Lucas 6:3-47

³A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe: —Napehendukatui pe Tupana'ga nhi'ig̃a. Garembikwatijarukara omombe'u Daviva'ea. A'ea onhi'ĩ pe me novĩa. Ymyahũ ty'ara ojuka Daviva'ea onhipavẽiva'ea pavẽi hako.

⁴A'ea rupi ahe hoi Tupana'ga ronga pype tenda pype. Ipype ikwava'ẽhara'g̃a omondo pão Tupana'ga rovai pyteri pe jipi. G̃a ikwava'eg̃irẽ Tupana'ga pe ga gwerohouka g̃a pe g̃ahã jate ti to'u jirovai pyteripeva'eagwera javo. Ojipe'g̃a po ndo'ui hamo novĩa. Emo Daviva'ea hoi Tupana'ga ronga pype ipyhyga pão i'gwovo. Onhipavẽiva'ea pe ahe imondoi to'u ti g̃a no javo hako, ei Jesus'ga imombe'gwovo fariseus'g̃a pe.

⁵—Yvyakotyva'ero yvagipeva'ero jihi ta'e: Nahanahã ti ahe toko sábado rupi. Nurã ji ei pe me: Tape'epe'ei ti nhiremimbo'ehara'g̃a pe a'ero g̃a ika'mbigame trigo sábado rupi, ei Jesus'ga g̃a pe.

⁶Irũa rupi judeus'g̃a poravykye'yma rupi Jesus'ga hoi g̃ajatykahava pype. Okiavo ga g̃a mbo'ei Tupana'ga nhi'ig̃a rehe. Ipype iponhimamave'ga rekoi. Ojohukoty rũi ga iponhimama.

⁷Pevo g̃a ndekoi no judeus'g̃a mbo'ehara'g̃a fariseus'g̃a pavẽi. Jesus'ga repiaheteavo g̃a ei oyvyteri pe: “Mara'ngu po ti Jesus'ga oporavykyavo gapoa mbokatua'java nhandeporavykye'yma rupi sábado rupi? Ga gapoa mbokatua'javame po ti nhande Jesus'ga mbotegweteuhui nehẽ,” ei g̃a ovyteri pe gweaporog̃itate'varuhuavo.

⁸G̃ayvytera rehe Jesus'ga ombaragwaha javo oyvyteri pe: “Omboja pota g̃a ite'varuhuva'ea ji rehe,” ei ga. Iponhimamave'ga pe Jesus'ga ei: —Epo'ã ejoa avo orepyteri pe e'ama. A'ero ga ruri o'ama g̃apyteri pe.

⁹A'ero Jesus'ga ei fariseus'g̃a pe judeus'g̃a mbo'ehara'g̃a pe no: —Ojipeji jate po ti ji ei pe me kiro. Pemombe'u ti ji ve. Marã nhande xako nhandeporavykye'yma rupi hamo? Marãi Moisésva'ea rembikwatijara nhandeporavykye'yma mombe'gwovo sábado mombe'gwovo? Pyry nhande imombyryvi ahe ve sábado rupi? Marãi? Pyry nhande nimombyryvi ahe ve sábado rupi? Marãi ikwatijara? Pyry nhande imbote'varuhui ahe ve sábado rupi? Marãi? Pyry nhande nimbote'varuhui ahe ve sábado rupi? Marãi ikwatijara? Pyry nhande nimomanoukari ahe sábado rupi? Marãi? Pyry nhande ahe moka'nhymbavi sábado rupi? Marãi ikwatijara? ei Jesus'ga. A'ea Jesus'ga ei g̃a pe tojapyaka katu ti g̃a javo.

¹⁰A'ero Jesus'ga g̃a ndepiahetei. Iponhimamave'ga pe ga ei: —Ejipoapyho! A'ero ga jipoapyhokatui. A'ereki gapoa ikatua'ja ga Jesus'ga nhi'ĩpo'rurame.

¹¹A'ero g̃a nhimboahivi onhimonha'ngavo hepiagame. Ojohupe g̃a ei: —Maranuhũ po ti nhande Jesus'ga rerekouhui nehẽ naerũ? ei g̃a.

¹²Aerẽ Jesus'ga hoi ojiupia yvytyvytyruhua rupi tanhi'ĩ ti Tupana'ga pe javo. Oho ga opytavo pevo. Ypytunimo ga nhi'inhi'ig̃i Tupana'ga pe imog̃o'eamo.

¹³Iko'emame ga g̃a mbuhurukari ojipyri g̃wemimbo'ehara'g̃a. G̃wemimbo'ehara'g̃a hugwi Jesus'ga dozeve'g̃a mo'emo'ẽi toko ti g̃a nhimoirũharamo javo. G̃a ko nahã:

¹⁴Mokonha'g̃a ko Simão'ga André'ga pavẽi onhoirũ'g̃a. Pedro irũa Simão'ga rera. A'ereki ga rehe Jesus'ga ono Pedro. Mokonha'g̃a ko Tiagova'ea João'ga pavẽi. Mokonha'g̃a ko Filipe'ga Bartolomeu'ga pavẽi.

¹⁵Mokonha'g̃a ko Mateus'ga Tomé'ga pavẽi. Mokonha'g̃a ko Tiago'ga Simão'ga pavẽi. Tiago'ga ko Alfeu'ga ra'yra'ga. Simão'ga ko zelotes'g̃a nde'yja'ga – kiroki g̃a ndokoi governo rehe romanos'g̃a ndehe.

¹⁶Mokonha'g̃a ko Judas'ga Judas Iscariotesva'ea pavẽi. Judas'ga ko Tiago'ga irũ'ga. Judas Iscariotesva'ea aerẽ Jesus'ga mondouka okote'varuhuve'g̃a pe ga pyhyguka g̃a pe. Nahã dozeve'g̃a nhaporemo Jesus'ga moirũhara'g̃a.

¹⁷Aerẽ Jesus'ga jivyri ojyva yvytyruhua hugwi omoirũhara'g̃a ndupi. Uhu g̃a nhuhũ me – perope ga opyta o'ama. He'yjuhu garemimbo'ehara'g̃a onhimono'og̃a perope ga pyri. Ojipe'g̃a ndupavi ogwyra hugwi Judéia hugwi Jesus'ga pyri. Cidadespeve'g̃a nduri Jerusalém hugwi Tiro hugwi no Sidom hugwi no. Oko cidades Tiro Sidom pavẽi ypiahua ruvihava rembeyvyri pe. He'yjuhu hete ko g̃a ua Jesus'ga pyri tihendu ti ga javo. Itetirũave'g̃a nduri no emombi karugwara ore hugwi javo ga pe.

¹⁸Kiroki g̃a anhag̃a oavykyuhu – g̃a hugwi Jesus'ga anhag̃a mbojipe'ai. Tiruahũ anhag̃a Diabo'gapyriva'ea.

¹⁹Opoko pota pa pevove'g̃a Jesus'ga rehe onhimongyavo. A'ereki Tupana'ga omondo opopoakara Jesus'ga hugwi imombipavuka Jesus'ga pe karugwara g̃a hugwi.

²⁰Kiro Jesus'ga hepiagi g̃wemimbo'ehara'g̃a g̃a nhimongyrame pevo. G̃a pe ga ei: —Pyry hete pe me peporia'iva'ea pe! A'ereki penduvihavuhuhetero Tupana'ga pe ndepia katu imombyryva pe me, ei Jesus'ga.

²¹Pyry hete pe me okoteheva'ea pe! A'ereki a'ea Tupana'ga remimondoag̃wama pe me. Pyry hete pe me pejehe'ova'ea pe! A'ereki a'ea penembipukaag̃wama.

²²Pyry hete pe me ojipe'g̃a pe arõe'ymame pe ndekoro g̃waramo jireheva'ero, ei Jesus'ga g̃a pe yvyakotyva'ero yvagipeva'ero no. G̃a euhurame pe me pe mondovo ojihugwi pe ndekoro g̃waramo jireheva'ero, pyry hete pe me. G̃a pe mbotegweterame petiruahũ pe javo o'mbero pe ndekoro g̃waramo jireheva'ero, pyry hete pe me, ei Jesus'ga.

²³—Pejoryjory ti g̃a ndekote'varuhurame pe me nahã. Pepopepo tuhẽ ti pendoryndoryva g̃waramo. A'ereki Tupana'ga gwereko katu pe me yvagi pe ikwepykavuhua pyryheteva'ea. Aerẽ po ti ga imondoi pe me nehẽ, ei Jesus'ga g̃a pe. A'ereki pe peko ymyahũva'ea ja Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea ja hahyrame pe me. A'ereki ymyahũ ag̃wamove'g̃a namonhava'ea gwereko te'varuhu Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea no, ei Jesus'ga g̃a pe.

²⁴—Tiruahũ hete pe me pembateva'ea pe! ei Jesus'ga. A'ereki avo jate yvya koty jate pe pendoryndory. Aerẽ po ti pe ndapehoryvi nehẽ, ei Jesus'ga.

²⁵Tiruahũ hete pe me herekopava'ea pe! Aerẽ po ti ahana'ja pe me nehẽ. Tiruahũ hete pe me pepukava'ea pe! Aerẽ po ti pe jehe'oi pejikoveveuhuheteavo nehẽ, ei Jesus'ga.

²⁶Tiruahũ hete pe me ojipe'g̃a ekatupavame pe me pe mboheteavo! Ymyahũ na jitehe g̃anamonhava'ea e'i katu pa Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uharava'ea pe ahe mboheteavo, ei Jesus'ga.

²⁷—Kiro nhirenduva'ea pe ji ei, ei Jesus'ga. Pearõ hete ti penhiarõe'ỹve'g̃a. Peko katu ti g̃a pe g̃a pe arõe'ymame.

²⁸Po g̃a ei pe me: “Tuhu ti hahyva'ea pe me.” G̃a euhurame na pe me pe'ji ti g̃a pe: “Tupana'ga ti tomombyry pe me.” Nahã ti pe'ji g̃a pe. Po g̃a jigwarai pe ndehe, a'ero ti penhi'ĩ Tupana'ga pe emombyry ti g̃a pe javo, ei Jesus'ga.

²⁹—Po ojipe'ga kwari nderetyvapea rehe, a'ero ti ejirova ga pe tokwa ti ga ojipea rehe no javo jiretyvapea rehe javo. Po ojipe'ga hekyi ndepaletó nde hugwi, a'ero na ga hekyi ojipea ndecamisa nde hugwi no, ei Jesus'ga.

³⁰Po ojipe'ga ei nde ve embuhu ji ve javo, a'ero ti emondo ga pe. Po ojipe'ga ipyhygahyi ndeapoa nde hugwi, a'ero ti terei ga pe embuhura'ja ti jiapoa ji ve javo.

³¹—Pe'e po pe pejiyvyteri pe: “Po ojipe'g̃a oko katu nhande ve hamo.” Po nahã pe ei, a'ero na jitehe tuhẽ ti peko katu g̃a pe, ei Jesus'ga.

³²—Po pe pearõ hete penhiarõheteve'g̃a jate, a'ero Tupana'ga ei pe me: “Pe okote'varuhuve'g̃a ja reki.” Nahã ga ei pe me. A'ereki okote'varuhuve'g̃a oarõ oarõheteve'g̃a jate, ei Jesus'ga.

³³—Po pe peko katu pejerekokatuve'g̃a pe jate, a'ero Tupana'ga ei pe me: “Pe okote'varuhuve'g̃a ja.” Nahã ga ei pe me. A'ereki okote'varuhuve'g̃a oko katu ojerekokatuve'g̃a pe jate, ei Jesus'ga.

³⁴—Po pe ei pejiyvyteri pe imondorame ojipe'g̃a pe: “Aerẽ po ti g̃a imbuhuri nhande ve nehẽ no.” Po pe ei na, a'ero Tupana'ga ei pe me: “Pe okote'varuhuve'g̃a ja.” Nahã ga ei pe me. A'ereki okote'varuhuve'g̃a omondo ojipe'g̃a pe okote'varuhuve'g̃a pe tombuhu ti g̃a nhande ve nehẽ no javo, ei Jesus'ga.

³⁵—Pearõ hete ti penhiarõe'ỹve'g̃a pejikokatuavo g̃a pe. Pemondo'ã ti g̃a pe g̃a erame pe me. Imondorame g̃a pe, tape'ei ti pejiyvyteri pe: “Aerẽ po ti g̃a imbuhuri nhande ve nehẽ no.” Pe ee'ymame g̃a arõheteavo po ti Tupana'ga imbuhuhetei pe me nehẽ. Tupana'ga ra'yramo po ti pe ndekoi nehẽ no g̃ahoheve'ga ra'yramo nehẽ. Nde'i he'yjuhuve'g̃a Tupana'ga pe: “Ndepyry nde ore rerekokatuavo.” A'ea g̃a nde'i Tupana'ga pe. Tupana'ga opoko reki g̃a okote'varuhuve'g̃a ndeheve.

³⁶Tupana'ga penduvete'ga oporogwety g̃a. A'ero ga g̃a pokogi. Na jitehe ti peporogwety g̃a. Pepoko ti g̃a a'ero, ei Jesus'ga.

³⁷—Tape'epe'ei ti ojipe'g̃a pe: “Nahanahã g̃a okote'varuhu.” Tape'euhui ti a'ea. A'ero po ti Tupana'ga nde'i a'ea pe me nehẽ no. Tape'ei ti ojipe'g̃a pe: “Oko te'varuhu tuhẽ g̃a. Oja g̃a ndehe.” Tape'ei ti a'ea. A'ero po ti Tupana'ga nde'i a'ea pe me nehẽ no. Tapehenonha'javi g̃andekote'varuhua. A'ero po ti Tupana'ga ndokwahava'javi pendekote'varuhua nehẽ no, ei Jesus'ga.

³⁸—Pemondo ti ojipe'g̃a pe. Aerẽ po ti Tupana'ga imbuhukatui pe me nehẽ. Hupi hete po ti ga ombuhuruka saca pype imbohygahivuka imbovavaguka saca tamotynahẽ tuhẽ javo imoakag̃a nehẽ. Nahã po ti ga imbuhukatui pe me nehẽ. Pemondo ti g̃a pe a'ero. Xunhiva'ea pe imondorame g̃a pe xunhiva'ea po ti Tupana'ga imbuhuri pe me nehẽ no. He'yjuhuva'ea pe imondorame g̃a pe he'yjuhuva'ea po ti Tupana'ga imbuhuri pe me nehẽ no, ei Jesus'ga g̃a pe.

³⁹Kiro Jesus'ga g̃a mbo'ei ojo'java'ea pyvõ. A'ea pyvõ ga ei: —Po heakwagweve'ga gweroho ojipe'ga – kiroki ga ga ja ndohepiagi, a'ero po ti g̃a memei ohi ikwara pype nehẽ. A'ereki g̃a memei ndohepiagi, ei Jesus'ga.

⁴⁰—G̃ambo'ehara'ga koji'i garemimbo'ehara'g̃a hohe. Ga g̃a mbo'epavame g̃a ga javijitehe, ei Jesus'ga.

⁴¹G̃a mbo'eavo Jesus'ga ei: —Ererekouhu nde ejikotyve'ga. A'ero nde ei ga pe: “Hay'iuhua oko ndereakwari pe,” ere nde. Maranameuhũ nde euhui a'ea ga pe ndokokatui ga javo? Jihi a'e reki nde ve: Okyta reki oko ndereakwari pe, ei Jesus'ga. Nahã ji ei nde ve nde koji'i ereko te'varuhu ga hohe javo. Nde nderekwahavi reki ejekote'varuhua naerũ? ei Jesus'ga.

⁴²Maranameuhũ nde euhui ejikotyve'ga pe naerũ? Tere'ei ti ga pe a'ero: “Na ji hekyi hay'iuhua ndereakwara hugwi.” Tere'ei ti nahã okyta repiage'ymame ejeakwara pype naerũ. A'ereki nde nderehepiakatui ve hekyita gareakwara hugwi okyta pytarame ejeakwari pe. Okokatu'ãva'ero ko nde! A'ereki okyta rerekoe'ỹve'ga ja nde ere'e: “Ji ndarekoi jireakwari pe,” ere nde. Ehekyi na'ẽ ti okyta ejeakwara hugwi. A'ero po ti nde hepiakatui hekyita hay'iuhua gareakwara hugwi nehẽ, ei Jesus'ga.

⁴³—I'yvakatuapora ko yva'ikatua. I'yvate'varuhuapora ko yva'ite'varuhua.

⁴⁴Ahe okwaha i'yva. A'ereki ahe gwepia herekorame yva'ia ojihe, ei Jesus'ga. A'ereki ahe ndoykyi figo g̃wakag̃wa'yva hugwi. A'ereki g̃wakag̃wa'yva figo'yva rũi figueira rũi. Na jitehe ahe ndoykyi uva ka'api'iuhua hugwi. A'ereki ka'api'iuhua uva'yva rũi videira rũi, ei Jesus'ga.

⁴⁵—Nane'ymi pyryve'ga reaporog̃itaro pyryva'ea rehe. Nurã ga ekatui jipi, ei Jesus'ga. A'ereki oyvyteri pe ga pyry hete, ei Jesus'ga g̃a pe. Nane'ymi ite'varuhuve'ga reaporog̃itaro ite'varuhuva'ea rehe. Nurã ga ete'varuhui, ei Jesus'ga. A'ereki oyvyteri pe ga ite'varuhu hete, ei Jesus'ga g̃a pe.

⁴⁶Kiro Jesus'ga ei: —Pe'e pe ji ve: “Ga ko nhandepojykaharetero.” Nahã pe ji renoi novĩa. Emo pe ndapekoi nhinhi'ig̃a rupi, ei Jesus'ga.

⁴⁷—Kiroki ga uhu ji pyri ji rendukatuavo okovo nhinhi'ig̃a rupi – gaha ji ga mombe'ui pe me kiro, ei Jesus'ga.