ye utz, riyit yitc'o pa jun sakil. Yac'a wi ri runak' tak awech ma ye utz ta, riyit yitc'o pa jun k'eku'm.
35 Rumac'ari' tachajij ri ac'aslen, riche (rixin) chi queri' ri sakil ri ruya'on ri Dios pan awánima ma tijalatej ta, riche (rixin) chi man xa tibec'ulun pe chi xa pa k'eku'm chic yitc'o wi.
36 Ruma wi can yitc'o pa jun sakil, y wi can majun c'a retal ri k'eku'm awuq'ui, can yacowin wi c'a yatzu'un jabel achi'el tek tzijon jun k'ak' riche (rixin) sakil.
37 Y tek ri Jesús xtane' c'a ka riche (rixin) chi nitzijon chiquiwech ri winek, c'o c'a jun chique ri achi'a' fariseos xubij chare ri Jesús chi tubana' jun utzil nibe ta juba' ri pa rachoch, riche (rixin) chi nutij jun ruway. Y ri Jesús can xbe na wi. Riya' xapon, y xbetz'uye' ri pa mesa.
38 Y ri achi fariseo, can achique na xuna' tek xutz'et chi ri Jesús xtz'uye' apo pa mesa y ma xuch'ej ta ruk'a' achi'el rubanic ri niquiben riye'.
39 Y ri Ajaf Jesús xutz'et ri nuch'ob ri fariseo ri xsiq'uin (xoyon) riche (rixin), y rumari' xubij chare: Riyix fariseos xa yix achi'el lek ri jabel ch'ajch'oj rij y ri rupan xa tz'il. Riyix can nic'ut c'a chiquiwech ri winek chi utz ri ye'ibanala', yac'a ri pa tak iwánima xa ma que ta ri', ruma xa nojnek riq'ui alek', y nojnek riq'ui etzelal.
40 Riyix xa yix nacanek. ¿Can ma iwetaman ta c'a chi ri xbano re kach'acul, xuben chuka' ri kánima?
41 Rumari' ri rajawaxic chi niben riche (rixin) chi nik'alajin chi wi kitzij chi ch'ajch'oj ri iwánima, ya ri ticusaj ri c'o iwuq'ui riche (rixin) chi ye'ito' ri winek ri nic'atzin quito'ic. Y wi queri' niben, can xtik'alajin c'a chi yix ch'ajch'oj.
42 ¡Juyi' oc iwech riyix fariseos! Tek riyix niya' ri idiezmo can niya' wi ri k'ayis ri jubul ruxla' ri menta rubi', ri róra (ruda) y nic'aj quiwech ichaj. Pero yac'a ri ruchojmilal ri c'aslen, xa ma niben ta y ma niwajo' ta ri Dios. Y ya ta c'a ri' ri rajawaxic chi niben, y rajawaxic chuka' chi ma niya' ta ca ruya'ic ri idiezmo.
43 ¡Juyi' oc iwech riyix fariseos! ruma can ya oc ri nabey tak ch'aquet ye'icanola' ri pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, riche (rixin) chi queri' nibix chi riyix can c'o ik'ij. Y can más chuka' nika chiwech ri niya'ox (nya') ca rutzil tak iwech ri pa tak c'aybel.
44 ¡Juyi' oc iwech riyix aj tz'iba' y chuka' riyix fariseos ri xa ca'i' ipalej! ruma xa yix achi'el ri ulef ri c'o pa quiwi' ri caminaki'. Tek ri ulef ri' xa xq'uis yan ka y xa ma can ta nik'alajin chic, ri winek choj chic yek'ax el pa ruwi'. Can man c'a quetaman ta chi xa pa ruwi' jun caminek yek'ax wi el, xcha' ri Jesús.
45 Pero jun c'a chique ri achi'a' ri nik'axan ri nubij ri ley xubij chare ri Jesús: Tijonel, tek riyit nabij queri', ma xu (xe) ta wi chique ri fariseos nabij wi, xa can chake chuka' riyoj nabij wi, xcha' chare.
46 Y ri Jesús xubij c'a chare ri achi ri nik'axan ri nubij ri ley: ¡Juyi' oc chuka' iwech riyix! ruma nima'k tak ejka'n niyala' chiquikul ri winek ri can c'ayef (cuesta) quic'uaxic. Ri ejka'n ri' xaxu (xaxe) wi c'a chiquikul ri winek niya' wi, y riyix ni xa ta jun ti ruwi' ik'a' nisiloj riche (rixin) chi nic'uaj ta ri ejka'n ri nibij ri c'o chi niquic'uaj ri winek.
47 ¡Juyi' oc iwech riyix ri yixk'axan ri nubij ri ley! ruma riyix nibanala' ruchojmil ri panteón ri acuchi (achique) ye mukun wi ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, y riye' xa ye ri iwati't imama' ri xecamisan quiche (quixin).
48 Wacami nik'alajin c'a chi riyix can nika chiwech ri itzel ri xequibanala' ri iwati't imama' ojer, ruma ye riye' ri xecamisan ri ruprofetas ri Dios, y riyix nibanala' ruchojmil ri quipanteón ri profetas ri'.

Lucas 11:1-48 in Re C'ac'a Testamento pa Kach'abal

1 C'o jun bey re Jesús c'o pa jun lugar ntajin che oración. Y tak xtane' cha re oración, jun chique re ru-discípulos xubij cha: Ajaf, tac'utu' chakavach andex rubanic tak nakaban orar, ancha'l xuban re Juan Bautista xuc'ut chiquivach re ru-discípulos andex rubanic tak niquiban orar.
2 Y jare' tak re Jesús xubij chique re ru-discípulos: Quire' tibij tak xtiban orar: Karta' Dios yatc'o chila' chicaj, can-ta conojel re vinak niquiya' ruk'ij re abe'. Y xte'ka-yan-ta re k'ij tak ja rat re xcabano gobernar. Y xe-ta re najo' rat re nakaban vova' chuch'ulef, ancha'l niquiban re jec'o aviq'uin chila' chicaj.
3 Y taya' chuka' re kavay re nic'atzin chaka k'ij-k'ij.
4 Y can ancha'l nakacuy re quimac conojel re vinak re yojquitzelaj, quire-ta xtaban kaq'uin yoj, xtacuy-ta re kamac re nakaban chavach. Y man taya' k'ij che re itzel nuban-ta chaka che yojtzak pa mac. Can kojacola' chach, xcha' re Jesús.
5 Y re Jesús xubij chuka' chique re ru-discípulos: Vo xa jun chiva yex napon pa nic'aj-ak'a' pa jun jay re anche' can taman-va rach jabal, y nubij cha re rajaf jay: Naban-ta jun utzil ninjal-ta ca'e-oxe' avay,
6 roma c'o jun nu-amigo man aj-vova-ta xbeka viq'uin, y yen man jun vay c'o viq'uin chin ninya' cha. Mare' tabana' utzil chua, xcacha-apo cha.
7 Y re vinak re anche' nac'utuj-va-apo re vay, can c'a chach ruch'at c'a xtich'o-va-pa chava y xtubij: Tabana' utzil man quinanak, roma xa xintz'apij-yan re ruchi-jay y re ac'ola' xa viq'uin yen ye'var-va. Mare' man yintiquir-ta yinyacataj-a chin ne'nya' can chava re utzil najo'.
8 Y re Jesús xubij chique re ru-discípulos: Can katzij nimbij chiva, che re vinak re nic'utux-apo re vay cha, niyacataj-pa, pero man roma-ta che camas-ta je amigo riq'uin re nic'utun-apo re vay. Reja' niyacataj-pa y no'rya-pa ronojel re nic'atzin, pero xe chin che titane-ka re jun nic'utun-apo.
9 Y yen nimbij chiva yex, xcha' re Jesús. Tibana' ancha'l xuban re ache re xbec'utun vay. Tic'utuj re nic'atzin y re Dios xtuya-pa chiva. Ticanoj re nijo' y xtivel. Ticocaj-apo re ruchi-jay y xtijak chivach.
10 Mare' vo xa can riq'uin ronojel ivánma nic'utuj cha re Dios, reja' can xtuya-va-pa chiva re nic'utuj cha. Y vo xa nicanoj, can xtivel-va. Y vo xa yex can nicocaj-apo ruchi-jay, can xtijak-va chivach.
11 Man jun tata'aj nibano cha jun rajc'ual che tak re ac'ual nuc'utuj jun vay cha, reja' xa jun aboj nuya' pa ruk'a', y tak nuc'utuj jun car cha, reja' mana-ta jun cumatz nuya' pa ruk'a',
12 y tak nuc'utuj jun skamalo' cha, reja' mana-ta jun alacrán nuya' pa ruk'a'.
13 Yex astapa' itzel ina'oj, pero chique re ivajc'ual man jun bey quire' niban. Roma yex ja re otz tak cosas re niya' chique. C'alapa' re Irta' Dios re c'o chila' chicaj, che man-ta nuya-pa re Espíritu Santo chique re ye'c'utun cha, xcha' re Jesús.
14 Y jun k'ij re Jesús nuc'achojsaj jun ache re can mem rubanon pa ruk'a' jun itzel espíritu. Y tak re Jesús xubij cha re itzel espíritu che tel-a riq'uin re ache re', re itzel espíritu can xel-va-a, y re ache mem xtiquir xch'o chic jun bey. Y re vinak re xe'tz'eto, can anchique-la xquina' tak xquitz'at.
15 Pero jec'o chuka' chique re vinak xe'bin: Re Jesús c'o re Beelzebú riq'uin, re quijoval re itzel tak espíritu. Y ja re Beelzebú re niyi'o poder cha chin quire' nitiquir ye'rulisaj re itzel tak espíritu.
16 Y jec'o nic'aj chic vinak, xaxe chin che niquitojtobej re Jesús vo xa can katzij che ja re Dios takayom-pa richin, xquibij cha che tubana' jun señal chicaj.
17 Pero re Jesús rutaman re niquinojij re achi'a' re' pa tak cánma, mare' xubij chique: Vo xa re vinak chin jun nación man niquinojij-ta y ca'e' quivach niquiban, nipa ayoval chiquicojol. Y re' man otz-ta, roma nuban cha re nación che nitzak. Y quire' chuka' pa jun jay, vo xa c'o ayoval chiquicojol, niquijach-qui' y man otz-ta chic xtiquitz'at-qui'.
18 Y ja quire' chuka' re Satanás, reja' manak modo che nuban ayoval quiq'uin re rusamajela', roma vo xa quire' nuban, re ruchibil rion niquiya' can y cha'nin nitzak y man chic nitiquir-ta nuban gobernar. Y yen quire' nimbij chiva, roma yex nibij che yen c'o re Beelzebú viq'uin y mare' tak yintiquir ye'nlisaj-a re itzel tak espíritu.
19 Yex quire' ninojij chuij yen, che c'o re Beelzebú viq'uin, mare' yintiquir ye'nlisaj re itzel tak espíritu, pero re ye'tzekelben ivichin chuka' ye'tiquir ye'quilisaj itzel tak espíritu. ¿Anchique como ya'yon poder chique reje' chin ye'tiquir niquiban quire'? Mare' ja re ye'tzekelben ivichin jare' re ye'sekresan che man otz-ta re ninojij yex.
20 Y yen can ja-va re Dios re ya'yom-pa poder chua chin yintiquir ye'nlisaj-a re itzel tak espíritu. Xa xbeka-yan re k'ij che conojel ruc'amon che niquinimaj rutzij re Dios y ye'c'ue' pa ruk'a' reja'.
21 Y tak c'o jun ache re camas ruchuk'a', y c'o ronojel rach ch'ich' riq'uin chin nuban ayoval, re ache re' can jabal-va nuchajij re rachoch, y man jun xtilek'an re cosas c'o riq'uin.
22 Pero tak ne'c'ulun chic jun ache re c'o más ruchuk'a' que chach reja', nich'acataj, y nilisas-a ronojel rach ch'ich' chin ayoval re c'o riq'uin, re anchok riq'uin rubanon-va confiar-ri'. C'are' re ache re c'o más ruchuk'a', nutz'am rujachic chiquivach re ruchibil.
23 Y mare', re vinak re man nrajo-ta nic'ue' viq'uin, xa riq'uin re Satanás nrajo' nic'ue-va. Y anchique vinak man nuban-ta re nusamaj, xa nuyoj re nusamaj.
24 Tak c'o jun itzel espíritu ndel-a riq'uin jun vinak, re itzel espíritu re' niba pa tak lugares re anche' manak vinak y manak ya', y chire' c'a nucanoj-va jun lugar chin nixulan. Y tak re jun itzel espíritu re' nuna' che man ak lugar nuvil chin nixulan, nunojij: Más otz yintzolaj chic anche' xinel-va-pa.
25 Y tak re itzel espíritu re' nitzolaj chic-apo pa ránma re vinak anche' elinak-va-a, no'rvila' re ránma re vinak re' ancha'l jun jay re meson rupan y jabal ruvekic banon.
26 Y c'are' re itzel espíritu re' ye'bo'rc'ama-pa je vuku' chic ruchibil itzel tak espíritu re más je itzel, y conojel re' ye'oc pa ránma re vinak. Y re vinak re anchok riq'uin ye'c'ue-va chic jun bey re itzel tak espíritu re', más c'ayef nuban re ruc'aslen que chach re xuban nabey.
27 Y tak re Jesús ntajin chubixic re' chiquivach conojel re vinak re quimalon-qui' riq'uin, jare' tak jun ixok re c'o chire' chiquicojol cof xbech'o-pa, y xubij: Otz-rubanoj re ixok re xyi'o avichin chach re ruch'ulef y xatruq'uiytisaj riq'uin tz'umaj, xcha' re ixok cha re Jesús.
28 Y re Jesús xubij: Más otz-quibanoj re niquic'axaj re ruch'abal re Dios y niquiban re nubij.
29 Y tak re Jesús xutz'at che camas je q'uiy vinak niquimol-apo-qui' chij, xpa re Jesús xubij chique re vinak re': Re vinak chupan re tiempo re' camas je mal tak vinak y man yinquinimaj-ta. Mare' can niquijo' che yen nimban jun señal chiquivach chin quire' yinquinimaj. Pero mana-ta re niquijo' reje' jare' re xtibanataj. Xa can xe re xbanataj riq'uin re jun ache re xubini'aj Jonás, re jun rusamajel re Dios re xc'ue' ajuer can re xbex profeta cha, xaxe re señal re' re niya' chique reje'.
30 Re xuc'alvachij re Jonás xuc'ut chiquivach re vinak re xe'c'ue' ajuer can chupan re tenemit Nínive, che can ja re Dios takayom-pa richin. Y quire' chuka' yen re xinalax chi'icojol, re xtinc'alvachij xticusas chin jun señal chiquivach re vinak vocame.
31 Y tak xtapon re k'ij tak re vinak xque'bapon chach re Dios chin xque'ban juzgar, xte'c'astaj-pa re jun ixok re xuban gobernar pa Sabá y xtubij che man otz-ta xquiban re vinak re jec'o vocame. Roma re tiempo tak xc'ue' re jun ixok re', camas naj xbiyin chin quire' xbo'rc'axaj y xbo'rtz'eta' re namalaj na'oj re c'o riq'uin re Rey Salomón. Y vocame yinc'o yen re c'o más nuk'ij que chach re Rey Salomón re xc'ue' ajuer can, y xa man yinquinimaj-ta re vinak.
32 Y tak xtapon chuka' re k'ij tak re Dios xque'ruban juzgar re vinak re jec'o vocame, xque'c'astaj-pa re vinak re xe'c'ue' ajuer can pa tenemit Nínive. Re vinak re' xtiquibij che man otz-ta xquiban re vinak re jec'o chupan re tiempo re', roma man xinquinimaj-ta, roma re vinak re xe'c'ue' pa tenemit Nínive, can xe xquic'axaj re ruch'abal re Dios re xutzijoj re Jonás chique, can jare' tak xquinimaj y xjalataj re quic'aslen chach re Dios. Y vocame yinc'o yen re c'o más nuk'ij que chach re Jonás, y xa man yinquinimaj-ta re vinak.
33 Y man jun vinak nibano che tak nutzaj jun lámpara nuya-ta-apo chuxe' jun cajón o nuvovaj-ta-apo. Re vinak re nutzaj jun lámpara, nutzekeba' chicaj, chin quire' sakil nuban pa jay tak ye'oc-apo re vinak.
34 Y re anak'avach can ye'oc chava ancha'l ndoc jun lámpara. Roma vo xa re anak'avach je otz, ronojel re a-cuerpo c'o pa sakil. Pero vo xa re anak'avach man je otz-ta, ronojel re a-cuerpo c'o pa k'oko'm.
35 Mare' tachajij re ac'aslen, chin quire' re sakil re ruyi'on re Dios pan avánma man tijalataj, y man chic tik'alajim-pa che c'a yatc'o pa k'oko'm.
36 Roma vo xa yatc'o pa sakil, can man yatc'o-ta pa k'oko'm, y quire' can yatzu'un-va jabal. Re' can junan-va riq'uin tak tzijon jun lámpara chin nusekresaj re anche' yatc'o-va y can pak'ij rubanon roma k'alaj ronojel.
37 Y tak re Jesús xtane-ka che tzij chiquivach re vinak, c'o jun chique re achi'a' fariseos xubij cha re Jesús che tubana' utzil niba-ta ba' charachoch, chin ne'va' riq'uin. Y re Jesús can xbo-va. Y tak xapon, xbetz'uye' chach mesa.
38 Y re ache fariseo, can anchique-la xutz'at re Jesús, roma xtz'uye-apo chach mesa y man xuch'aj-ta ruk'a' ancha'l re qui-costumbre re israelitas.
39 Y re Ajaf Jesús can rutaman re nunojij re ache fariseo, y mare' xubij cha: Yex fariseos xa yix ancha'l re lak re jabal ch'ajch'oj rij y re rupan can xak che tz'il. Yex can nic'ut chiquivach re vinak che camas otz re ibanabal, pero pa tak ivánma man quire-ta, roma xa nojnak riq'uin elak', y nojnak riq'uin ronojel rach etzelal.
40 Xa yix nacanak tak vinak, roma itaman che ja re Dios xbano re ka-cuerpo y chuka' reja' xbano re kánma.
41 Mare' yex xa ja re ivánma tich'ojersaj, chin quire' tak ch'ajch'oj chic re ivánma, xtalax c'a-pa iviq'uin che ye'to' re man jun cosa c'o quiq'uin, y xquixch'ojch'ojer.
42 ¡Tivok'ex ivach yex fariseos! roma yex xaxe re jubulaj tak k'ayis, ancha'l re hierbabuena y re ruda y ronojel quivach tico'n, jare' re ye'lisaj can tak ba' chin ndoc i-diezmo chin niya' cha re Dios, pero xa man nijo-ta re Dios, y man otz-ta ina'oj quiq'uin re vinak. Pero jare' re más otz-ta che niban nabey, y c'aja-ta re' niban re can yixtajin-va chubanic.
43 ¡Tivok'ex ivach yex fariseos! roma ja re nabey tak ch'acat ye'canola' re pa tak nema-jay re anche' nitzijos-va re ruch'abal re Dios re nibex sinagoga cha, chin quire' nibex che camas ik'ij. Y chuka' camas nika chivach che niya' ruxnokil-ivach pa tak q'uiybal, re anche' niquimol-va-qui'.
44 ¡Tivok'ex chuka' ivach yex achi'a' re itaman re ley kachin yoj re yoj israelitas y chuka' yex fariseos re ca'e' ipalaj! roma yex xa yix ancha'l re anche' je'mukun-va re anama'i', re man chic banon-ta quibanic y man chic k'alaj-ta che c'o mukun chire', y re vinak xa choj ye'k'ax pa rue', can man c'a quitaman-ta che xa pa rue' jun quiminak ye'k'ax-va, xcha' re Jesús.
45 Pero jun chique re achi'a' je'atamayon re ley quichin re israelitas, xubij cha re Jesús: Maestro, tak rat nabij quire', man xe-ta chic chique re fariseos nabij-va, xa can chibil chuka' chaka yoj nabij-va.
46 Y re Jesús xubij cha re ache re': ¡Tivok'ex chuka' ivach yex re itaman re ley! roma tak ye'tijoj re vinak, niya' namalaj tak ejka'n chiquij, re camas c'ayef quic'uaxic. Re ejka'n re' xaxe chiquij re vinak niya-va, y yex can man jun ch'et rue-ik'a' nisiloj chin niban y nic'uaj-ta re ejka'n re nibij che tiene que niquic'uaj re vinak.
47 ¡Tivok'ex ivach yex re itaman re ley! roma yex yix ancha'l re ivinak re xe'c'ue' ajuer can, xe'quiquimisala' re rusamajela' re Dios re xe'c'ue' ajuer can, re xbex profetas chique. Y ja quire' yex vocame nik'alajin che yix quire', roma ye'ibanala' rubanic re qui-panteón.
48 Vocame nik'alajin che yex yix ancha'l reje', roma nika chivach re xquibanala' chique re rusamajela' re Dios re xbex profetas chique.