Text copied!
Bibles in Achi

Lucas 6:1-46 in Achi

Help us?

San Lucas 6:1-46 in I 'utz laj tzij re i dios

1 Xoʼon panok, chupam jun uxlambal ʼij, i Jesus ca bin cuʼ u tijoxelab chupam juban ticon. I u tijoxelab xe oc chu chʼupic u wach i trígo, y xqui bar piqui ʼab ca quesbej re u solot; teʼuri xqui tijo.
2 Are ʼuri ʼo jujun chique aj Fariséo xqui bij che i Jesus: —¿Wuchac qui ʼan yix i chac-le? N-ʼus taj quix chacun pa uxlambal ʼij, cu bij i ʼatbal tzij tzʼibtal can rumal i mam Moises —xe cha.
3 I Jesus xu laʼ u wach chique: —¿Xataba n-iwetaʼam ti yix wach xu ʼan i mam David ujer are xqui tij numic cuʼ i rachiʼil?
4 Xoc ire pa rachoch i Dios, y xu chap i caxlanwa chi sujtal can chuwach i Dios. Teʼuri, xu tijo, xak xu ya chique i rachiʼil. Queje xu ʼan ire ile, tupu n-ta re che. Man cu bij i ujer ʼatbal tzij chi xui i sacerdóte que tijaw i caxlanwa-le. (Queje ile xu bij i Jesus chique).
5 Xak xu bij: —Yin chi in Achi aj Chicaj xak quin rajawij puwi i uxlambal ʼij —xu bij chique.
6 Xu rik chic jun uxlambal ʼij, i Jesus xoc pa molbalʼib y xoc chic chu cʼutic chique i winak. Chila ʼo wi jun achi siquirnak u ʼab wikabim, chakijnak chic.
7 Xak chila je ʼo wi jujun tijonel re i ʼatbal tzij, xak jujun aj Fariséo winak. Ique que tijin chu takexic i Jesus, we crutzirsaj i achi-le pa uxlambal ʼij. Cacaj ique quiqui tzucuj u mac.
8 Ire retaʼam wach quiqui chʼob piqui cʼux; xu bij che i achi chi chakijnak u ʼab: —Chat walijok, y chat tacʼal chakawach —xu bij che. Are ʼuri i achi xwalijic y xtaqʼuiʼic.
9 Teʼuri i Jesus xu bij chic chique i que tzucuw u mac: —ʼO jun tzij cwaj quin tzʼonoj chiwe. I ujer ʼatbal tzij, ¿wach cu bij chake, qui bij yix? Chupam i uxlambal ʼij, ¿ʼutz nawi we caka ʼan jun utzil chomal, o xa caka ʼan i n-ʼus taj? ¿ʼUtz caka to jun chi ya ca camic? ¿O xa caka ya che chi ca camic? (Queje ile xu bij i Jesus chique.)
10 Cʼula xe u takej, teʼuri xu bij che i achi: —Cha sucʼba i a ʼab —coʼono. I achi xu sucʼba u ʼab, y xutziric.
11 Xui-ri, i juban lic xpe coywal; xe oc chu chʼobic chiquiwach, “¿Wach caka ʼan che i achi-le?” xe cha.
12 Che tak i ʼij-le, i Jesus xel bi che jun jyub chu tzʼonoxic che i Dios. Xu chʼij jun aʼab ca tijin chu tzʼonoxic che.
13 Are xpe u sakiric, xe u siqʼuij u tijoxelab ruʼ. Teʼuri xe u cha cablajuj chiquixol, chi xu ya can piqui bi, je apostelab. (Queʼel pa ka chʼawbal, je u takon.)
14 Are i qui bi i cablajuj-le are iri: jun, ma Simon, chi xak ma Pédro ca bix che rumal i Jesus. Xak ʼo i ma Andres, chi ratz u chaʼ i ma Pédro. Xak je ʼo i ma Jacóbo, i ma Wan, i ma Felípe, i ma Bartolome.
15 Xak je ʼo i ma Matéo, i ma Tomas; xak i ma Jacóbo chi u cʼojol i ma Alféo; xak ʼo chic jun ma Simon, chi re i partído cananísta.
16 Xak ʼo i ma Júdas chi catz qui chaʼ quib ruʼ i ma Jacóbo. Xak ʼo i ma Júdas Iscarióte chi xoʼon panok xu cʼayij i Jesus. (Ile je are i cablajuj apostelab je chatal rumal i Jesus.)
17 Teʼuri i Jesus xe kaj li tzam jyub cuʼ u tijoxelab, y xe qʼuiji che jun uwataʼaj. Je qʼui chic i u tijoxelab xe moltaj cuʼ, xak je qʼui i winak xe cʼun cuʼ, chi je aj ronojel i jyub Judéa, xak xe cʼun i je aj pa tinimit Jerusalen, xak xe cʼun i je aj pa queb tinimit, Tíro y Sidon chi ʼo pa cósta. Naj je petnak wi. Ique je upon-nak chu tayic u tzij i Jesus, xak chu cunaxic i cʼax ʼo chique.
18 Xak niʼpa i ʼo itzel tew chique, xak xe utzirsax na.
19 Conojel i winak cacaj quiqui yin pan i Jesus, man i choʼab ʼo ruʼ ire que u cunaj iwabib.
20 Are ʼuri i Jesus xe u takej i u tijoxelab. Xu bij chique: —ʼUtz iwe yix, ix nibaʼ, man ix ʼo chic puʼab i Dios; ire cu ʼat tzij piwi.
21 ʼUtz iwe yix, chi woʼor quix numic, man quix nojsax na. ʼUtz iwe yix chi woʼor quix oʼic, man quix tzen na.
22 ʼUtz iwe yix we i winak tzel quix quilo xa wumal yin chi in Achi aj Chicaj, xak we quix quesaj chiquixol, xak we quix qui yoʼya, xak we tzel quiqui ta i bi yix, xa wumal yin.
23 Chix quicot ʼuri, ¡chix sacʼlin chicaj! man yix qui chʼac ni nim laj i sipon chila chicaj. Mi bisoj we queje quiqui ʼan ique ile chiwe, man xak queje xqui ʼan i catit qui mam chique i je ajbil u tzij i Dios ujer.
24 Xui-ri, ¡toʼ i wach yix ix beyomab! quix tijin ruʼ i ʼutz chuwach i jyub taʼaj, xui-ri, ya ca qʼuisic.
25 Toʼ i wach yix chi woʼor ix nojnak, man coʼon panok qui tij numic. Toʼ i wach yix chi quix tzen woʼor man coʼon panok quix oʼ na rumal i bis.
26 Toʼ i wach yix we conojel i winak quiqui bij ix ʼutz laj winak. Xak queje xqui bij i catit qui mam chique i je aj tʼoronel ujer (ique chi toʼ xqui ʼan che quib pacha je ajbil u tzij i Dios). (Queje ile xu bij i Jesus chique.)
27 I Jesus xak xu bij chique: —Yix chi quix tijin chu tayic in tzij, cwaj quin bij iri chiwe: Cʼax che i na i aj chʼoʼoj chiwij; chi ʼana i ʼutz chique i tzel quix quilo.
28 Chi tzʼonoj i ʼutz re i Dios piquiwi i que tzʼonow i cʼax piwi yix. Chi tzʼonoj che i Dios piquiwi i quix qui yoʼya.
29 We ʼo jun cat u chʼay che juperaj a palaj, cha sujuj i juperaj chic che. We ʼo jun cu maj a chaquet, xak cha ya che we cresaj bi a camix.
30 We ʼo jun cu tzʼonoj chawe wach i rajwaxic che, cha ya che; xak we ʼo jun cu maj ubitak awe, ma tzʼonoj chic che.
31 Pacha i cawaj yet chi quiqui ʼan i winak chawe, xak queje cha ʼana yet chique.
32 Yix, we xui cʼax que i na ique chi xak cʼax quix qui naʼo, mi chʼob ʼuri we ix ʼutz chuwach i Dios rumal. Xak i ajmaquib queje quiqui ʼan ile.
33 Xak, we xui qui ʼan i ʼutz chique i que ʼanaw i ʼutz chiwe yix, mi chʼob ʼuri we ix ʼutz chuwach i Dios rumal. Xak i ajmaquib queje quiqui ʼan ile.
34 Xak we ʼo i qui ya pa chaʼim xa rumal ca jach na chic chiwe, mi chʼob yix ʼuri quix ʼel ʼutz chuwach i Dios rumal. Xak queje i ajmaquib que chiʼman chiquiwach je ajmaquib, man quetaʼam ca jach na chic chique.
35 Xui-ri yix, cʼax che i na i je aj chʼoʼoj chiwij; chi ʼana i ʼutz chique; xak we ʼo qui ya pa chaʼim, miwoyʼej u qʼuexel. We qui ʼan niʼpa tak ile, nim i sipon qui rik na ʼuri, xak quix ʼelok ix racʼal i Dios chi ʼAtz u ʼIj. Lic ix racʼal ni ire, man xak queje cu ʼan ire, aj ʼanol ʼutz chique i je mal, xak chique i n-quiqui tioxij ta che.
36 Chi ʼana che iwib ʼo i cʼaxnabal i cʼux, xak jun ruʼ i Ta chicaj chi xak ʼo i cʼaxnabal u cʼux.
37 Mi ʼat tzij piquiwi iwachiʼil, wach qui ʼanom, man xak n-cu ʼat ti tzij i Dios piwi yix; xak mi coj qui mac iwachiʼil, man n-cocsax ta i mac yix rumal i Dios. We ʼo i qui ʼanom qui mac chiwe, chi cuyu, man xak ca cuytaj na i mac yix.
38 Che i to niʼpa i ʼo rajwaxic chique, man i Dios xak cu ya na chiwe yix wach i rajwaxic chiwe. Ire qʼui cu ya na chiwe we qʼui i yom yix; lic cu nojsaj i coxtal yix, lic cu chʼaychʼa, xak cu laʼpuj, y mas cu ya puwi, tzubub cu ʼan che. (Queje ile xu bij i Jesus chique.)
39 Teʼuri xu bij chic jun tijojbal tzij chique. Xu bij: —¿ʼO tak wa jun mawach cu binsaj rach mawach? N-taj; we queje ile quiqui ʼano, che queb que tzak bi pa jul.
40 Jun, we are u tijoxel jun chic, n-nim ti u ʼij ire chuwach u tijonel. Xui-ri, i tijoxel, we xutzin u nawsaxic rib che, queʼel na ʼuri pacha u tijonel.
41 Ma takej jun ral tzʼil ʼo chupam u baʼwach awachiʼil, y awe yet n-ca na taj ʼo jun nim laj ʼet chupam.
42 Y yet, we n-ca coj ti retalil che i ʼet ʼo pa baʼwach, ¿wuchac ʼuri ca bij che awachiʼil: “Cuyu in mac, wachalal, cha ya a baʼwach chwe, cwesaj i tzʼil ʼo chupam” cat cha? Yet ¡n-katzij ti ca ʼano! Nabe chawesaj ni ʼet ʼo pa baʼwach yet, teʼuri cat tzun na chi relsaxic i tzʼil ʼo chupam u baʼwach awachiʼil.
43 Jun ʼutz laj cheʼ n-tu wach cu yaʼo chi n-ʼus taj; xak i n-ʼus ta laj cheʼ, n-tu wach ʼutz cu yaʼo.
44 ʼIs ca ʼalijin che u wach, we ʼutz laj cheʼ o we n-ʼus taj. Xak queje jun qʼuix: are cu ya u wach, n-cu wachij ti inum; xak queje jun qʼuix rixcʼak sacʼ, n-cu wachij ti tapal.
45 Jun achi we ʼutz, ʼutz i cu bij, man xui i ʼutz ʼo pu cʼux. Xak queje jun achi we n-ʼus taj, xui i n-ʼus taj cu bij, man n-ʼus ti ʼo pu cʼux. Queje ile queʼelok man ruʼ i ka chiʼ caka bij wach i ʼo pa ka cʼux.
46 Yix ¿wuchac qui bij chwe, “Lic at Kajwal,” quix cha, xui-ri n-qui coj taj wach quin bij chiwe?

Lucas 6:1-46 in Ri utzilaj tzij re ri kanimajawal Jesucristo

1 E xuꞌan waꞌ chupa jun qꞌij re uxlanibꞌal: Ri Jesús kukꞌ rutijoꞌn katajin kikꞌowik pa taq tikoꞌn re trigo, yey rutijoꞌn kakichꞌupilaꞌ bꞌi ri trigo, kakiqil rukꞌ ri kiqꞌabꞌ y kakitijo.
2 Ekꞌuchiriꞌ, jujun chike ri fariseos xkitzꞌonoj chike: —¿Suꞌbꞌe kiꞌan riꞌix ri na taqal taj kaꞌaniꞌ chupa ri qꞌij re uxlanibꞌal? —xechaꞌ.
3 Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach: —¿Na ajilam ta nebꞌa alaq ri xuꞌan ri David echiriꞌ rire kukꞌ ri rachbꞌiꞌil xenumik?
4 Xok kꞌu chupa ri Rocho Dios y xukꞌam ri pam yaꞌtal chi puqꞌabꞌ ri Dios. Xutijo y xujach chike ri rachbꞌiꞌil; yey waꞌ na taqal ta chike kakitijo, ma xew taqal chike raj chakunel pa ri Rocho Dios kakitijo —xchaꞌ.
5 Y xukꞌisbꞌej kukꞌ, jewaꞌ xubꞌiꞌij: —Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex e ne rajaw ri qꞌij re uxlanibꞌal —xchaꞌ.
6 E xuꞌan waꞌ chupa jun chik qꞌij re uxlanibꞌal: Ri Jesús xok chupa jun sinagoga y xujeqo kakꞌutunik. Chiriꞌ kꞌu riꞌ kꞌo jun achi chaqijinaq ruqꞌabꞌ uwikiqꞌabꞌ.
7 Yey raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ y ri fariseos lik kikꞌakꞌalem we ri Jesús kukunaj waꞌchi chupa wa qꞌij re uxlanibꞌal, chaꞌ jelaꞌ kakikoj umak.
8 Noꞌj ri Jesús retaꞌam saꞌ ri kakichꞌobꞌo y xubꞌiꞌij kꞌu che rachi chaqijinaq ruqꞌabꞌ: —Chatyaktajoq y chatkꞌola chiqawach qonoje —xchaꞌ. Ewi rachi xyaktajik y xtakꞌiꞌ chikiwach.
9 Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xubꞌiꞌij chike: —Kanꞌan jun tzꞌonobꞌal che alaq. ¿Saꞌ ri lik usukꞌ kaꞌaniꞌ chupa ri qꞌij re uxlanibꞌal: E kaꞌaniꞌ ri utz, o e ri na utz taj? ¿Utz kakolobꞌex rukꞌaslem junoq o kayaꞌ luwar che kakamik? —xchaꞌ.
10 Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzuꞌ kiwach konoje ri e kꞌo chiriꞌ, y xubꞌiꞌij che rachi: —Chasukꞌupij raqꞌabꞌ —xchaꞌ. Rachi e xuꞌano, y ruqꞌabꞌ xutzirik.
11 Ekꞌu ri fariseos y ri aj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ lik xpe koyowal y xkijeq kakichꞌaꞌtibꞌej chikiwach saꞌ ri kakiꞌan che ri Jesús.
12 Kꞌo jun qꞌij ri Jesús xeꞌek chwa juyubꞌ chaꞌ kuꞌana orar. Xikꞌow kꞌu jun aqꞌabꞌ kachꞌaꞌt rukꞌ ri Dios.
13 Echiriꞌ xsaqirik, xebꞌusikꞌij rutijoꞌn y chike waꞌ xebꞌuchaꞌ kabꞌlajuj, y xubꞌiꞌij rike e “taqoꞌn”.
14 E kibꞌiꞌ waꞌ: Simón ri xkoj Pedro che y ruchaqꞌ Andrés, Jacobo y Juan, Felipe, Bartolomé,
15 Mateo, Tomás, Jacobo rukꞌajol ri Alfeo, Simón ri kabꞌiꞌx che “ri Zelote”,
16 Judas rukꞌajol ri Jacobo, y Judas aj Iscariot, ri xkꞌayin re ri Jesús.
17 Tekꞌuchiriꞌ, ri Jesús kukꞌ rutijoꞌn xeqaj lo chwa ri juyubꞌ y xekꞌojiꞌ pa jun taqꞌaj kukꞌ ukꞌiyal winaq re ronoje taq ri luwar re Judea, re Jerusalem yey re Tiro y re Sidón, kebꞌ tinamit e kꞌo chuchiꞌ ri mar. Rike e petinaq chaꞌ kakita ri kꞌutunik re ri Jesús y chaꞌ kekunutaj bꞌi che ri kiyabꞌil.
18 Yey janipa ri kitijom kꞌax kuma ri itzelilaj uxlabꞌixel, kekunutajik.
19 Ruma kꞌu ri kiyabꞌil, konoje ri winaq kakaj kakichap ri Jesús, ma Rire rukꞌ ruchuqꞌabꞌ kebꞌukunaj konoje.
20 Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzuꞌ kiwach rutijoꞌn y xubꞌiꞌij chike: «Nim iqꞌij iwalaxik tobꞌ ix nibꞌaꞌ, ma ix kukꞌil ri e kꞌo puqꞌabꞌ ri Dios.
21 Nim iqꞌij iwalaxik tobꞌ woꞌora kitij numik, ma kopon na ri qꞌij echiriꞌ kixkubꞌiꞌ chi utz ma ri Dios kuya ronoje ri kajawax chiwe. Nim iqꞌij iwalaxik tobꞌ woꞌora kixoqꞌik, ma kopon na ri qꞌij echiriꞌ kanoj ri iwanimaꞌ che kiꞌkotemal.
22 Nim iqꞌij iwalaxik echiriꞌ lik tzel kixil kuma ri winaq, kixkesaj bꞌi chikixoꞌl, kakikꞌaq bꞌi uqꞌij ribꞌiꞌ, kakibꞌiꞌij chiwe lik itzel iwachlibꞌal ruma ix utijoꞌn Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex.
23 »Echiriꞌ kaꞌan waꞌ chiwe, lik chixkiꞌkotoq y chixbꞌixonoq, ma lik nim ri rajil ukꞌaxel kikꞌul chilaꞌ chikaj. Makam kꞌu iwanimaꞌ che echiriꞌ kixyaꞌ pa kꞌax; ma e taq ri keꞌanaw waꞌ chiwe, e kakiꞌano pachaꞌ ri kiꞌanom lo ri katiꞌ-kimam ojertan chike ri e qꞌalajisanelabꞌ re ri Dios.
24 Toqꞌoꞌ kꞌu wach ralaq alaq bꞌeyomabꞌ, ma kꞌulum chi alaq ri kuya kiꞌkotemal che alaq, noꞌj moyeꞌej chi kꞌu alaq we kꞌa kakꞌul alaq waꞌ chiqawach apanoq.
25 Toqꞌoꞌ wach alaq ri lik kꞌo katij alaq woꞌora, ma chiqawach apanoq katij alaq numik. Toqꞌoꞌ wach alaq ri lik kakiꞌkot alaq woꞌora, ma chiqawach apanoq kakꞌojiꞌ alaq pa bꞌis.
26 Toqꞌoꞌ wach alaq echiriꞌ lik kayak qꞌij alaq, ma ojertan jelaꞌ xkiꞌan ri chuꞌqaw alaq, e xkiyak kiqꞌij ri qꞌalajisanelabꞌ xa e sokosoꞌnel.
27 »Woꞌora kambꞌiꞌij chiwe riꞌix ri kixtaw we: Kꞌax chebꞌinaꞌa ri e aj retzelal kꞌuꞌx chiwij. Chiꞌana ri utz chike ri tzel kebꞌilow iwe.
28 Chitzꞌonoj ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pakiwi ri kakitzꞌonoj ri na utz taj piwi riꞌix. Chiꞌana kꞌu orar pakiwi ri tzel kechꞌaꞌt chiwij.
29 Y we kꞌo junoq kupachꞌ qꞌabꞌ xeꞌ aweꞌ, chayaꞌa luwar che kupachꞌ ri jun chik xe aweꞌ. Y we kꞌo junoq kumaj raqꞌuꞌ re pisbꞌal awij, chayaꞌa ne luwar che kukꞌam bꞌi rakoton.
30 Chatsipan che ri nibꞌaꞌ we kutzꞌonoj toꞌbꞌal chawe. Y we kꞌo junoq kumaj rubꞌitaq awe, matzꞌonoj tanchi che.
31 Ekꞌu riꞌix chiꞌana chike ri tikawex jelaꞌ pachaꞌ ri kiwaj kakiꞌan rike chiwe.
32 »Ma we xew kꞌax kebꞌinaꞌ ri kꞌax kenaꞌw iwe, michꞌobꞌ raqan taqal chiwe kayak iqꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ kakiꞌan taq ri winaq aj makibꞌ; rike xew kꞌax kekinaꞌ ri kꞌax kenaꞌw ke.
33 Y we xew kiꞌan ri utz chike ri kakiꞌan ri utz chiwe, michꞌobꞌ raqan we taqal chiwe kayak iqꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ kakiꞌan taq ri winaq aj makibꞌ.
34 Yey we xew kiya chaqꞌiꞌm chike ri iwetaꞌam chik kikꞌul na ri chiqꞌimbꞌal re chike, michꞌobꞌ raqan we taqal chiwe kayak iqꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ kakiꞌan taq ri winaq aj makibꞌ; xew kechiqꞌiman chike ri kakiya chiqꞌimbꞌal re chike.
35 »Noꞌj riꞌix, kꞌax chebꞌinaꞌa ri tzel kebꞌilow iwe y chiꞌana ri utz chike. Chiyaꞌa chaqꞌiꞌm na jinta kꞌo kiwoyꞌej chwach. We kiꞌan waꞌ, lik nim ri sipanik kikꞌul chilaꞌ chikaj; yey ekꞌuchiriꞌ, paqatzij wi kixuꞌan ix ralkꞌoꞌal ri Jun kataqan chwi ronoje, ma jelaꞌ kuꞌan Rire, kukꞌut ri rutzil ukꞌuꞌx chike ri itzel kikꞌuꞌx, ri na ketioxin ta chwach ri Dios.
36 Kꞌola kꞌu riꞌ ri kꞌaxnaꞌbꞌal kꞌuꞌxaj iwukꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri Qaqaw Dios lik kꞌo kꞌaxnaꞌbꞌal ukꞌuꞌx.
37 »Miꞌan ri xa piwe riꞌix kixuꞌan aj qꞌatal tzij pakiwi jujun chik, y jelaꞌ na kaqꞌat ta kꞌu tzij piwi riꞌix. Miꞌan ri kꞌax kixchꞌaw chikij jujun chik, y jelaꞌ na kaꞌan ta waꞌ chiwe riꞌix. We kꞌo junoq kamakun chiwij, chikuyu umak y jelaꞌ kakuytaj imak riꞌix.
38 Chixsipanoq y jelaꞌ ri Dios kasipan chiwe rukꞌ jun pajbꞌal lik nim, lik tzanal upa y kapulputik; ma rukꞌ ri pajbꞌal kixpajan wi riꞌix, rukꞌ tanchi wa pajbꞌal kaꞌan pajanik chiwe» xcha ri Jesús.
39 Y xubꞌiꞌij jun kꞌambꞌal naꞌoj chike: «¿Utz nebꞌa juna potzꞌ kukꞌam uwach jun chik potzꞌ? ¿Na kebꞌeꞌtzaq ta nawi kikabꞌichal pa siwan?
40 Juna tijoꞌn na retaꞌam ta más chwa ri retaꞌam rutijonel. Yey we lik kꞌi ri kumajo, riꞌ e kuꞌana pachaꞌ rutijonel.
41 »¿Suꞌchak e lik katzutzaꞌ rukꞌaj cheꞌ kꞌo chupa ruwach rawatz-achaqꞌ yey e na katok ta il che resaxik ri cheꞌ qꞌebꞌel chupa rawach riꞌat?
42 Y we na katok ta kꞌu il che ri cheꞌ qꞌebꞌel chupa rawach riꞌat, ¿utz nawi kabꞌiꞌij che rawatz-achaqꞌ: “Watz-nuchaqꞌ, chayaꞌa luwar chwe kanwesaj la jun ukꞌaj cheꞌ kꞌo chupa rawach”? ¡Na utz taj! ¡Xa kebꞌ apalaj! Nabꞌe na chawesaj lo la cheꞌ qꞌebꞌel chupa rawach riꞌat, y jelaꞌ kat-tzuꞌn chi utz chaꞌ katoꞌ rawatz-achaqꞌ che resaxik lo rukꞌaj cheꞌ kꞌo chupa ruwach rire.
43 »Jinta juna chomilaj cheꞌ kuya ujiqꞌobꞌalil na chom taj, yey juna cheꞌ na chom taj, na kuya ta ujiqꞌobꞌalil chom.
44 Ma ronoje cheꞌ etaꞌmatal uwach ruma rujiqꞌobꞌalil. Na kamol ta higos che taq ri xulukej y na kamol ta uvas che taq ri xukuyeꞌ.
45 »Jekꞌulaꞌ e junoq utz ukꞌuꞌx, echiriꞌ kachꞌaꞌtik, e kel lo ri utz ukꞌolom chupa ri ranimaꞌ. Yey e junoq itzel ukꞌuꞌx, echiriꞌ kachꞌaꞌtik, e kel lo ri na utz taj ukꞌolom chupa ri ranimaꞌ. Ma rukꞌ ruchꞌaꞌtem ri tikawex, kaqꞌalajinik saꞌ ri kꞌo chupa ri ranimaꞌ.
46 »¿Suꞌchak kibꞌiꞌij chwe “Qajawal, Qajawal”, yey na kiꞌan ta ri kambꞌiꞌij chiwe?
Lucas 6 in Ri utzilaj tzij re ri kanimajawal Jesucristo

Lucas 6:1-46 in Ri utzilaj tzij re ri kanimajawal Jesucristo

1 E xuꞌan waꞌ chupa jun kꞌij re uxlanibal: Ri Jesús cucꞌ rutijoꞌn catajin quicꞌowic pa tak ticoꞌn re trigo, yey rutijoꞌn caquichꞌupilaꞌ bi ri trigo, caquikil rucꞌ ri quikꞌab y caquitijo.
2 Ecꞌuchiriꞌ, jujun chique ri fariseos xquitzꞌonoj chique: —¿Suꞌbe quiꞌan riꞌix ri na takal taj caꞌaniꞌ chupa ri kꞌij re uxlanibal? —xechaꞌ.
3 Ecꞌu ri Jesús xucꞌul uwach: —¿Na ajilam ta neba alak ri xuꞌan ri David echiriꞌ rire cucꞌ ri rachbiꞌil xenumic?
4 Xoc cꞌu chupa ri Rocho Dios y xucꞌam ri pam yaꞌtal chi pukꞌab ri Dios. Xutijo y xujach chique ri rachbiꞌil; yey waꞌ na takal ta chique caquitijo, ma xew takal chique raj chacunel pa ri Rocho Dios caquitijo —xchaꞌ.
5 Y xuqꞌuisbej cucꞌ, jewaꞌ xubiꞌij: —Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex e ne rajaw ri kꞌij re uxlanibal —xchaꞌ.
6 E xuꞌan waꞌ chupa jun chic kꞌij re uxlanibal: Ri Jesús xoc chupa jun sinagoga y xujeko cacꞌutunic. Chiriꞌ cꞌu riꞌ cꞌo jun achi chakijinak rukꞌab uwiquikꞌab.
7 Yey raj cꞌutunel re ri tzijpixab y ri fariseos lic quicꞌacꞌalem we ri Jesús cucunaj waꞌchi chupa wa kꞌij re uxlanibal, chaꞌ jelaꞌ caquicoj umac.
8 Noꞌj ri Jesús retaꞌam saꞌ ri caquichꞌobo y xubiꞌij cꞌu che rachi chakijinak rukꞌab: —Chatyactajok y chatcꞌola chikawach konoje —xchaꞌ. Ewi rachi xyactajic y xtaqꞌuiꞌ chiquiwach.
9 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xubiꞌij chique: —Canꞌan jun tzꞌonobal che alak. ¿Saꞌ ri lic usucꞌ caꞌaniꞌ chupa ri kꞌij re uxlanibal: E caꞌaniꞌ ri utz, o e ri na utz taj? ¿Utz cacolobex rucꞌaslem junok o cayaꞌ luwar che cacamic? —xchaꞌ.
10 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzuꞌ quiwach conoje ri e cꞌo chiriꞌ, y xubiꞌij che rachi: —Chasucꞌupij rakꞌab —xchaꞌ. Rachi e xuꞌano, y rukꞌab xutziric.
11 Ecꞌu ri fariseos y ri aj cꞌutunel re ri tzijpixab lic xpe coyowal y xquijek caquichꞌaꞌtibej chiquiwach saꞌ ri caquiꞌan che ri Jesús.
12 Cꞌo jun kꞌij ri Jesús xeꞌec chwa juyub chaꞌ cuꞌana orar. Xicꞌow cꞌu jun akꞌab cachꞌaꞌt rucꞌ ri Dios.
13 Echiriꞌ xsakiric, xebusiqꞌuij rutijoꞌn y chique waꞌ xebuchaꞌ cablajuj, y xubiꞌij rique e “takoꞌn”.
14 E quibiꞌ waꞌ: Simón ri xcoj Pedro che y ruchakꞌ Andrés, Jacobo y Juan, Felipe, Bartolomé,
15 Mateo, Tomás, Jacobo rucꞌajol ri Alfeo, Simón ri cabiꞌx che “ri Zelote”,
16 Judas rucꞌajol ri Jacobo, y Judas aj Iscariot, ri xcꞌayin re ri Jesús.
17 Tecꞌuchiriꞌ, ri Jesús cucꞌ rutijoꞌn xekaj lo chwa ri juyub y xecꞌojiꞌ pa jun takꞌaj cucꞌ uqꞌuiyal winak re ronoje tak ri luwar re Judea, re Jerusalem yey re Tiro y re Sidón, queb tinamit e cꞌo chuchiꞌ ri mar. Rique e petinak chaꞌ caquita ri cꞌutunic re ri Jesús y chaꞌ quecunutaj bi che ri quiyabil.
18 Yey janipa ri quitijom cꞌax cuma ri itzelilaj uxlabixel, quecunutajic.
19 Ruma cꞌu ri quiyabil, conoje ri winak cacaj caquichap ri Jesús, ma Rire rucꞌ ruchukꞌab quebucunaj conoje.
20 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzuꞌ quiwach rutijoꞌn y xubiꞌij chique: «Nim ikꞌij iwalaxic tob ix nibaꞌ, ma ix cuqꞌuil ri e cꞌo pukꞌab ri Dios.
21 Nim ikꞌij iwalaxic tob woꞌora quitij numic, ma copon na ri kꞌij echiriꞌ quixcubiꞌ chi utz ma ri Dios cuya ronoje ri cajawax chiwe. Nim ikꞌij iwalaxic tob woꞌora quixokꞌic, ma copon na ri kꞌij echiriꞌ canoj ri iwanimaꞌ che quiꞌcotemal.
22 Nim ikꞌij iwalaxic echiriꞌ lic tzel quixil cuma ri winak, quixquesaj bi chiquixoꞌl, caquicꞌak bi ukꞌij ribiꞌ, caquibiꞌij chiwe lic itzel iwachlibal ruma ix utijoꞌn Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex.
23 »Echiriꞌ caꞌan waꞌ chiwe, lic chixquiꞌcotok y chixbixonok, ma lic nim ri rajil ucꞌaxel quicꞌul chilaꞌ chicaj. Macam cꞌu iwanimaꞌ che echiriꞌ quixyaꞌ pa cꞌax; ma e tak ri queꞌanaw waꞌ chiwe, e caquiꞌano pachaꞌ ri quiꞌanom lo ri catiꞌ-quimam ojertan chique ri e kꞌalajisanelab re ri Dios.
24 Tokꞌoꞌ cꞌu wach ralak alak beyomab, ma cꞌulum chi alak ri cuya quiꞌcotemal che alak, noꞌj moyeꞌej chi cꞌu alak we cꞌa cacꞌul alak waꞌ chikawach apanok.
25 Tokꞌoꞌ wach alak ri lic cꞌo catij alak woꞌora, ma chikawach apanok catij alak numic. Tokꞌoꞌ wach alak ri lic caquiꞌcot alak woꞌora, ma chikawach apanok cacꞌojiꞌ alak pa bis.
26 Tokꞌoꞌ wach alak echiriꞌ lic cayac kꞌij alak, ma ojertan jelaꞌ xquiꞌan ri chuꞌkaw alak, e xquiyac quikꞌij ri kꞌalajisanelab xa e socosoꞌnel.
27 »Woꞌora cambiꞌij chiwe riꞌix ri quixtaw we: Cꞌax chebinaꞌa ri e aj retzelal cꞌuꞌx chiwij. Chiꞌana ri utz chique ri tzel quebilow iwe.
28 Chitzꞌonoj ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios paquiwi ri caquitzꞌonoj ri na utz taj piwi riꞌix. Chiꞌana cꞌu orar paquiwi ri tzel quechꞌaꞌt chiwij.
29 Y we cꞌo junok cupachꞌ kꞌab xeꞌ aweꞌ, chayaꞌa luwar che cupachꞌ ri jun chic xe aweꞌ. Y we cꞌo junok cumaj rakꞌuꞌ re pisbal awij, chayaꞌa ne luwar che cucꞌam bi racoton.
30 Chatsipan che ri nibaꞌ we cutzꞌonoj toꞌbal chawe. Y we cꞌo junok cumaj rubitak awe, matzꞌonoj tanchi che.
31 Ecꞌu riꞌix chiꞌana chique ri ticawex jelaꞌ pachaꞌ ri quiwaj caquiꞌan rique chiwe.
32 »Ma we xew cꞌax quebinaꞌ ri cꞌax quenaꞌw iwe, michꞌob rakan takal chiwe cayac ikꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ caquiꞌan tak ri winak aj maquib; rique xew cꞌax quequinaꞌ ri cꞌax quenaꞌw que.
33 Y we xew quiꞌan ri utz chique ri caquiꞌan ri utz chiwe, michꞌob rakan we takal chiwe cayac ikꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ caquiꞌan tak ri winak aj maquib.
34 Yey we xew quiya chakꞌiꞌm chique ri iwetaꞌam chic quicꞌul na ri chikꞌimbal re chique, michꞌob rakan we takal chiwe cayac ikꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ caquiꞌan tak ri winak aj maquib; xew quechikꞌiman chique ri caquiya chikꞌimbal re chique.
35 »Noꞌj riꞌix, cꞌax chebinaꞌa ri tzel quebilow iwe y chiꞌana ri utz chique. Chiyaꞌa chakꞌiꞌm na jinta cꞌo quiwoyꞌej chwach. We quiꞌan waꞌ, lic nim ri sipanic quicꞌul chilaꞌ chicaj; yey ecꞌuchiriꞌ, pakatzij wi quixuꞌan ix ralcꞌoꞌal ri Jun catakan chwi ronoje, ma jelaꞌ cuꞌan Rire, cucꞌut ri rutzil ucꞌuꞌx chique ri itzel quicꞌuꞌx, ri na quetioxin ta chwach ri Dios.
36 Cꞌola cꞌu riꞌ ri cꞌaxnaꞌbal cꞌuꞌxaj iwucꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri Kakaw Dios lic cꞌo cꞌaxnaꞌbal ucꞌuꞌx.
37 »Miꞌan ri xa piwe riꞌix quixuꞌan aj kꞌatal tzij paquiwi jujun chic, y jelaꞌ na cakꞌat ta cꞌu tzij piwi riꞌix. Miꞌan ri cꞌax quixchꞌaw chiquij jujun chic, y jelaꞌ na caꞌan ta waꞌ chiwe riꞌix. We cꞌo junok camacun chiwij, chicuyu umac y jelaꞌ cacuytaj imac riꞌix.
38 Chixsipanok y jelaꞌ ri Dios casipan chiwe rucꞌ jun pajbal lic nim, lic tzanal upa y capulputic; ma rucꞌ ri pajbal quixpajan wi riꞌix, rucꞌ tanchi wa pajbal caꞌan pajanic chiwe» xcha ri Jesús.
39 Y xubiꞌij jun cꞌambal naꞌoj chique: «¿Utz neba juna potzꞌ cucꞌam uwach jun chic potzꞌ? ¿Na quebeꞌtzak ta nawi quicabichal pa siwan?
40 Juna tijoꞌn na retaꞌam ta más chwa ri retaꞌam rutijonel. Yey we lic qꞌui ri cumajo, riꞌ e cuꞌana pachaꞌ rutijonel.
41 »¿Suꞌchac e lic catzutzaꞌ rucꞌaj cheꞌ cꞌo chupa ruwach rawatz-achakꞌ yey e na catoc ta il che resaxic ri cheꞌ kꞌebel chupa rawach riꞌat?
42 Y we na catoc ta cꞌu il che ri cheꞌ kꞌebel chupa rawach riꞌat, ¿utz nawi cabiꞌij che rawatz-achakꞌ: “Watz-nuchakꞌ, chayaꞌa luwar chwe canwesaj la jun ucꞌaj cheꞌ cꞌo chupa rawach”? ¡Na utz taj! ¡Xa queb apalaj! Nabe na chawesaj lo la cheꞌ kꞌebel chupa rawach riꞌat, y jelaꞌ cat-tzuꞌn chi utz chaꞌ catoꞌ rawatz-achakꞌ che resaxic lo rucꞌaj cheꞌ cꞌo chupa ruwach rire.
43 »Jinta juna chomilaj cheꞌ cuya ujikꞌobalil na chom taj, yey juna cheꞌ na chom taj, na cuya ta ujikꞌobalil chom.
44 Ma ronoje cheꞌ etaꞌmatal uwach ruma rujikꞌobalil. Na camol ta higos che tak ri xuluquej y na camol ta uvas che tak ri xucuyeꞌ.
45 »Jecꞌulaꞌ e junok utz ucꞌuꞌx, echiriꞌ cachꞌaꞌtic, e quel lo ri utz ucꞌolom chupa ri ranimaꞌ. Yey e junok itzel ucꞌuꞌx, echiriꞌ cachꞌaꞌtic, e quel lo ri na utz taj ucꞌolom chupa ri ranimaꞌ. Ma rucꞌ ruchꞌaꞌtem ri ticawex, cakꞌalajinic saꞌ ri cꞌo chupa ri ranimaꞌ.
46 »¿Suꞌchac quibiꞌij chwe “Kajawal, Kajawal”, yey na quiꞌan ta ri cambiꞌij chiwe?
Lucas 6 in Ri utzilaj tzij re ri kanimajawal Jesucristo